Nơi sinh ra của tôi là chỗ vô nơi chốn,
Chỉ dẫn của tôi là không có chỉ dẫn và cũng không đưa ra chỉ dẫn.
Bạn nói rằng bạn nhìn thấy miệng, mắt và mũi tôi, nhưng chúng không phải của tôi.
Tôi là sự sống của cuộc sống
Tôi là con mèo kia, tảng đá đó, và không ai cả.
Tôi đã quăng đi tính nhị nguyên như một cái đĩa.
Tôi thấy và biết mọi thời đại và mọi thế giới,
Như là một, chỉ một và luôn là một.
-Rumi-
Cơn giông bão đã dịu bớt và chúng tôi đã quyết định rằng phải có thực mới vực được đạo. Cô ấy muốn tờ tạp chí của mình trả tiền đồ ăn nhưng tôi ngỏ ý muốn mời và cô ấy đồng ý. Tôi đẩy xe đạp và chúng tôi băng qua chỗ bờ sông nham nhở và lầy lội và hướng thẳng tới trung tâm thị trấn nơi mà có một vài nhà hàng tốt để lựa.
“Chúng ta có thể tiếp tục bài phỏng vấn không?” Julie hỏi.
“Chắc rồi,” tôi nói.
“Chúng ta có thể quay lại điểm mà chúng ta bắt đầu và nói về chánh nghiệp không?”
“Chắc rồi.”
“Ta nghe thấy thuật ngữ chánh nghiệp được sử dụng rất nhiều trong những hội nhóm tâm linh. Đó là một đạo trong Phật giáo Bát Chánh Đạo, nhưng tôi thấy rằng anh không sử dụng nó với ý là những giới luật về kiêng cữ một điều gì đó. Chánh nghiệp luôn nghe có vẻ như là một thuật ngữ cho một loại đạo đức an yên cao cấp hơn, nhưng anh nói nghe có vẻ như nó có một ý nghĩa rất riêng, và tôi đoán là, không đạo đức cho lắm, giống như là nó cho phép anh giết một người khác.”
“Cô có biết agapè nghĩa là gì không?”
“Có. Nó giống như là một hình thái cao nhất của tình yêu. Tình yêu thần thánh.”
“Đúng. Tất cả mọi người đều nghĩ là vậy, nhưng nó không thực sự là vậy. Nó là một trong những thứ mà cô không thể hiểu nếu như chưa có kinh nghiệm trực tiếp về nó. Thứ tình yêu như chúng ta biết chỉ là cái bóng của agapè – giống như ánh nến chiếu lập lòe trên tường chứ không phải là ngọn lửa ở đó. Ở tại cốt lõi của nó là một thứ rất khác, nhưng tình yêu là một thứ tượng trưng gần gũi nhất mà ta sẵn có, cho nên nó được diễn dịch thành như vậy. Chánh nghiệp cũng rơi vào tình trạng tương tự. Đạo đức của là cái bóng của chánh nghiệp. Chánh nghiệp không phải là hình thái cao nhất của đạo đức cũng giống như agapè không phải là hình thái cao nhất của tình yêu. Khi mà cô đã hiểu và có thể hành động dựa trên chánh nghiệp, đạo đức không còn cần thiết nữa – ngay lập tức nó trở nên lạc hậu và bị vứt bỏ. Đó là thứ nằm ngay tại trái tim của Bhagavad Gita (Chí Tôn Ca). Arjuna, một sinh linh có đạo đức, quăng bỏ vũ khí của mình và từ chối việc khơi dậy chiến tranh. Nhưng Krishna đã chuyển hóa anh thành một sinh linh của chánh nghiệp và Arjuna đã nhặt lên vũ khí của mình và khởi động chiến tranh. Chánh nghiệp không có gì liên quan đến đúng và sai, tốt và xấu, hiền hay ác. Nó không có lòng vị tha hay từ bi. Đạo đức chỉ là một mớ các luật lệ và quy tắc mà cô dùng để điều hướng xuyên suốt cuộc sống khi mà cô vẫn còn cố chèo lái con thuyền thay vì để mặc xuôi theo dòng chảy.”
