JNANI
Nhiều vị khách của Sri Ramana dường như có một sự tò mò về trạng thái của giác ngộ Chân Ngã và họ đặc biệt muốn biết một jnani (người biết Chân Ngã) đã trải nghiệm bản thân và thế giới xung quanh anh ấy như thế nào. Một số câu hỏi được hỏi về chủ đề này phản ánh những quan niệm kỳ lạ mà nhiều người lầm tưởng về trạng thái này, nhưng hầu hết chúng có xu hướng là biến thể của một trong bốn câu hỏi sau:
- Làm thế nào một jnani có thể hoạt động mà không có bất kỳ ý thức về cá nhân nào?
- Làm sao ông ấy có thể nói rằng ông ấy ‘không làm gì cả’ (như Sri Ramana thường nói) trong khi người ta vẫn thấy ông ấy hoạt động tích cực trên thế gian này?
- Ông ấy nhận thức thế giới như thế nào? Liệu ông ấy có nhận thức chút nào về thế giới không?
- Nhận thức của jnani về ý thức thuần khiết liên quan như thế nào đến các trạng thái xen kẽ của ý thức cơ thể và tâm trí trải qua trong thức dậy, mơ và ngủ?
Tiền đề ẩn đằng sau tất cả những câu hỏi như vậy là niềm tin rằng có một người (jnani) đang trải nghiệm một trạng thái mà anh ta gọi là Chân Ngã. Giả định này không đúng. Nó chỉ đơn thuần là một cấu trúc tinh thần được nghĩ ra bởi những người chưa nhận ra Chân Ngã (ajnani) để hiểu về kinh nghiệm của jnani. Ngay cả việc sử dụng từ jnani cũng mang tính biểu thị về niềm tin sai lầm này vì nó có nghĩa đen là người biết jnana (tri thức). Các ajnani sử dụng thuật ngữ này vì anh ta tưởng tượng rằng thế giới được tạo nên bởi những người tìm kiếm thực tại và những người biết thực tại; chân lý của cái Ngã là không hề có jnani hay ajnani, chỉ có jnana.
Sri Ramana đã chỉ ra điều này cả trực tiếp và gián tiếp trong rất nhiều trường hợp nhưng rất ít người hỏi của có thể nắm bắt được, thậm chí về mặt khái niệm, hàm ý của một tuyên bố như vậy. Bởi vì điều này, ông thường điều chỉnh các ý tưởng của mình theo cách mà chúng phù hợp với định kiến của người nghe.
Trong hầu hết các cuộc trò chuyện trong chương này, ông chấp nhận rằng người hỏi nhận thấy sự khác biệt giữa jnani và ajnani, và không truy hỏi cơ sở của giả định đó, ông đảm nhận vai trò của jnani và cố gắng giải thích các hàm ý ở trạng thái đó.
H: Vậy sự khác biệt giữa baddha và mukta, giữa người bị trói buộc và người được giải thoát là gì?
Đ: Người bình thường nghĩ rằng mình sống trong bộ não mà không nhận thức được chính mình trong Trái Tim. Một jnana siddha (jnani] sống trong Trái Tim. Khi anh ta di chuyển và tương tác với mọi người và mọi thứ, anh ta biết rằng những gì anh ta thấy không tách biệt khỏi một thực tại tối cao, Brahman, thứ mà anh ta đã nhận ra trong Trái tim như là Chân Ngã của chính mình, là thực tại.
H: Vậy người bình thường thì sao?
Đ: Tôi vừa nói rằng anh ta nhìn mọi thứ bên ngoài bản thân mình. Anh ta là tách biệt khỏi thế giới, tách biệt khỏi sự thật ẩn sâu bên trong mình, khỏi sự thật căn bản của anh ta và tách biệt khỏi những gì anh ta nhìn thấy. Người đã nhận ra chân lý tối cao về sự tồn tại của chính mình nhận ra một thực tại tối cao đó đằng sau mình, đằng sau thế giới. Trên thực tế, anh ta nhận thức được cái một, cái thực, Chân Ngã trong nhiều cái ngã, trong mọi vật, vĩnh cửu và bất biến, trong tất cả những gì là vô thường và có thể thay đổi.
