Nhà sách Guru
Vào ngày cuối cùng trong chuyến thăm của Jolene, một trong những hiệu sách lớn ở trung tâm thành phố đang tổ chức buổi đọc sách và ký tặng sách vào giờ ăn trưa của một tác giả New Age (Thời Đại Mới) bán chạy nhất. Cô ấy muốn đến và nghe ông ấy nói chuyện. Cô ấy đã rủ tôi đi cùng, và tôi đã đi cùng, nhưng tôi không muốn nghe người này nói chuyện, vì vậy khi chúng tôi đến hiệu sách, tôi đã để cô ấy vào một mình và chúng tôi đã sắp xếp gặp nhau sau đó.
Tôi đến nơi hẹn sớm, nhưng cô ấy đến sớm hơn. Cô ấy trông khá chán nản và tôi bắt đầu hiểu tại sao. Cô ấy đến đây để tìm thứ gì đó và cô ấy đã không tìm thấy. Cái gã phát biểu ở hiệu sách đã bán được rất nhiều sách và cô hiểu rằng điều đó có nghĩa là ông ta có điều gì đó hợp lý để nói. Cô cho rằng, giống như nhiều người khác, một vị thầy càng nổi tiếng thì sự giảng dạy càng có giá trị.
“Cháu còn quá trẻ và quá xinh xắn để mà phải trông buồn bã như vậy”, tôi nói với cô ấy.
“Cháu vẫn ổn”, cô ấy trả lời. “Chúng ta có thể đi nơi khác không?”
“Đi dạo hay ngồi lại?”
“Cháu đoán là đi dạo.”
Chúng tôi đi dạo và tôi không nói chuyện. Tôi mừng là cô ấy có vẻ buồn và tức giận. Tôi sẽ ngạc nhiên và hơi thất vọng nếu cô ấy rời khỏi sự kiện đó với tinh thần phấn chấn. Tuy nhiên, tôi biết cô ấy sẽ không như vậy, nhưng đó không phải là lý do để ngăn cản cô ấy đến đó. Ngược lại. Nếu cô ấy khao khát được nhìn kỹ hơn vào gã này và quan điểm của ông ta nhưng không thực hiện chỉ vì cô ấy cảm thấy tôi sẽ không chấp thuận, thì đó chỉ là sự kìm hãm và cô ấy sẽ phải đối phó với nguồn gốc của khao khát đó một lần nữa sau này dưới một hình thức tai hại hơn. Quá trình thức tỉnh là một loạt các sự vỡ mộng, và mỗi lần vỡ mộng đều gây tổn thương.
Chúng tôi đi xuống tàu điện ngầm và bắt chuyến tàu C-Train. Chúng tôi ra khỏi phố 81 và đi vào khu Central Park. Chúng tôi đi loanh quanh và cô ấy tỏ ra rằng cô nhận ra được là chúng tôi đang ở đâu và bắt đầu thoát ra khỏi sự u ám của mình. Cô ấy biết một số khu vực của công viên này từ những bộ phim khác nhau mà cô ấy đã xem. Cô ấy vẫn không nói nhiều và tôi không muốn cô ấy nói nhiều, vì vậy chúng tôi đi đến đường Fifth Avenue, gần chỗ các bảo tàng và gọi một chiếc taxi để trở lại căn hộ. Tuy nhiên, thay vì đi lên nhà, chúng tôi lại đi dạo xuống phố đến một quán cà phê, mua một số đồ uống lạ mắt và ngồi xuống một chiếc ghế dài bọc nệm. Cô ấy gập chân lại để có thể đối mặt trực tiếp với tôi hơn.