“Chém gió không đấy?”
Tôi bật cười. “Không chém. Đạo nói ‘Khi Đại Đạo mất mới có nhân nghĩa’, nó có ý là như vậy đó.”
“Chém gió không đấy?”
“Cô hôn mẹ mình với cái miệng như vậy sao?”
“Vậy, giống như, nhân vật của anh lên sân khấu….”
“…và anh ta đang hoàn thành vai diễn của mình. Anh ta nhìn thấy dòng chảy tương lai của mình và trôi theo nó. Anh ta sẽ không dừng lại để tư vấn cho người khác làm một cuốn sách về quy tắc luật lệ.”
“Nếu như dòng chảy bảo anh phải khởi động một cuộc chiến tranh?”
“Chắc chắn rồi. Cô sẽ khởi động một cuộc chiến tranh.”
Cô ấy ngưng lại để suy ngẫm. “Tôi nghĩ rằng có một vài thời điểm tôi đã như vậy, ở trong dòng chảy, nhưng không phải lúc nào cũng vậy, không phải trong những sự kiện lớn lao. Tôi nghĩ rằng tôi sẽ rất sợ hãi nếu như phải dẹp đạo đức của mình sang một bên.”
“Điều đó hoàn toàn tự nhiên. Đó là một sự tin tưởng mà cô sẽ phát triển từng chút một theo thời gian cho tới khi cô học được cách buông bỏ ảo tưởng của sự kiểm soát.”
“Đó có phải là điều mà Sonaya đang làm, hoặc, anh biết đấy, những người sùng đạo đang làm?”
“Gần như là vậy. Căn bản thì niềm tin vào một thứ khác thay vì bản thân mình cho phép cô buông bỏ bánh lái – để quy hàng. Bất kể lý do cho việc đó là gì, bất kể cô gọi tên nhân lực hay thế lực chèo lái mới thay cho mình là gì, nó cũng sẽ là một sự thay đổi rất tích cực bởi vì đó là trí tuệ vô cực và vô sai lầm của vũ trụ đang đảm nhiệm.”
“Vây nó giống như, những tín đồ Cơ Đốc được tái sinh…?”
“Phải. Họ đã rũ bỏ ảo tưởng về sự kiểm soát. Tại sao cô làm vậy không quan trọng, chỉ là cô đã làm vậy thôi. Đây là trọng điểm của sự khác biệt và giáo lý gốc rễ của mọi tôn giáo lớn. Cơ Đốc giáo nói, ‘Không phải ý chí của con, mà là ý chí của Người mới được thực hiện.’ Ấn Độ giáo nói, ‘Brahma là người đánh xe ngựa.’ Hồi giáo nói, ‘Đó là ý chí của Allah.’ Tất cả đều là cùng một thứ. Sự sợ hãi và bản ngã – nói cách khác là sự vô minh – là thứ đang giữ tay cô nắm chặt vào bánh lái. Bởi bất cứ lý do nào đi nữa mà buông thả bánh lái ra, hệ thống lái sẽ tự lo liệu được cho chính nó.”
“Vậy khi người ta nói rằng bị ‘đi chệch đường.’..?”
“Vậy thì chỉ là do họ đang đọc địa hình từ một vị trí thấp. Họ không nhìn thấy bức tranh lớn hơn. Trở về là cái động của Đạo. Mọi thứ vẫn đang hằng trong quá trình trở về trạng thái đúng của nó. Để mà thực sự ‘đi chệch đường’ thì tức là đi ra khỏi cái ý thức. Không hề có nơi như vậy.”
Julie nói cô ấy muốn ăn trưa với bánh mì sandwich nấm mỡ vậy nên chúng tôi tạt vào cửa hàng tạp hóa nơi mà có một quầy sandwich tử tế. Tôi đỗ chiếc xe đạp của mình rồi đi vào, gọi món, và xem qua giá sách vài phút trong khi đợi đồ ăn ra. Tôi nhặt một bản tạp chí về giác ngộ. Trang bìa đặt câu hỏi, ‘Ở trong thế giới nhưng không thuộc về thế giới có nghĩa là gì?’