H: Cái ý thức thuần khiết được chứng ngộ bởi jnani có liên hệ gì với cái Ta-tồn-tại (I am-ness), thứ được cho là cơ sở nguyên thủy của mọi trải nghiệm?
Đ: Ý thức bất phân biệt của sự tồn tại thuần khiết là Trái Tim hoặc hridayam, đó là chân tánh của bạn. Từ Trái Tim nảy sinh cái tôi, tôi là cơ sở dữ liệu chính của trải nghiệm của một người. Tự tánh của nó là hoàn toàn thuần khiết. Nó ở dạng này là sự tinh khiết nguyên bản, không bị ô nhiễm bởi rajas và tamas [hoạt động và bất động], rằng cái ‘Tôi’ đó dường như tồn tại trong jnani.
H: Trong jnani, bản ngã tồn tại ở dạng thuần túy và do đó nó xuất hiện như một cái gì đó có thật. Tôi nói đúng chứ?
Đ: Sự tồn tại của bản ngã dưới mọi hình thức, hoặc trong jnani hoặc ajnani, bản thân nó chính là một trải nghiệm. Nhưng đối với các ajnani thì họ đang bị mê và nghĩ rằng trạng thái thức và thế giới là có thật, bản ngã cũng dường như là có thật. Vì họ thấy jnani hành động như những người khác, họ cảm thấy bắt buộc phải đặt ra một số khái niệm về cá nhân đối với jnani theo cùng tham chiếu.
H: Vậy suy nghĩ-Cái Tôi (cảm giác về cá nhân) hoạt động như thế nào trong một jnani?
Đ: Nó không hề hoạt động chút nào bên trong người ấy. Bản chất thực sự của jnani là Trái Tim, bởi vì anh ấy là một và đồng nhất với ý thức thuần khiết bất phân biệt, được kinh Upanishad gọi là prajnana [ý thức viên mãn]. Prajnana thực sự là Brahman, cái tuyệt đối, và không có Brahman nào ngoài prajnana.
H: Jnani có ham muốn nào không?
Đ: Những phẩm tánh chính của tâm trí bình thường là tamas và rajas [lười biếng và phấn khích]; do đó nó chứa đầy những ham muốn ích kỷ và những điểm yếu. Nhưng tâm trí của jnani là suddha-sattva [hòa hợp thuần túy] và vô hình, hoạt động trong vijnanamayakosha vi tế [cái vỏ bọc của tri thức], qua đó anh ta giữ kết nối với thế giới. Vì vậy những mong muốn của anh ấy cũng thuần khiết.
H: Tôi đang cố gắng để hiểu thế giới quan của một jnani. Sau khi giác ngộ Chân Ngã thì ta có còn nhận thức về thế gian không?
Đ: Tại sao phải lo lắng về thế gian và điều gì sẽ xảy ra với nó sau khi giác ngộ Chân Ngã? Đầu tiên hãy nhận ra Chân Ngã. Có nhận thức thế gian hay không có quan trọng gì không? Liệu bạn có đắc được cái gì khi mất nhận thức về thế gian trong khi ngủ? Ngược lại, bạn có mất đi cái gì bây giờ khi đang nhận thức về thế gian không? Nó không quan trọng đối với jnani hoặc ajnani nếu anh ta có nhận thức thế giới hay không. Nó được nhìn thấy bởi cả hai, nhưng quan điểm của họ khác nhau.
H: Nếu jnani và ajnani nhận thức thế giới theo cách giống nhau, sự khác biệt giữa chúng ta là ở đâu?
Đ: Khi nhìn thế giới, jnani nhìn thấy Chân Ngã là nền móng của tất cả những gì được nhìn thấy; ajnani, cho dù anh ta nhìn thấy thế giới hay không, vẫn là không biết gì về bản thể thực sự của mình, về Chân Ngã. Lấy ví dụ về hình ảnh chuyển động trên màn hình trong rạp chiếu phim. Có gì ở phía trước của bạn trước khi vở kịch bắt đầu? Chỉ là màn hình. Trên màn hình đó, bạn thấy toàn bộ chương trình và tất cả các lần những hình ảnh xuất hiện là thật. Nhưng hãy thử đi và cố gắng nắm bắt lấy chúng xem. Bạn làm gì để nắm được lấy? Nó chỉ là màn hình hiển thị hình ảnh. Sau vở kịch, khi những hình ảnh biến mất, những gì còn sót lại? Màn hình lần nữa hiển lộ.
