Crimestop có nghĩa là khả năng dừng lại một cách nhanh gọn, như thể theo bản năng, trước ngưỡng của bất kỳ ý nghĩ nguy hiểm nào. Nó bao gồm sức mạnh của việc không nắm bắt các phép ẩn dụ, không nhận thức được các lỗi logic, hiểu sai các lập luận đơn giản nhất nếu chúng là thù địch với Chủ nghĩa xã hội Anh Quốc, và không cảm thấy nhàm chán hoặc bị đẩy lùi bởi bất kỳ dòng suy nghĩ nào có khả năng dẫn đến hướng dị giáo. Nói tóm lại, Crimestop có nghĩa là sự ngu ngốc mang tính phòng vệ.
-George Orwell, 1984
BOB LÀ MỘT TAY TÀI TỬ TÂM LINH, một người có những chiêu trò tâm linh phô trương không khác gì hơn là một trò ảo thuật khéo-tay nhưng ở đây là sự khéo-trí được luyện tập bài bản, chính anh ấy là kẻ lừa dối và kẻ bị lừa dối. Tính đến thời điểm này, tôi và Bob đã quen nhau được gần một tuần và anh biết rằng tôi coi anh ấy là một tay tài tử và tôi đánh giá cao những hiểu biết sâu sắc của anh ấy chỉ vì lý do đó. Trên thực tế, khi chúng tôi ngồi cùng nhau trên những cái ghế xích đu trên nóc mái bằng của nhà khách, anh ấy vừa đọc xong bản thảo của chương Bất Hòa Tâm Linh trước đó.
“Anh có thể muốn nghĩ về điều này,” Bob nói, nhìn tôi qua đầu trang giấy mà anh ấy đang cầm. “Những người nghiệp dư và người có sở thích này, như cái cách anh gọi họ, là độc giả của anh.”
“Độc giả của tôi?”
“Chà, là độc giả mà anh nhắm tới,” anh ấy làm rõ. “Có thể đó là một việc làm không khôn ngoan khi xa lánh họ như thế này.”
“Nếu như mà tôi có nhắm tới độc giả nào đó,” tôi trả lời, “thì đó là những người biết rằng họ đang bế tắc và muốn thoát khỏi bế tắc, chứ không phải những người không biết mình đang bế tắc và chỉ muốn giết thời gian và phán xét.”
Anh ấy thở dài bực tức. Ít nhiều chúng tôi đã có cùng một cuộc trò chuyện này trong vài ngày.
“Và anh cho rằng sự khác biệt là gì?”
“Loại người trước sẽ nhận những lời chỉ trích với lòng biết ơn, và loại người sau như nhận một cú công kích cá nhân. Tỉnh thức là một quá trình của những đột phá, và sự đột phá không đến từ trầm hương, ánh nến và sự bình an nội tâm. Anh coi những người khao khát tâm linh là những người có nhiều khả năng đạt được sự thức tỉnh nhất, nhưng Maya đã khiến họ bị lừa đến mức những người có vẻ tiến bộ nhất chỉ đơn giản là những người đang đào sâu xuống hố nhanh nhất.”
“Nhưng, Jed, thành thật mà nói, anh không thể nói những điều như thế___”
“Chắc chắn là tôi có thể. Đây không phải là kiểu lý thuyết mà tôi yêu thích hay ủng hộ, đây là những gì tôi thấy, và nếu tôi thấy nó, thì nó cũng sẽ ở đó cho bất kỳ ai thấy. Tất cả những gì họ phải làm là nhìn. Tôi có thể nói vậy, phải không? Hãy mở mắt ra? Hãy thành thật đi. Hãy nhìn xem?”
Anh ấy đang trở nên bực bội hơn. Anh ấy bực tức nhìn rất buồn cười. Anh ấy hơn tôi vài tuổi, có lẽ năm mươi, bảnh bao, mặc đẹp, ăn nói khéo léo, tròn trịa và tốt, mọi thứ đều tốt. Anh ấy ấm áp, chân thật, hấp dẫn, thông minh và duyên dáng. Anh ấy đã viết một cuốn sách và chính điều đó, thông qua một số mối quan hệ quen biết, đã đưa anh ấy đến với tôi. Anh ấy đang ở khách sạn đẹp nhất trong vùng và thuê một chiếc Land Rover để đi.
“Anh đang làm cho tất cả những điều này có vẻ quá cứng nhắc,” anh ấy nhấn mạnh, không phải lần đầu tiên, “giống như chỉ có hai mặt của vấn đề, nhưng đó là một sự đơn giản hóa quá mức rất nguy hiểm. Khi anh nói về những người khao khát tâm linh, anh thực sự đang nói về hàng triệu người trên khắp thế giới, hàng tỷ người, đi theo nhiều nguyên tắc và con đường khác nhau, nhiều con đường trong số này cổ xưa và rất được tôn kính. Anh không thể tống tất những sự đa dạng tâm linh và văn hóa đó vào trong cùng một cái hộp và dán nhãn lên đó và tuyên bố chiến thắng trước sự ảo tưởng của nhân loại. Nó không đơn giản thế đâu.”
Đó là lý do tại sao tôi thích có Bob ở bên. Anh ấy luôn nói những điều như thế.