“Vậy,” Julie đọc nó qua vai của tôi, “nó có nghĩa là gì?”
Tôi lật tới trang nói về chủ đề nó và đã nhanh chóng xác thực nghi hoặc của mình. Về cơ bản thì họ chỉ đang tái cấu trúc lại câu hỏi ‘Làm thế nào để một người có thể theo đuổi đời sống tâm linh trong một thế giới vật chất?’
“Theo như bọn họ thì, nó có nghĩa là ‘Làm thế nào mà cô có thể ăn bánh mà vẫn còn cái bánh?'”
“Điều này, rõ ràng là không thể, đúng không?”
“Theo bọn họ thì cô có thể đấy.”
***
Đây là câu hỏi về lo việc gia đình hay buông bỏ. Bất cứ ai muốn đóng gói cái giác ngộ để dành cho sự tiêu thụ lớn đầu tiên phải tạo ra ảo giác rằng nó nằm trong tầm với của khách hàng một cách thoải mái. Có thể sự thật là cái giá của chân lý là tất cả mọi thứ, nhưng sự thật không giúp bạn kiếm cơm. Trong kiểu cách thương mại, cái giá của chân lý là bất cứ thứ gì bạn có thể chi trả mà vẫn cảm thấy thoải mái.
Tờ tạp chí trên tay tôi đã đưa ra một số điểm sáng tâm linh khá móc nối với nhau đã làm thắp sáng bộ não của họ về câu hỏi ở trong thế giới nhưng không thuộc về thế giới. Tất nhiên họ phải làm điều đó nếu họ muốn thuyết phục những độc giả trung thực và trí tuệ rằng cái vô lý là đúng còn cái rõ ràng là sai. Nó nghe có vẻ như là một hành vi bất khả thi, nhưng những nhà biên tập và tiếp thị biết rằng người ta sẽ mua bất cứ thứ gì miễn là bạn đóng gói một cách chuẩn xác. Ngành kiến trúc tôn giáo là một tượng đài minh họa đẹp tuyệt cho sự thật này.
Tôi không phải là một kẻ ngây thơ trước những thứ đó. Tôi biết rằng nhà xuất bản sách và tạp chí không làm công việc về giác ngộ. Họ đang làm công việc về bán sách và tạp chí, chứ không phải bán chân lý, và họ biết rằng những người tìm kiếm tâm linh sẽ trả tiền để được trấn an, dẹp lý trí thường tình sang một bên, rằng họ có thể thức tỉnh mà không cần thoát khỏi giấc mơ. Đó là tình trạng của ngành xuất bản tâm linh ngày nay, của tâm linh ngày nay, và tối hậu thì tất cả là do bản ngã sẽ làm bất cứ điều gì để sống còn.
Tôi đã dành rất nhiều thời gian trên những cửa hàng sách, mới và cũ, lướt web, lướt tạp chí, luôn luôn tìm một người có thể nói một cách chuẩn xác, người có thể nói về trạng thái giác ngộ, và thú vị hơn đó là quá trình tiến tới đó. Tất nhiên khi chủ để là sự giác ngộ, thì bạn bị bó hẹp trong việc diễn tả nó không phải là thứ gì, bởi vì không có cách nói nó là gì. Cứ mỗi vài trăm ấn phẩm khẳng định rằng họ có thứ gì đúng đắn để nói về chủ đề này, có thể chỉ có một bài thực sự là đúng, và cứ mỗi vài trăm nhà chỉ dẫn tâm linh đang lùa bầy gà lên trên núi, có thể chỉ có một người dẫn họ xuống bờ vực và vào trong thực tại.