Với Chân Ngã cũng vậy. Chỉ riêng điều đó tồn tại, những hình ảnh đến và đi. Nếu bạn giữ vững Chân Ngã, bạn sẽ không bị lừa dối bởi vẻ ngoài của những hình tướng. Cũng không có vấn đề gì nếu các hình ảnh xuất hiện hoặc biến mất. Bỏ qua Chân Ngã, ajnani nghĩ rằng thế giới là có thật, cũng giống như việc phớt lờ màn hình mà anh ta chỉ nhìn thấy những hình ảnh, như thể chúng tồn tại ngoài cái màn hình. Nếu ai biết rằng nếu không có người chứng kiến thì không có gì được nhìn thấy, giống như không thể có hình ảnh nào mà không có màn hình, người đó sẽ không bị mê hoặc. Jnani biết rằng cái nhìn và hình ảnh của nó chỉ là Chân Ngã. Với hình ảnh, Chân Ngã ở dạng biểu lộ của nó; không có hình ảnh nó ở tại dạng bất biểu lộ. Đối với jnani, Chân Ngã ở dạng này hay dạng khác đều không quan trọng. Anh ấy luôn luôn là Chân Ngã. Nhưng ajnani nhìn thấy sự hoạt động của jnani nên bị nhầm lẫn.
H: Thượng Đế có coi thế giới là một phần của chính mình không? Ngài ấy nhìn thế giới như thế nào?
Đ: Chân Ngã duy tồn tại một mình. Cho dù có sự vô minh tạo ra sự khác biệt. Sự khác biệt phân làm ba loại: 1: Cùng một loại. 2:Thuộc một loại khác. 3:Là một phần của chính nó.
Thế giới không phải là một Chân Ngã khác tương tự nhưChân Ngã. Nó không khác loại với Chân Ngã; cũng không phải là một phần của Chân Ngã.
H: Không phải thế giới được phản chiếu trên Chân Ngã sao?
Đ: Với sự phản chiếu thì phải có một vật thể và một hình ảnh. Nhưng Chân Ngã không thừa nhận những khác biệt này.
H: Jnani có những giấc mơ khi ngủ không?
Đ: Vâng, anh ấy có mơ, nhưng anh ấy biết đó là một giấc mơ, cũng giống như cách anh ta biết trạng thái thức là một giấc mơ. Bạn có thể gọi chúng là giấc mơ số 1 và giấc mơ số 2. Bản thể jnani thành lập ở trạng thái thứ tư – turiya, thực tại tối cao – anh ta tách rời và chứng kiến ba trạng thái khác, thức dậy, mơ và giấc ngủ sâu không mộng mị, như những bức tranh chồng chất lên đó.
Với những người trải nghiệm qua giai đoạn thức giấc, mơ và ngủ, trạng thái của giấc ngủ tỉnh táo là nằm ngoài ba trạng thái đó, được đặt tên là turiya [trạng thái thứ tư]. Nhưng vì chỉ có một mình turiya đó tồn tại và từ đó ba trạng thái kia dường như không tồn tại, hãy biết chắc chắn rằng turiya chính nó là turiyatita [vượt qua thứ tư].
H: Vậy với jnani, các trạng thái của tâm trí không hề có sự khác biệt?