“Chính xác là đơn giản như vậy đấy,” tôi trả lời, không phải lần đầu tiên. “Thức tỉnh khỏi trạng thái mơ là một công việc rất đơn giản. Nó không mất nhiều thập kỷ. Nó không giống như sự tĩnh lặng hay một tâm trí bình tĩnh, yên bình. Nó không giống như cứu rỗi người khác, cứu rỗi thế giới hay thậm chí là cứu chính mình . Nó không giống như một thị trường thịnh vượng, nơi giá trị được xác định bởi sự hấp dẫn phổ biến hoặc sự thành công thương mại. Thức tỉnh trông giống như một sự suy sụp tinh thần và cảm xúc lớn bởi vì đó chính xác nó là như vậy, ông tổ của mọi sự suy sụp. Đó là cách duy nhất nó hoạt động. Tôi biết có hàng nghìn cuốn sách ngoài kia đang nói kiểu khác, và tôi có thể nói với anh rằng tất cả chúng đều do Maya viết. Một khi anh hiểu Maya thực sự là gì, một khi anh tự mình nhìn thấy cô ấy, điều đó trở nên hoàn toàn rõ ràng. Anh sẽ thấy nó giống như anh nhìn thấy bầu trời vậy.”
Anh ấy vẫy vẫy các trang sách của tôi với tôi.
“Nhưng anh không thể cào bằng những lời lên án diện rộng này ___”
“Tại sao không?” Tôi hỏi. “Tôi có sai không? Có mục đích tâm linh nào khác ngoài việc thức tỉnh khỏi ảo tưởng không? Có nguyên tắc nào khác dẫn dắt ta ngoài chân lý không? Tôi có sai không khi nghĩ rằng Maya đã hoàn toàn chiếm được trái tim và tâm trí của những người muốn trốn thoát khỏi cô ấy? Chẳng phải họ đã hoàn toàn bị nhồi sọ, bị nô lệ bởi giáo lý chính thống hay sao? Chẳng phải họ đang ngồi nhắm mắt, cố làm tĩnh lặng tâm trí và ngừng suy nghĩ lại sao? Chẳng phải họ đang đề cao sự yên bình, sự thanh thản và tĩnh lặng là lý tưởng tâm linh sao? Chẳng phải họ đang đi tu tập con đường tâm linh lấy trái tim làm chủ, dựa trên cảm xúc sao? Chẳng phải họ đang sở hữu những niềm tin mạnh mẽ và tín ngưỡng sâu sắc thứ đang trói buộc họ còn an toàn hơn cả xiềng xích sao?”
“Có,” anh nói với một tiếng thở dài nặng nề. “anh có thể sai.”
Phải mất một lúc anh ấy mới buộc được mình thốt ra câu đó.
“Chính xác,” tôi đồng ý, “Là tôi sai. Có một số mục đích nào đó khác đối với tâm linh. Nó không phải là về chân lý hay thức tỉnh khỏi ảo tưởng. Nó hoàn toàn ngược lại với điều đó.”
“Cái gì?”
“Tôi đồng ý với anh.” Tôi nói.
“Nghe có vẻ giống như một sự đồng ý rất không chân thành,” anh nói. “Tôi nghĩ rằng các vấn đề ở đây phức tạp hơn anh___”
“Cá vấn đề phức tạp duy nhất đang ở trong bóng tối trong một thế giới tràn ngập ánh nắng. Chúng ta đã lấy đi những thứ đơn giản nhất trong tất cả những thứ có thể và phức tạp hóa nó đến mức không thể hiểu được. Chúng ta đã mơ về những lý tưởng tâm linh lố bịch mà chúng ta có thể luôn khao khát nhưng không bao giờ đạt được. Chúng ta đã mua bóng tối nhân danh ánh sáng, dối trá nhân danh sự thật, và vô minh nhân danh tri thức. Chúng ta đã tự thuyết phục mình rằng cái không thể nào gần hơn là cái ở xa nhất, rằng cái dành cho tất cả lại chỉ dành cho một số ít, và rằng cái duy nhất thứ bạn không thể không đạt được lại nằm ngoài tầm với một cách vô vọng. Đó là công thức hoàn hảo cho một thất bại hạnh phúc và lâu dài. Nói cách khác, đó là công việc của Maya, không có cô ấy thì không có trạng thái giấc mơ để tranh luận và viết sách, hoặc để thoát khỏi đó. Liệu có một ai đã mở mắt và đã thấy tình huống siêu thực này một cách rõ ràng lại muốn nỗ lực để mô tả những gì họ đang thấy không?”
“Chà, tất cả điều đó có thể phụ thuộc vào cách anh định nghĩa___”
“Tôi đang định nghĩa trạng thái mơ là trạng thái trong đó một người nhìn thấy cái không tồn tại và không nhìn thấy cái đang có tồn tại; nhắm mắt lại, tưởng tượng về thực tại thay vì mở mắt ra, quan sát nó. Nhắm mắt lại, một người buộc phải sống trong một thế giới tưởng tượng, liên tục gợi lên thực tế giả.”
“Trạng thái mơ,” anh nói.
“Trạng thái mơ không sáng suốt,” tôi nói. “Tôi cũng sống trong cùng trạng thái mơ giống như anh, nhưng tôi sáng suốt (lucid) trong đó. Những người không sáng suốt bên trong nó sống đằng sau đôi mắt nhắm nghiền trong một thế giới tưởng tượng, một thực tại tưởng tượng. Cấu trúc niềm tin được tưởng tượng này không có sự ổn định vốn có và đòi hỏi sự củng cố cảm xúc liên tục. Điều này thể hiện rõ ràng và dễ thấy nhất với chủ nghĩa bảo thủ trong bất kỳ hệ thống niềm tin nào – cấu trúc niềm tin của họ là kém ổn định nhất và đòi hỏi sự củng cố về mặt cảm xúc nhiều nhất – nhưng điều đó cũng đúng với tất cả những người không tỉnh thức.”
“Đây là tin mới với tôi,” anh ấy nói hơi chua chát.