Điều đó không nói rằng tất cả các nhà chỉ dẫn tâm linh đều không giác ngộ. Theo cùng một sự thôi thúc vô lý đó đã khiến tôi cố gắng bộc bạch những gì tôi biết, trong một dịp hiếm có một người thức tỉnh có thể trở thành một người hướng dẫn tâm linh. Nhưng khi họ làm việc đó, thứ họ dẫn đường tới không phải là giác ngộ. Làm thế nào mà tôi biết được? Tôi không biết một nhà hướng dẫn tâm linh nào dẫn đường tới giác ngộ bởi vì không hề có sự dẫn đường tới giác ngộ. Không hề có giáo lý của việc giác ngộ. Vì thế, một hệ quả không thể tránh khỏi mà ta thấy ở mọi nơi, mọi người bu quanh những guru và mọi người càng ngày càng tâm linh hơn, nhưng không một ai đang thức tỉnh.
Khi mà nó liên quan tới cái giáo lý mà không có giáo lý, bạn sẽ phải dành thời gian làm việc với Thiền tông hoặc Advaita (Bất Nhị), cần phải cảnh giác để tránh khỏi những cái bẫy người tham quan nơi mà bạn có thể vô tình bước vào những vòng lặp trong nhiều năm hoặc nhiều kiếp sống. Ví dụ, Ramana Maharshi chỉ cách dụng phép truy vấn ‘Ta là ai?’ là phải sử dụng không ngừng nghỉ như một thợ khoan đang khoan thẳng qua từng tầng lớp của bản ngã và ảo ảnh. Nhưng quá trình vấn ngã này tự nó trở nên sa lầy trong những tầng lớp của bản ngã và ảo ảnh. Tái đóng gói lại cho thị trường tiêu thụ lớn. Những học trò của Ramana đã trở thành các vị thầy, và viên kim cương ở cốt lõi – quá trình vấn ngã – đã trở thành miếng phômai trong hàng tá những quy trình nhử mồi và chuyển đổi. Người người bị dụ bởi sự đơn giản và trực tiếp của phương pháp vấn ngã đã bị hút vào trong một mớ hỗn độn của những giáo viên và giáo lý, những guru và nói nhảm, bản ngã và ảo tưởng, và đã vào đó thì khó mà thoát ra được ngay.
Sáu từ thôi: Hỏi bản thân: “Ta là ai?” Sáu từ đó sẽ biến tất cả những ngôn từ khác – kể cả của chính Ramana Maharshi – trở nên thừa thãi vô dụng. Sáu từ đó không cần giải thích, không cần khuếch đại, không cần làm cho minh bạch. Sáu từ ban cho ta sự tự lực và tự quyết. Nhưng một giáo lý tâm linh hoàn chỉnh có thể viết vừa vặn trên một bao diêm không phải là thứ mà mọi người thực sự muốn. Sự tự lực không phải là thứ mà người ta thực sự muốn. Bởi cơ chế nào mà một thứ đơn giản như vấn ngã lại bị cắt xẻ và bơm hơi đến mức biến dạng không còn nhận ra được nữa?
Bản ngã. Luôn luôn là bản ngã.
Sự xung đột căn bản trong cuộc tìm kiếm tâm linh là cái bản ngã ham muốn giác ngộ tâm linh, nhưng bản ngã không bao giờ có thể đắc được giác ngộ tâm linh. Cái ngã không thể đắc được vô ngã. Đó là lý do mà nếu ai muốn bán giác ngộ thì đầu tiên cần phải cắt giảm nó thành những phần mà có thể dễ xử lý hơn – thành một thứ gì đó mà bản ngã có thể đắc được. Giác ngộ phiên bản Lite – Bớt Nặng hơn – vị tuyệt vời.
Enlitenment. (Nd: chơi chữ của Enlightenment, nhưng là phiên bản nhẹ – bản Lite.)