Đ: Làm thế nào có thể có tâm trí chính nó bị hòa tan và mất đi trong ánh sáng của ý thức? Đối với jnani, cả ba trạng thái đều không thực như nhau. Nhưng ajnani không thể hiểu được điều này, bởi vì đối với anh ta, tiêu chuẩn của thực tại là trạng thái thức, trong khi đối với jnani, tiêu chuẩn của thực tại là thực tại chính nó. Thực tại của ý thức thuần khiết này là vĩnh cửu theo bản chất của nó và do đó tồn tại như nhau trong suốt những trạng thái mà bạn gọi là thức, mơ và ngủ. Đối với người là một với thực tại đó, không hề có tâm trí cũng như ba trạng thái của nó và do đó, không hướng nội hay sự hướng ngoại. Trạng thái của anh ta là trạng thái luôn thức giấc, bởi vì anh ta thức tỉnh với Chân Ngã vĩnh cửu; đó cũng giấc mơ vĩnh cửu của mình, bởi vì đối với anh ấy thế giới cũng không còn là ngoài một hiện tượng giấc mơ được trình bày lặp đi lặp lại; trạng thái của anh ấy cũng là trạng thái say ngủ vĩnh viễn, bởi vì anh ấy luôn ở trong tình trạng không có ý thức ‘tôi là cơ thể này’.
H:Jnani không còn quan niệm rằng ta là thân thể sao? Ví dụ, nếu Sri Bhagavan bị côn trùng cắn, thì Ngài không có cảm giác?
Đ: Có cảm giác và cũng có quan niệm ta là thân thể. Quan niệm ta là thân thể là chung cho cả jnani và ajnani nhưng với sự khác biệt rằng ajnani nghĩ rằng tôi chỉ là thân thể này, trong khi jnani biết tất cả đều là ta, hay tất cả là của Brahman. Nếu có đau đớn, hãy để nó như vậy. Nó là cũng là một phần của Chân Ngã. Chân Ngã là hoàn hảo.
Sau khi vượt qua quan niệm ta là thân thể người ta trở thành jnani. Khi vắng đi quan niệm đó thì sẽ không còn kartritva (việc thực hiện hành vi) và karta [người thực hiện hành vi]. Vì vậy, một jnani không có nghiệp quả [ có nghĩa là, một jnani không thực hiện hành động]. Đó là kinh nghiệm của anh ấy. Nếu không thì anh ta không phải là jnani. Tuy nhiên, ajnani cho rằng jnani là một với cơ thể của anh ấy, đó là không đúng sự thực với jnani.
H: Tôi đang thấy ngài đang làm mọi thứ. Làm thế nào ngài có thể nói rằng ngài không bao giờ hành động?
Đ: Một cái radio hát và nói, nhưng nếu bạn mở nó ra, bạn sẽ không thấu một ai ở bên trong. Tương tự, sự tồn tại của tôi cũng giống như không gian; cơ thể này của tôi nói như đài phát thanh, không có người thực hiện hành vi bên trong.
H: Tôi thấy điều này quá khó hiểu. Ngài vui lòng chỉ dẫn thêm về nó?
Đ: Nhiều hình ảnh minh họa khác nhau được đưa ra trong sách để cho phép chúng ta hiểu cách jnani có thể sống và hành động mà không cần tâm trí, mặc dù sự sống và hành động đòi hỏi phải sử dụng trí óc. Bánh xe của người thợ gốm tiếp tục quay ngay cả sau khi người thợ gốm đã ngừng quay vì cái bình đã hoàn thành tạo hình. Theo cách tương tự, quạt điện hoạt động quay vòng trong vài phút sau khi chúng ta tắt đi. Các prarabdha [nghiệp nhân duyên] đã tạo ra cơ thể và sẽ làm cho nó thực hiện bất kỳ hoạt động nào mà nó có ý nghĩa. Nhưng jnani trải tất cả các hoạt động này mà không có khái niệm rằng anh ta là người thực hiện chúng. Thật khó để hiểu làm thế nào mà điều này khả thi. Minh họa thường được đưa ra là jnani thực hiện các hành động theo một số cách như vậy như một đứa trẻ được đánh thức từ giấc ngủ để ăn nhưng sáng hôm sau nó không nhớ rằng mình đã ăn. Nên hiểu rằng tất cả những lời giải thích ở đây không dành cho jnani. Anh ấy biết và không nghi ngờ gì. Anh ấy biết rằng anh ấy không phải là cơ thể và anh ấy biết rằng anh ấy không làm bất cứ điều gì mặc dù cơ thể anh ta có thể tham gia vào một số hoạt động. Những lời giải thích này chỉ dành cho những người quan sát nghĩ về jnani là một người với một cơ thể và anh ta cũng đang tự đồng hóa mình với cơ thể của mình.