“Không, không phải,” tôi trả lời. “Thực tế thì tất cả những ai nói về sự thức tỉnh và giác ngộ đều thực sự nói về một mức độ nào đó đơn giản là mở mắt ra – hoàn toàn không liên quan gì đến việc chứng ngộ chân lý. Đây là điều mà tất cả các vị thầy và nhà thơ thần bí đang thực sự nói đến. Họ đã nhận được một một cái nhìn thoáng qua về trạng thái hòa nhập, một hương vị của sự sáng suốt, và nó giống như điều phi thường nhất đối với họ. Tuy nhiên, thực sự, nó nên là điều bình thường nhất. Nó chỉ phi thường bởi vì chúng ta quá xa cách với nó.”
“Anh đang loại bỏ toàn bộ các động lực và khát vọng tinh thần,” anh ấy nói. “Anh đang làm giảm toàn bộ cuộc tranh luận này___”
“Vâng,” tôi đồng ý, “Tôi đang loại bỏ những khát vọng tâm linh trong trạng thái ngủ mơ; chất lượng của các vấn đề cuộc sống như hạnh phúc, yên bình, sức khỏe, thịnh vượng, v.v. Và sự cứu rỗi và cuộc sống vĩnh cửu là để tiến thêm một bước nhỏ. Tham lam, phù phiếm, bản ngã, tất cả đều phát sinh từ sự sợ hãi. Vâng, tôi dứt khoát bác bỏ tất cả những điều đó. Đó là vũng lầy mà nhân loại đắm mình trong đó, và từ đó những người khao khát tâm linh chân thành phải tự thoát ra.”
Bob lắc đầu như thể tôi không hiểu, nhưng tôi hiểu. Tôi hiểu sự hiện diện của anh ấy ở đây, với tôi, vào lúc này. Tôi hiểu nó ngay trong vài phút đầu tiên gặp anh ấy. Dù sao thì tôi cũng biết tại sao anh ấy ở đây, theo quan điểm của tôi. Tôi đang nói hơi mạnh mẽ với Bob không phải vì tôi muốn chọc thủng hàng rào phòng vệ của anh ấy mà vì tôi muốn quan sát chúng. Chính sự bất khả xâm phạm của Bob là thứ đang được thể hiện ra cho tôi thấy, được phô ra cho lợi ích của tôi, cho lợi ích của cuốn sách. Bob có lẽ sẽ là người tâm linh, kiểu người Thời Đại Mới cuối cùng mà tôi sẽ dành thời gian cùng. Tôi vẫn còn phải giải quyết bài điếu văn của Brett ở Virginia, nhưng tôi sẽ không có cơ hội như thế này ở đó. Đây là cơ hội cuối cùng để tôi nhìn Maya một cách cận cảnh và mang tính cá nhân, để xem cô ấy linh động ngăn cản, đỡ đòn, làm chệch hướng và hấp thụ mọi nỗ lực vượt qua hoặc xuyên qua cô ấy khéo léo như thế nào, để thử góc này, góc kia, điểm này điểm kia, và xem ra mọi nỗ lực đều bị cản trở một cách dễ dàng, để xem cô ấy làm một việc tưởng chừng như bất khả thi dễ dàng như thế nào. Bob biết tất cả những điều này; tôi đã chia sẻ nó với anh ấy ngay khi tôi nhìn thấy nó. Anh ấy không bị xúc phạm và không cảm thấy tôi đang ra vẻ vượt trội hay trịch thượng. Về phần anh ấy, anh ấy sẽ không nhận được từ tôi những gì anh ấy đã mong đợi khi đến đây – một điều gì đó liên quan đến cuốn sách của anh ấy, nhưng nó không phải thuộc sở hữu của tôi để mà cho được – nhưng tôi chắc chắn rằng anh ấy sẽ nhận được thứ mà anh ấy đáng được.
“Tôi đã gặp hàng trăm, có thể là hàng ngàn người tâm linh, Jed ạ, từ mọi tầng lớp và lĩnh vực, ở mọi cấp độ phát triển từ người mới bắt đầu đến những bậc thầy nổi tiếng, và tôi phải nói rằng tôi nghĩ anh đang hiểu sai hoàn toàn những người này là ai và họ đang làm cái gì___”
“Nhận Thức Bất Nhị vĩnh hằng, Con Người Trưởng Thành và các Trạng Thái Thay Thế,” (Nd: ở đây tác giả sử dụng thuật ngữ Altered States tạm dịch là các trạng thái thay thế, Jed muốn ám chỉ đó là trạng thái mà cái bản ngã con người thông thường đã bị thay thế, hoặc chỉnh sửa, sửa đổi thành một dạng nào đó khác, có thể là huyền bí, nhưng là khác với thức tỉnh, vô ngã, giác ngộ, và trạng thái hòa nhập, và theo Jed thì những trạng thái đó không đáng theo đuổi.) tôi nói. “Đó là tất cả những gì chúng ta phải giải quyết. Nó là một trong số chúng hoặc nó chỉ đang ngồi dưới đáy hố giết thời gian, chờ chết. Tôi nói tất cả những điều này hoàn toàn không phán xét. Có vẻ như anh nghĩ rằng tôi đang cố gắng xúc phạm những người tâm linh, giống như tôi là một gã xấu tính nói những điều ác ý, nhưng mối quan tâm thực sự duy nhất của tôi là cố gắng mang lại một số lý lẽ nhận thức thông thường và sự minh bạch tới cái chủ đề lộn xộn và khó nắm bắt nhất trong lịch sử loài người. Những gì mà người ta thực sự làm ở cuộc sống thực tế của họ nằm ngoài phạm vi quan tâm nhỏ bé của tôi. Theo hiểu biết tốt nhất của tôi, những người có khuynh hướng tâm linh, thuộc mọi tầng lớp và lĩnh vực, ở mọi giai đoạn, thực sự không làm gì khác hơn là duy trì hoặc đào sâu sự cố thủ của họ, và có thể loay hoay trong những trạng thái thay thế mức nhẹ. Hiện giờ, có thể có điều gì đó mà tôi không biết, và nếu có thì tôi sẽ thực sự biết ơn khi được nghe điều đó, nhưng tôi biết là có rất ít người tâm linh đang tự mình thoát khỏi những ràng buộc bản ngã và trải qua quá trình chết/tái sinh, quá trình cần thiết để thực hiện quá trình chuyển đổi sang Con Người Trưởng Thành, và hầu như không có ai thực sự thức tỉnh khỏi ảo tưởng. Những chủ đề này thậm chí không phải là một phần của bộ từ vựng tâm linh. Chỉ để thảo luận về những chủ đề này, tôi đã phải nghĩ ra những thuật ngữ tạm thời: Chứng Ngộ Chân Lý, Bước Đầu Tiên, Trạng Thái Mơ và Trạng Thái Tỉnh Thức, Con Người Thơ Ấu và Trưởng Thành; Trạng Thái Hòa Nhập và Tách Biệt. Những khái niệm này là bản chất của sự phát triển của con người, nhưng chúng ta thậm chí còn không có từ ngữ nào cho chúng.”