Sự xung đột căn bản đó chỉ có thể được giải quyết bằng cách sửa đổi phương trình. Phải, điều đó là gian lận, nhưng mọi người đều okay với nó. Giác ngộ tâm linh được tái định nghĩa lại thành một thứ gì đó mà bản ngã có thể đạt được, và giờ phương trình hoạt động cho sự thỏa mãn tất cả mọi người. Bản ngã tiếp tục công cuộc tìm kiếm cao quý, và nền công nghiệp tâm linh thịnh vượng tiếp tục thịnh vượng hơn. Tất nhiên là không có ai đạt tới đích đến mục tiêu, nhưng nếu bạn đã hiểu sự xung đột cơ bản đó, bạn cũng sẽ nhận ra rằng chẳng có ai thực sự muốn nó cả.
Công cuộc tìm kiếm mục tiêu là nhằm để tìm kiếm, chứ không phải nhằm tới mục tiêu.
***
Nghe đây!
Đây là tất cả những gì bạn cần biết để trở nên giác ngộ:
Ngồi xuống, im mồm lại, và tự hỏi bản thân cái gì mới là đúng cho tới khi bạn biết.
Nó đấy. Đó là toàn bộ vụ này – một giáo lý hoàn chỉnh cho việc giác ngộ, một pháp tu hoàn chỉnh. Nếu mà bạn có bất cứ câu hỏi hay vấn đề nào – bất kể chúng là gì – câu trả lời chính xác vẫn luôn là:
Ngồi xuống, im mồm lại, và tự hỏi bản thân cái gì mới là đúng cho tới khi bạn biết.
Nói cách khác, hãy nhảy xuống một cái vực.
Đừng đi tới gần bờ vực rồi suy ngẫm về việc nhảy xuống. Đừng đọc sách về việc nhảy xuống. Đừng nghiên cứu nghệ thuật và khoa học của việc nhảy xuống. Đừng tham gia vào một hội nhóm ủng hộ việc nhảy xuống. Đừng viết thơ về việc nhảy xuống. Đừng nghe theo lời một người khác đã nhảy xuống.
Hãy chỉ nhảy xuống thôi.
***
Tôi quay lại với câu hỏi của Julie về trang bìa tạp chí trong-thế-giới-nhưng-không-thuộc-về-thế-giới. “Nó có ý về thứ mà chúng ta đã nói,” tôi trả lời cô ấy. “Nó có nghĩa là cô đang đóng một vai trên sân khấu, nhưng cô không nhầm lẫn mình với nhân vật hay sân khấu với thực tại. Nó có nghĩa là cô đang đóng một vai trong sản phẩm sân khấu. Một cách ví von khác, nó giống như giấc mơ sáng suốt. Cô có được ý thức thông thường trong trạng thái thức khi đang ở trong giấc mơ vậy là cô ở trong giấc mơ nhưng không thuộc về giấc mơ.”
“Tôi nghi ngờ rằng đó là thứ họ sẽ nói trong cuốn tạp chí,” cô ấy nói.
“Không quan trọng,” tôi đáp lại. “Hiểu nó cũng không có lợi lộc gì. Đó là một thứ mà cô sẽ quen thuộc khi nó là thực tại của cô, còn cô không quen thì vì nó không phải thực tại của cô.”
Tôi lật qua tạp chí và thấy hết quảng cáo này tới quảng cáo khác bán rong những cuốn sách và những vị thầy và những sản phẩm theo một cách khiêu dâm chế nhạo ham muốn biết chân lý của một người – những kẻ cho vay ở trong đền thờ.
“Trong tờ tạp chí của cô thì họ nói gì về điều đó?” tôi hỏi Julie.
“Cách để vừa làm một gia chủ vừa làm một người ẩn cư, nhưng điều đó không khả thi, đúng không?”
“Nếu ý của cô là, cô có thể có một giao kèo với giác ngộ – liệu cô có thể vừa thức tỉnh mà vừa không cần phải tỉnh dậy không – vậy câu trả lời là không. Còn nếu ý của cô là, liệu cô có thể sống một cuộc sống tâm linh, từ bi trong khi vẫn nuôi dạy con cái và sở hữu một căn nhà và có một danh mục đầu tư chứng khoán và một sự nghiệp mang tính đòi hỏi cao và tất cả những thứ đại loại thế, tôi cho rằng câu trả lời là có, nhưng thực sự thì nó không phải là lĩnh vực của tôi.”
Tên mã của chúng tôi, Beatrice, vừa được gọi, có nghĩa là sandwich đã sẵn sàng.
“Anh nghĩ gì về con người?” Julie hỏi.
Tôi hơi bất ngờ về câu hỏi và tôi chỉ há miệng nhìn chằm chằm cô ấy. “Ờ…”
“Anh không cần phải trả lời ngay bây giờ,” cô ấy nói. “Hãy nghĩ về điều đó và có thể chúng ta sẽ nói tiếp trong khi ăn.”
“Ừm..okay.”
Không hề có chỗ ngồi trong quầy cho nên tôi nhặt thêm một túi plastic ở quầy thanh toán để có thể dùng nó kê bên dưới cho mông cho khô ráo khi ngồi ăn ở bàn picnic lân cận. Tôi đã gọi món sandwich thịt bò nướng, điều đó đã làm Julie nhìn tôi như là đang nghi hoặc, ngạc nhiên rằng tôi là động vật ăn thịt, tôi cho là vậy. Những tán cây đang nhỏ giọt mưa xuống nhưng chúng tôi dường như không bận tâm.
“Tôi coi con người theo cùng một cách mà ma cà rồng coi con người.”
Julie sặc. “Coi như là thức ăn?” cô ấy hỏi với một cái miệng đầy sandwich.
“Ô, ừ nhỉ, xin lỗi. Không, không phải như thức ăn. Sự ví von với ma cà rồng có một vài lỗi trong đó. Tôi quên mất về vụ hút máu người.”
“Tôi nghĩ vụ đó là một phần khá lớn về ma cà rồng đấy. Vậy ma cà rồng coi con người như nào?”
“Như là bất toàn vẹn. Sống một nửa. Thức tỉnh một nửa. Có tiềm năng thức tỉnh, nhưng không thức tỉnh.”
“Giống như zombie sao?”
“Tôi không biết nữa, nhưng thế thì có vẻ hơi quá. Tuy nhiên, khi tôi nhìn lại cuộc sống của chính mình trước khi giác ngộ thì có vẻ như nếu làm zombie cũng không quá tệ. Nó giống như là tôi đang mộng du, hoặc là giống như tôi đang sống nhưng tôi không hiện hữu ở đó. Nghe có vẻ ngược đời, nhưng nó thực là giống như vậy. Hãy sử dụng giấc mơ sáng suốt lần nữa. Nếu cô thức tỉnh trong một giấc mơ, cô sẽ coi những người trong giấc mơ đó ra sao? Cô có thể nghiêm túc với mọi thứ tới mức nào?”
Cô ấy đang nhai rất chậm. Tôi nghĩ cô ấy đang chú tâm. Tôi quay lại với ẩn dụ với sân khấu.
“Hãy tưởng tượng cô đang ngồi ở vị trí khán giả xem một vở kịch và cô dần nhận ra rằng những diễn viên không hề biết rằng họ là diễn viên. Họ nghĩ rằng họ là những con người bình thường đang trải qua cuộc sống bình thường của họ, không nhận thức được rằng mình đang ở trên sân khấu và đang diễn. Cô sẽ không bao giờ tin được rằng lại có chuyện như thế khả thi trừ khi cô cũng từng ở trên đó, tin vào điều tương tự như những người kia.”
“Điều đó khá là dị,” cô ấy đồng tình. “Vậy là anh đang ngồi đây cùng tôi bây giờ, và cả hai chúng ta đang ở trên sân khấu, và từ góc nhìn của anh nó giống như là đang ở cùng một…? Ồ! Vậy đó là lý do tại sao anh có vẻ không thoải mái khi nghe câu hỏi. Anh đã không muốn gọi tôi là zombie. Điều đó thật ngọt ngào!”