Đáng khen là Bob không khởi động một cuộc phản công ngay lập tức. Đây là điều mà chúng tôi đã thảo luận từ trước, ý tưởng rằng tôi không cố gắng giành lấy trái tim hay thuyết phục tâm trí của anh ấy, rằng tôi chỉ đang cố gắng nói những gì tôi thấy và tất cả đều thân thiện, thân mật và thậm chí, theo như tôi nghĩ, nó còn mang tính hàn lâm.
*
Tôi chỉ vào cuốn sách trên bàn giữa chúng tôi.
“Anh đã đọc cuốn 1984 chưa?”
“Hồi trung học, theo như tôi nhớ.”
“Tôi đã có một khoảng thời gian tuyệt vời với nó. Tựa đề ban đầu của Orwell là Người đàn ông cuối cùng ở châu Âu, nhưng các nhà xuất bản đã yêu cầu ông ấy thay đổi nó. Tất nhiên, ông ấy đã đổi thành 1984. Tôi nghĩ ông ấy nên rút ngắn nó thành Người đàn ông cuối cùng, anh có nhớ Newspeak (nd: Newspeak là một loại ngôn ngữ hư cấu trong cuốn 1984) không?”
“Vâng,” anh ấy nói, “họ đã cắt giảm ngôn ngữ. Họ liên tục tung ra các phiên bản mới của từ điển ngày càng ít từ hơn.”
“Doubleplusgood (Nd: 1 từ ngữ mới thay thế cho xuất sắc, tuyệt vời, xuất chúng,… trong Newspeak),” tôi nói. “Anh có nhớ tại sao không?”
“Lý do của Newspeak à? Không, tôi không nghĩ là mình biết có một lý do cụ thể nào, ngoài sự kiểm soát và đàn áp chung.”
“Họ đang loại bỏ các khái niệm,” tôi nói. “Họ không chỉ lấy đi quyền tự do của mọi người, mà họ còn lấy đi ý tưởng về tự do. Cuối cùng, chính cái ý niệm về tự do sẽ là không thể nghĩ bàn được vì sẽ không có từ nào để diễn tả nó.”
Anh ấy có vẻ bối rối.
“Vậy, anh đang nói đến cái gì? Rằng chúng ta đang tiến tới một kiểu hình thức của chủ nghĩa toàn trị tâm linh?”
“Không hề. Nếu đúng như vậy, chúng ta sẽ thấy nó đến như một đám mây đen lăn khắp trái đất. Những gì tôi đang nói là nó đã ở đây rồi. Triều đại của Big Brother đã được thiết lập vững chắc đến mức không có sự thay thế nào tồn tại trong tâm trí của con người. Chính khái niệm về tự do đã bị xóa bỏ triệt để, không có trong thế giới quan tập thể của chúng ta, đến nỗi, theo đúng nghĩa đen, không thể nghĩ ra được. Không có khả năng phát triển con người trong thực tiễn bởi vì nó còn không tồn tại trong lý thuyết. Không còn cái gọi là thuyết cấp tiến hay cách mạng nữa. Không có nổi dậy, không có phiến loạn. Có thể có một vài nhóm âm mưu bị cô lập, nhưng thậm chí còn không có có khả năng khơi dậy sự chú ý của Maya. Không còn sự hứng thú với tự do; tất cả đều được chuyển hướng một cách an toàn vào những con đường không gây đe dọa, làm hài lòng bản ngã; sự nghiệp và gia đình, tôn giáo và tâm linh, sở thích và nghiện ngập. Sự tự do đã bị xóa sổ một cách hiệu quả khỏi sự tồn tại. Ý tưởng không còn tồn tại nữa. Trò chơi kết thúc rồi.”
“Điều đó có vẻ thật tăm tối.”
“Bây giờ đang là 1984 đối với nhân loại, và có lẽ sẽ là mãi mãi. Thông điệp thực sự mà chúng ta có thể rút ra từ cuốn sách của Orwell không liên quan gì đến bất cứ thứ gì tầm thường như áp bức chính trị hay sự xói mòn các quyền riêng tư, mà liên quan đến việc giảm quyền tự do của con người, khả năng nhận thức đối với một tầm nhìn hạn hẹp, giống như những người bịt mắt trên một con thú chở hàng, khiến chúng ta không biết lựa chọn nào khác, không biết gì khác hơn là lê bước chậm chạp, vô ích về phía nghĩa trang của chính mình. 1984 không phải là một khả năng trong tương lai, đó là một thực tế hiện tại. “
Tôi cầm cuốn sách lên và đọc một đoạn trong phần phụ lục:
Mục đích của Newspeak không chỉ là cung cấp một phương tiện diễn đạt thế giới quan và thói quen tinh thần phù hợp với những người tôn sùng Chủ nghĩa xã hội Anh Quốc, mà còn làm cho tất cả các phương thức tư duy khác trở nên bất khả thi. Người ta dự định rằng khi Newspeak đã được chấp nhận một lần và mãi mãi và ngôn ngữ cũ bị lãng quên, thì một tư tưởng dị giáo- sẽ có nghĩa là một tư tưởng tách rời khỏi các nguyên tắc của Anh Quốc Xã – sẽ không thể nghĩ bàn được theo nghĩa đen, ít nhất là cho đến giờ khi tư tưởng vẫn là thứ phụ thuộc vào ngôn ngữ.