Tôi ra vẻ cười ngượng ngùng. “Tôi không biết, có thể là vậy. Tôi không ngại trả lời bất cứ câu hỏi nào một cách trung thực và chính xác nhất có thể – đó là điều tôi thích – nhưng nó không phải luôn luôn khả thi. Nếu chỉ nói rằng tôi coi mọi người như là đang nửa tỉnh nửa mộng – hoặc, như Đạo nói, coi vạn vật như là con chó rơm – thì điều đó cũng không mang ta tới gần hơn tới câu hỏi lớn hơn rằng tôi là ai và sân khấu này là gì và những người khác đang làm gì. Cho nên, đúng vậy, với tôi thì những người chưa thức tỉnh giống như đang không thực sự hiện hữu vậy, nhưng nếu cô nghĩ thì cô sẽ thấy rằng nơi đây là để dành cho chuyện này. Ở trên trái đất này thì giác ngộ để làm gì? Nếu như có chuyện gì đó ngốc nghếch, thì đó là ngồi ở ghế khán giả để xem một sự kiện kịch tính được biểu diễn chỉ nhằm mục đích mang lại sự vui thú cho chính người biểu diễn. Nếu có ai đó ở cái bàn này được cho là nhỏ nhoi thấp bé hơn theo bất cứ nghĩa nào, thì người đó phải là tôi bởi vì tôi là kẻ đã đi xuống khỏi sân khấu và nói huỵch toẹt ra rằng, ‘Tôi không muốn đóng kịch nữa.'”
“Chết tiệt,” cô ấy nói.
“Well, thực ra đó mới chỉ là khởi đầu. Sự khác biệt giữa chúng ta không phải là tôi đã giác ngộ còn cô thì không. Sự khác biệt giữa chúng ta là tôi biết điều đó còn cô thì không. Tôi sở hữu tánh nhận thức vô ngã còn cô thì không. Tôi biết rằng nó bắt đầu nghe có vẻ giống như guru giảng đạo, nhưng nó là một sự thật đơn giản. Chân lý của cả hai chúng ta là như nhau. Tôi không hề đạt được một trạng thái nào tốt hơn so với cô. Khi cô nghe nói rằng nếu một ai đó đang tìm kiếm giác ngộ thì nó giống như một con cá trong đại dương đang cố gắng tìm nước, thì nó thực sự có nghĩa như vậy. Một con cá có thể biết điều đó trong khi con cá khác không biết, nhưng cả hai đều bơi trong nước của cùng một đại dương, và vẫn luôn là như vậy.”
“Chết tiệt,” cô ấy nói.
Chúng tôi yên lặng ăn một lúc. Trong ký ức gần đây của tôi thì tôi chưa từng nói chuyện căng đến mức này và tôi đang dần phát mệt khi nghe chính những tiếng hú hét hoang dại của mình. Khi ăn xong chúng tôi dọn dẹp rồi đi bộ nhàn nhã về phía một công viên nhỏ.
“Tôi đang nghĩ về cái rạp hát kịch của anh…” cô ấy nói lấp lửng.
“Ừ?”
“Nó không phải, không giống như là anh đang nói về một ‘cái ngã cao hơn’, đúng không? Anh không nói là…”
“Tôi hiểu. Không. Nó không liên quan gì đến hệ thống cấp bậc của linh hồn, hoặc các cõi giới khác nhau của ý thức, hoặc cái ngã cao hơn và thấp hơn. Từ chỗ ngồi của khán giả mà tôi miêu tả, tất cả mọi người đều trên sân khấu, bất kể họ có ở trong một cơ thể hay không, ở trong cõi giới vật lý hay cõi giới thể vía hay cõi phật, gì cũng được. Đó chỉ là các chiều kích rộng hơn của cũng một sự kiện drama.”
“Vậy nếu tôi chợt trở nên giác ngộ tức thì, ngay bây giờ, một cách bất ngờ…”
“Điều đó không thể xảy ra, bất kể có vô số khẳng định ngược lại, nhưng mà cứ nói tiếp đi.”
“Rất nhiều người nói điều đó có xảy ra.”
“Rất nhiều người nói rất nhiều thứ. Tôi chắc chắn rằng họ tin điều đó.”