“Chúng ta đang sống trong Thời Kỳ Tăm tối, Bob à. Anh không thấy điều đó, nhưng tôi thì có. Anh nghĩ tôi đang nói điều gì đó tồi tệ, nhưng tôi đang mang đến những tin tức tốt nhất có thể. Chúng ta có thể ngừng trông chờ vào những điều tích cực sẽ xảy ra trong hoàn cảnh của chúng ta mà chúng ta phải thực sự thay đổi chúng, cải thiện chúng một cách triệt để, tốt đẹp hơn nhiều so với bất cứ điều gì được mô tả trong những câu chuyện cổ tích, thần thoại và mê tín thời trung cổ của chúng ta.”
Bob đang nhìn tôi như thể tôi là kẻ xấu. Tôi thở dài.
“Có vẻ như anh nghĩ rằng tôi chống lại tâm linh con người, Bob ạ, giống như là tôi đang nói rằng đó không phải là con đường hiệu quả để đạt được tự do.”
“Đó không phải là những gì anh đang nói sao?”
“Không, tôi đang nói nó không liên quan; tâm linh là một kiểu doanh nghiệp được nhà nước phê chuẩn. Không có một thứ nào trong số chúng, không phải Phật giáo hay Sufi giáo hay bất kỳ thứ Thời Đại Mới nào hay Ấn Độ giáo hay Kabbalah hay bất cứ thứ gì khác, gây ra bất kỳ mối đe dọa nào đối với hiện trạng. Sự tu tập của họ không dẫn đến sự tiến bộ. Tôi không nói là họ không giỏi về nó, như anh nghĩ, nhưng nó nằm ngoài phạm vi và hiến chương của họ. Thứ tôn giáo và tâm linh mà họ vẫn luôn biết đến là thứ không có giá trị thực tiễn nào. Cá nhân muốn khám phá cuộc sống và mối quan hệ của họ với vũ trụ của họ phải chai cứng trái tim, mài sắc tâm trí và tự mình tấn công. Và điều họ sẽ thấy khi thoát ra khỏi toàn bộ mớ hỗn độn này là con người có thể đã đi xuống khỏi cây cối, nhưng chúng ta vẫn chưa thực hiện được bước đầu tiên của mình.”
“Chà, quá trình tiến hóa có thể mất hàng ngàn năm___”
“Tôi không nghĩ vậy, Bob à, không phải kiểu này. Kinh nghiệm của tôi là kiểu tiến hóa này không phải của giống loài mà là của cá nhân. Tôi không nói về những gì mọi người có thể làm cùng nhau, mà là những gì một người có thể làm, làm một mình; một người nghiêm túc sẵn sàng bắt đầu lại và chơi trò chơi như nó vốn là, không phải như họ đã được dạy bảo hay như họ mong muốn. Để xung phong và và thử nghiệm những giới hạn trong việc trở thành một thực thể có ý thức trong một vũ trụ có ý thức nằm trong phạm vi của cá nhân có nghĩa là gì. Bất kỳ nhóm nào gồm hai người trở lên nhất thiết phải được hướng ngoại và bị bất động bởi chính sự đồng hành của họ, nhưng một cá nhân đơn lẻ có thể đi và tiếp tục đi.”
“Tôi chắc chắn là ủng hộ tất cả vì cá nhân,” Bob nói một cách thể thao, “nhưng anh không thể phủ nhận những đóng góp của những người đi trước. Chính những người thầy và kinh điển vĩ đại, có từ thời cổ đại đến khoa học hiện đại, từ đó chúng ta nhận được sự hiểu biết và chúng ta mắc nợ___”
“Khoa học chỉ là một hệ thống niềm tin khác, và là một hệ thống niềm tin của những người theo trào lưu chính thống. Không có sự hiểu biết nào có ý nghĩa gì trừ khi nó được chuyển thành hành động; thay đổi, tiến bộ thực sự. Nếu không, đó chỉ là một chiến thuật lảng tránh khác. Chính vì chúng ta đã ảo tưởng sự soi sáng ít ỏi của mình thành như ánh sáng mặt trời đầy đủ mà chúng ta không còn sở hữu mức độ bùng nổ và tự hủy hoại của sự bất mãn cần thiết để tạo ra đột phá. Mãi cho đến khi chúng ta bắt đầu loại bỏ những vướng mắc về tinh thần và cảm xúc của mình, chúng ta mới có thể bơi ngoi lên và phá vỡ bề mặt trong ánh sáng của sự tỉnh thức. Và khi mà chúng ta làm được điều đó, chúng ta mới có thể hiểu được nhân loại đang sống trong bóng tối lạnh lẽo và khốn khổ như thế nào. Đó là cuộc cách mạng cá nhân, cuộc chiến tranh tâm linh. Đó là điểm duy nhất có trong toàn bộ vụ này, và đối với tôi nó không hề ảm đạm chút nào.”
*
Trong suốt nhiều giờ bên nhau, rõ ràng là Bob xem tôi như một kẻ ỉa vào bữa tiệc, giống như tôi là một kẻ bị kéo ra ngoài vì không đội chiếc mũ hài hước và hát theo cộng đồng những người vui vẻ về mặt tinh thần trên thế giới, giống như tôi là một người bi quan cáu kỉnh, chỉ nhìn thấy mặt tối của mọi thứ và không có hy vọng cho nhân loại. Sự thật là tôi có lẽ là người lạc quan nhất, ủng hộ con người nhất. Của tôi là một sự lạc quan thực tế, thực dụng; một sự lạc quan dựa trên lẽ thường và kinh nghiệm trực tiếp cũng như những kết quả có thể kiểm chứng dễ dàng, chứ không phải dựa trên những câu chuyện cổ tích tôn giáo và những siêu năng lực thần bí và sự tiếp thị cường điệu của Thời Đại Mới. Nếu tôi có vẻ tiêu cực, đó là vì tôi biết điều gì đó về tiềm năng của chúng ta. Nếu tôi có vẻ bất kính với các nhà tư tưởng và các nhà lãnh đạo tinh thần vĩ đại của chúng ta, đó là bởi vì tôi không coi họ là những người giải phóng, mà là những kẻ đồng lõa vô tình trong một tội ác chống lại loài người; một tội ác của việc khuất phục và thiến tâm linh.
*
Mọi người nên làm quen với những thuật ngữ như những thuật ngữ mà tôi
buộc phải phát minh ra và nhiều thuật ngữ khác. Những cuốn sách như Damnedest và Incorrect và Warfare không nên mang tính cách mạng hay mặc khải, chúng hoàn toàn không cần thiết bởi vì tất cả mọi người phải nên nói và viết về những chủ đề này. Sự phát triển và tiềm năng của con người phải làm bão hòa hoàn toàn suy nghĩ của chúng ta để loại trừ tất cả những thứ tào lao mà chúng ta đã nhét vào đầu. Những chủ đề này nên quen thuộc với mọi người như tiếng mẹ đẻ của họ. Tuổi trưởng thành của con người nên được giáo dục hàng đầu như ba chữ R của Mortimer Adler: đọc, viết và cân nhắc (reading, writing, reckoning). Mọi người nên thực hiện quá trình chuyển đổi sang Con Người Trưởng Thành ở tuổi thiếu niên và điều đó nên là một sự kiện nổi tiếng trong đời, chứ không phải là cuộc tàn sát cá nhân khi nó xảy ra muộn màng. Chứng Ngộ Chân Lý khó có thể là mối quan tâm chính của mọi người, nhưng không có lý do gì để những người có mối quan hệ thành thực với cuộc sống lại không biết nó là gì.
Không có lý do gì để có một Jed McKenna. Những gì tôi phải nói đều không cần phải nói, càng không nên gây ngạc nhiên. Vấn đề thực sự ở đây không phải là tôi đã tiến xa đến thế, mà là nhân loại đã tụt hậu quá xa. Chúng ta có thể tiếp tục nói với bản thân rằng chúng ta tuyệt vời như thế nào, dũng cảm và mạnh mẽ như thế nào, nhưng đó là một phần bệnh lý rối loạn giấc ngủ của chúng ta. Chúng ta có thể tiếp tục đánh hơi xung quanh ngoài vũ trụ, dưới đáy đại dương và trong các phòng thí nghiệm để duy trì niềm tin rằng chúng ta là những nhà thám hiểm dũng cảm của những điều chưa biết, nhưng đó là triệu chứng của cùng một bệnh lý. Bất kỳ và mọi hoạt động theo đuổi bên ngoài đều được coi là cao quý và quan trọng bởi vì tất cả chúng ta đều ở trong cùng một câu lạc bộ và đó là những quy tắc; ngay cả các phe phái gây chiến và thù hận trong câu lạc bộ cũng hoàn toàn đồng ý về điểm này. Làm thế nào mà bây giờ chúng ta về cơ bản vẫn giống như chúng ta ở những thời điểm xa nhất trong lịch sử được ghi lại? Tại sao môi trường bên ngoài của chúng ta thay đổi trong khi cảnh quan bên trong của chúng ta vẫn giữ nguyên? Bởi vì đó là quy tắc đầu tiên của câu lạc bộ này:
Luôn Hướng Ngoại. Không bao giờ Hướng Nội.
Vì vậy, một điều chắc chắn là bất kỳ ai tán thành bất kỳ giáo lý, học thuyết hay triết lý nào đều nhất thiết phải là thành viên của câu lạc bộ. Bất kỳ vị thầy tâm linh nào cho phép học sinh đặt câu hỏi và cho họ câu trả lời đều là thành viên của câu lạc bộ Chỉ Hướng Ngoại; một tác nhân vô tình – và do đó là tác nhân quỷ quyệt- của sự vô minh. Thế giới đầy những vị thầy tâm linh và tôn giáo được kính trọng và yêu mến. Mọi người hỏi họ câu hỏi và họ cung cấp câu trả lời; hỏi và trả lời, hỏi và trả lời, cứ lặp đi lặp lại, nói và nói nhiều, giống như liệu pháp tâm linh hơn là chiến tranh tâm linh, nhưng tất cả các câu hỏi, dù chân thành hay từ trái tim, thực sự là cùng một câu hỏi, Hướng ngoại?, và tất cả các câu trả lời, dù sâu sắc hay thông thái đến đâu, đều thực sự là cùng một câu trả lời, Phải. Ẩn ý của mỗi câu hỏi là, Tôi có đang tiến bộ bằng cách đặt câu hỏi và cố gắng hiểu câu trả lời không? Và ẩn ý của mọi câu trả lời là, Phải, bạn đang tiến tới một nơi nào đó trong khi ngồi đây nói chuyện hoặc đọc sách. Đây là sự tiến bộ. Hãy bình an. Bạn đang tiến bộ và tinh tấn. Đó là lời nói dối rõ ràng mà chúng ta muốn nghe và những người nói nó một cách thuyết phục nhất là những thứ được tôn trọng và sùng kính nhất và được săn đón nhất.