“Nhưng anh không tin?”
“Tôi không vận hành dưới cấp độ của niềm tin. Tôi có thể phỏng đoán rằng không bao giờ có nhiều hơn năm mươi tồn tại giác ngộ chân lý trên trái đất tại bất kỳ thời điểm nào và tôi có thể nghi ngờ rằng hầu hết bọn họ thích giữ kín mồm miệng về chuyện đó, nhưng điều mà tôi biết là không có bất cứ ai trong họ trở nên giác ngộ chân lý ngoại trừ thông qua một quá trình tự hủy bản ngã từ từ và đau đớn.”
“Thế còn điều mà tất cả các vị thầy và guru khác nói thì sao?”
“Khi một ai đó nói họ chợt giác ngộ ngay tức thì, rất có thể là họ đang nói về một sự chuyển hóa đưa tới bởi một trải nghiệm siêu việt – một trải nghiệm của sự hợp nhất huyền bí hoặc một vài biến thể của nó. Nó rất mạnh mẽ và có thể mang lại sự chuyển hóa to lớn, nhưng nó không phải là giác ngộ. Giác ngộ không phải là thứ đến chớp mắt và nó không xảy đến như một sự hiển linh.”
“Vậy những học trò của Thiền tông thì sao? Anh vẫn luôn nghe về những câu chuyện…”
“Đúng,” tôi nghĩ tới Jolene, “Cái nhân tố Bam! Đùng một cái đốn ngộ! Không hề có thứ nào gọi là giác ngộ tức thì cũng giống như không có thứ gì gọi là em bé ra đời tức thì. Những con cò không mang tới những em bé và không có những Nàng Tiên Ban Giác Ngộ lượn lờ trên nóc những thiền viện hay bất cứ đâu. Rất dễ hiểu tại sao ý tưởng đó lại được ưa chuộng, nhưng chỉ có một cách để cho sâu bướm trở thành bươm bướm. Dù cho những tri kiến của cô về mà cà rồng có sâu sắc đến mức nào cũng không thể biến cô trở thành ma cà rồng. Trong thuật ngữ của Hang Plato, những người đã bắt gặp tới ngọn lửa soi sáng trong hang theo tự nhiên sẽ tin rằng họ đã tới được nguồn, nhưng nó chỉ là một đốm nhỏ của mặt trời thứ đang soi sáng tất cả, bao gồm cả ngọn núi chứa cái hang đó.”
“Chết tiệt,” cô ấy nói, và nhìn tôi một cách tinh quái. “Đã bao giờ có lúc nào mà anh tự nghĩ rằng, ờm, nói như nào cho tốt nhỉ? Tinh thần…., ừm, anh biết đấy, bị rồ?”
Tôi cười. “Bị điên? Đáng lẽ ai đó nên hỏi câu này từ sớm. Well, chúng ta hãy nghĩ về nó. Về cơ bản thì tôi tin rằng tôi biết tất cả mọi thứ và những người khác không biết bất cứ thứ gì. Tôi nghĩ rằng tôi bình thường còn mọi người khác bị điên. Tôi chưa từng gặp một ai giống tôi và tôi phải tìm trong những thế kỷ và các nền văn minh khác nhau để kiếm ra một ai đó tương tự. Những người đàn ông và phụ nữ vĩ đại nhất từng sống trên trái đất chỉ như những đứa trẻ con trên sân chơi đối với tôi. Tôi nghĩ rằng tôi biết tâm trí của Thượng Đế, và rằng vũ trụ thực thi yêu cầu của tôi, và rằng tất cả tạo hóa chỉ nhằm để giải trí cho tôi. Với cách định nghĩa nào của từ điên mà tôi lại có thể không điên?”
Cô ấy chỉ nhìn tôi chằm chằm.
“Vậy,” tôi hỏi, “trước khi bị tôi ngắt lời thì câu hỏi của cô là gì?”
Cô ấy tiếp tục nhìn chằm chằm. “Tôi hoàn toàn quên mất rồi.”
Tôi chỉ cười.