Một ví dụ điển hình về điều này là vị Ramana Maharshi rất mực được yêu mến. Lời dạy cốt lõi của ông ấy, nếu bạn hỏi Bob hoặc bất kỳ người hâm mộ nào của Ramana, là, “Tự hỏi chính mình, Ta là ai?”
Vậy, những vấn đề với điều đó là gì?
Chẳng có gì cả. Trên thực tế, nó hoàn hảo; một giáo lý tâm linh hoàn chỉnh trong bảy từ. Trên thực tế, hoàn hảo đến mức bất cứ ai thực sự làm điều đó sẽ thực sự thức tỉnh. Tự hỏi chính mình, Ta là ai? Nếu bạn làm điều đó, bạn sẽ trở nên giác ngộ. Không có kết quả thay thế nào khác có thể xảy ra. Cách duy nhất để việc tự vấn bản thân lại có thể không hiệu quả đó là bạn không thực hiện nó. Đó là một điểm khá quan trọng nên tôi sẽ nói lại lần nữa: Cách duy nhất mà Self-Inquiry Vấn-Ngã- Tự hỏi chính mình, Ta là ai? có thể không dẫn đến giác ngộ là bạn không thực hiện nó.
“Vậy,” tôi hỏi Bob, người đã viết một cuốn sách cống hiến cho Ramana, “tại sao hàng nghìn đệ tử và tín đồ yêu mến Ramana không thức tỉnh? Đó có vẻ là một câu hỏi khá công bằng, phải không?”
“Tôi nghĩ nó không công bằng khi giả định rằng___” anh ấy bắt đầu nói.
“Không cần phải phòng thủ,” tôi nói. “Tôi đồng ý với Ramana. Tôi đang nói rằng vấn-ngã là một quả bom. Tôi hoàn toàn đồng tình.”
“Nhưng anh cũng đang nói… anh đang nói cái gì?”
“Rằng Ramana gần như thất bại hoàn toàn trong việc tạo ra những sinh linh thức tỉnh.”
“Ồ, ờ, đó khó mà___”
“Nhìn qua bề nổi thì ta thấy tỷ lệ thành công của ông ấy hẳn phải là hoàn toàn. Phải không?”
“Tôi không biết, tôi cho rằng___”
“Vậy chúng ta còn thiếu điều gì? Tại sao điều này không được cộng thêm vào? Có gì trong vụ này mà chúng ta không hiểu sao?”
Tôi liếc qua Bob khi anh ấy nghiền ngẫm vấn đề. Anh ấy rõ ràng là bị kích động; trải qua một mức độ Bất Hòa Tâm Linh, khá chắc để nói như vậy. Anh ấy chắc chắn Ramana là một người vĩ đại, một người thầy vĩ đại, một vị thánh, một nhà hiền triết, bất cứ điều gì anh ấy nghĩ tất cả những điều đó có nghĩa là gì. Đó là niềm tin bên trong. Nhưng ngay cả sau khi cố gắng ngụy biện về tỷ lệ thành công của Ramana đối với mười lăm đoạn văn đã bị xóa (Nd: xóa khỏi cuốn sách này), anh ấy phải đồng ý rằng điều đó là rất tệ. Đó là thực tế bên ngoài. Cuối cùng, anh ấy không thể không nhìn thấy điều hiển nhiên.
“Bọn họ không thực hiện?” anh ấy nói, biến nó thành một câu hỏi.
“Ai không thực hiện cái gì?”
“Những người theo Ramana; họ không thực hành vấn ngã.”
“Vâng,” tôi đồng ý, “Nếu chúng ta nói đúng tình huống – vấn ngã dẫn đến sự thức tỉnh và những người theo Ramana không thức tỉnh – thì đó là kết luận duy nhất mà chúng ta có thể đi đến. Vậy thì, nếu đó là lời dạy của ông ấy, thì tại sao những đệ tử của ông lại không thực hiện?”
“Tôi chỉ không nghĩ rằng___” anh ấy bắt đầu nói và dừng lại, sau đó bắt đầu lại. “Tôi không đồng ý, ý tôi là, chính tôi đã thực hiện điều đó, anh biết đấy. Tôi đã thực hành vấn ngã___”
“Việc thực hành vấn ngã một cách chân thành sẽ đòi hỏi một hoặc hai năm nghiên cứu cực kỳ căng thẳng để hoàn thành,” tôi nói, cắt ngang nỗ lực chuồn ra khỏi cửa sau của anh ấy. “Nó không giống như một câu hỏi cần được trả lời hay một sự hiển linh cần được nhận ra hay một suy nghĩ cần được cân nhắc, nó giống như một ngọn núi vô minh phải bị nghiền nát thành hạt phân tử, từng viên đá một. Anh có hiểu điều đó không?”
Anh ấy thấy cánh cửa đó đóng sầm lại.
“Ừ, được. Ừ.”
“Vậy là anh không làm thật à?”
Anh ấy ngồi yên lặng một lúc.
“Chà, tôi tưởng tôi đã làm, tôi cho là vậy. Tôi đã nghĩ rằng tôi đang làm điều đó, bằng cách làm theo lời dạy của Ramana, bằng cách đọc và cố gắng hiểu các cuộc đối thoại và những cuốn sách viết về ông ấy, tôi đoán tôi đã nghĩ toàn bộ sự việc này cũng là một kiểu của quá trình vấn ngã. Tôi nghĩ rằng nếu anh thích Ramana Maharshi, thì điều đó có nghĩa là anh đang tự thực hiện vấn ngã chỉ bằng cách học những gì ông ấy đã dạy.”
Đó, đứa trẻ mười hai tuổi bên trong vừa được hé lộ. Đây là anh chàng thông minh, thành đạt, có vẻ ngoài nổi bật đang nhìn thấy những điều bịa đặt của chính mình bị phá bỏ, giống như một đứa trẻ bị giáo viên bắt quả tang gian lận.
“Nó trái ngược với một quy trình cụ thể?” Tôi hỏi.
“Không, nó cũng có một quá trình. Tôi đã làm điều này khi tôi chuyển sang chế độ nội tâm, vâng, thỉnh thoảng. Giống như, tôi tự hỏi mình, ai đang trải nghiệm điều này? Ai đang trải nghiệm cuộc trò chuyện này với Jed ngay bây giờ? Ai đi ra ngoài phơi nắng vào một ngày đẹp trời thế này?”
Tôi không quá ngạc nhiên khi biết về phương pháp vấn ngã yếu ớt và kém hiệu quả của Bob; chỉ là quan sát ở dạng nhẹ nhàng nhất và ít gây rối nhất. Tôi không mặc nhận rằng nếu tôi có cuộc trò chuyện này với một người sùng đạo Ramana ngẫu nhiên nào cũng sẽ nhận được những phản hồi tương tự, nhưng tôi cho rằng không có ai trong số họ thức tỉnh. Và mặc dù tôi không nghĩ rằng có nhiều người sẽ tuyên bố là mình đã thức tỉnh, tôi vẫn nghĩ rằng hầu hết hoặc tất cả sẽ tuyên bố là đang có tiến bộ thực sự theo hướng đó.
Nhìn vào Ramana Maharshi và vấn-ngã cho chúng ta một cái nhìn rất rõ ràng về hiện tượng này, nhưng bây giờ chúng ta đã biết mình đang tìm kiếm điều gì, chúng ta có thể tăng độ cao và mở rộng tầm nhìn của mình và lấy mẫu ví dụ ngẫu nhiên của tất cả những người tìm kiếm tâm linh. Tại sao không ai đi tới đâu cả? Bởi vì họ đã tự thuyết phục bản thân rằng họ đang đi tới đâu đó. Tại sao? Bởi vì những bậc thầy và cố vấn tâm linh của họ nói với họ rằng họ đúng như vậy. Tại sao những bậc thầy tâm linh và cố vấn của họ lại nói với họ rằng họ đang đi tới được đâu đó?
Để có được hợp đồng biểu diễn.
Chúng ta chọn vị thầy của chúng ta. Chúng ta nhận được những gì chúng ta muốn. Chúng ta muốn giấc ngủ ấm cúng không bị gián đoạn và có giấc mơ về sự tiến bộ tâm linh, và đó là những gì chúng ta nhận được. Nếu tất cả những gì Ramana từng nói là Hãy tự hỏi mình, Ta là ai?, nếu đó là câu trả lời của ông ấy cho mọi câu hỏi đặt ra cho ông ấy, thì ông ấy đã là một vị thầy hoàn hảo với cách giảng dạy hoàn hảo, nhưng sẽ không có ai nghe biết tới ông ấy và giờ đây chúng ta cũng sẽ không thảo luận về ông ấy. Chúng ta biết về ông ấy vì tất cả hàng ngàn câu hỏi mà mọi người đã hỏi ông ấy và tất cả hàng ngàn câu trả lời mà ông ấy đã đưa ra, nhưng mỗi câu hỏi trong số đó đều là cùng một câu hỏi: Hướng ngoại? Và mọi câu trả lời ông ấy đưa ra đều giống hệt nhau:
Phải!
Vấn-ngã không phải là cái cốt lõi trong giáo huấn của Ramana. Đó là trò chơi vỏ sò của Maya và chúng ta là những kẻ ngu xuẩn đang xếp hàng, mong muốn được chạy trốn. Nhưng như mọi kẻ lừa đảo và bịp bợm đều biết, bạn không thể lừa một người trung thực. Giáo lý cốt lõi thực sự của Ramana, nếu bạn muốn kéo bức màn ra và nhìn, là Hướng Ngoại. Trong sự tiến bộ thực sự, không có câu hỏi và câu trả lời, không có kiến thức hay giáo huấn, chỉ có đi và không đi.
Hướng nội.
*
Cuốn sách 1984 lấy bối cảnh ở quốc gia Châu Đại Dương nơi phương châm, (mà Thomas Pynchon gọi nó một cách cảm tính là “công án của một hình thức Thiền dị thường”) là “Chiến Tranh là Hòa Bình, Tự Do là Nô Lệ, Vô Minh là Sức Mạnh.” Châu Đại Dương được điều hành bởi bốn bộ, tên của các bộ đó ‘thể hiện một kiểu trơ trẽn trong việc cố tình đảo ngược sự thật.” Bộ Tình Yêu là nơi thực hiện tất cả các cuộc tra tấn và tẩy não. Bộ Hòa Bình tạo nên cuộc chiến tranh bất tận. Bộ Dư Thừa chịu trách nhiệm hạn chế nguồn cung cấp thực phẩm và hàng hóa. Bộ Sự Thật chịu trách nhiệm về những lời dối trá và tuyên truyền. Để phù hợp với thông lệ đặt tên trơ trẽn đó, chúng ta có thể tìm đến Bộ Tỉnh Thức của chính mình, thị trường tâm linh , nơi chúng ta tìm thấy tất cả các nhà hiền triết, giáo viên, triết gia và học giả đang làm việc chăm chỉ để thực hiện chính xác điều mà Người Anh Cả (Big Brother) của chúng ta, Maya, muốn họ làm:
Đảm bảo rằng mọi người đều ngủ ngon.