Tôi dành vài phút để nói về sự không có gì. Tôi biết cô ấy đang ở trong trạng thái tâm lý như thế nào và tôi muốn giúp cô ấy thư giãn một chút và không nhảy dựng lên. Tôi bắt đầu một bài diễn thuyết nhỏ rất đáng yêu về cách những tên khốn tiếp thị tại bộ ngôn ngữ mới đã xóa các từ “nhỏ”, “vừa” và “lớn” ra khỏi vốn từ vựng của chúng ta một cách hiệu quả đến mức những người bán cà phê và nhân viên bán đồ ăn nhanh thậm chí không thể dịch được chúng nữa. Tôi giải thích với Jolene, người đang chỉ lắng nghe tôi một nửa, rằng nếu bạn muốn một tách cà phê cỡ vừa hoặc một suất khoai tây chiên nhỏ, bạn sẽ phải học thuật ngữ chuyên ngành của cơ sở cụ thể đó. Ở một nơi, thuật ngữ nhỏ, vừa và lớn bây giờ có thể sẽ là Grande, Supremo và El Presidente. Ở một nơi khác, chúng là Lớn (nhỏ), Cực Lớn (trung bình) và Siêu To Khổng Lồ (lớn). Điều khó chịu nhất là cái nhìn trống rỗng mà bạn nhận được từ nhân viên khi bạn cố gắng quay lại sử dụng thuật ngữ đơn giản hơn nhưng không được chấp thuận. “Vậy, Cực Lớn nghĩa là trung bình à?” bạn hỏi. “Không, giống như, ừm, Cực Lớn nghĩa là Cực Lớn”, họ nói cho bạn biết như vậy.
Tôi nhìn lên khi cô ấy không phản ứng và thấy một cảnh tượng kinh ngạc. Cô ấy đang nhìn chằm chằm vào tôi, mắt mở to, nước mắt chảy dài trên khuôn mặt. Cô ấy hoàn toàn cởi mở và không hề xấu hổ, không hề cố gắng che giấu bản thân. Cô ấy để cho mình được phơi bày sâu sắc. Tôi thể hiện sự tôn trọng đối với sự vô tư của cô ấy bằng cách nhìn lại cô ấy với sự thẳng thắn tương tự. Hơi thở của cô ấy là tiếng rên rỉ hầu như không nghe thấy được. Đây là một cô gái trẻ rất buồn.
“Cháu cảm thấy mình thật nhỏ bé”, cô ấy nói bằng giọng khàn khàn. “Cháu cảm thấy rất cô đơn. Cháu chưa bao giờ cảm thấy như thế này. Cháu không thấy hồi kết. Cháu không thấy có cách nào để mọi chuyện có thể tốt hơn”.
Tôi không trả lời ngay. Xu hướng tự nhiên của tôi, giống như bất kỳ ai, tôi cho là vậy, là an ủi cô ấy, nhưng cô ấy đang trong giai đoạn đầu của nỗi đau mất mát cuộc sống của chính mình, cảm thấy sự tách biệt khỏi chính mình và xử lý mất mát bất ngờ và chưa từng có đó. Cô ấy không cần được an ủi vào thời điểm này, cô ấy cần phải trải qua điều này và vượt qua nó. Thứ mà cô ấy đang tiếc thương cho nó vẫn chưa chết hẳn và thứ đang đau buồn vẫn chưa được sinh ra hoàn toàn, vì vậy những gì cô ấy đang trải qua ngay bây giờ giống như một cuộn phim hấp dẫn sắp tới.
“Hãy cố gắng bước ra khỏi chính mình và quan sát khoảnh khắc này,” tôi nói với cô ấy. “Chú biết điều đó nghe có vẻ khó khăn, rằng cháu đang hoàn toàn bị nhấn chìm trong lúc này, nhưng điều đó rất quan trọng. Cháu phải học cách tách mình ra khỏi nhân vật của mình và thời điểm tốt nhất để làm điều đó là khi khó khăn nhất. Bất kỳ ai cũng có thể bước vào chế độ người chứng kiến khi bầu trời trong xanh, mẹo ở đây là thực hiện điều đó khi những đám mây đen đang kéo đến. Hãy nhìn vào nỗi đau mà cháu đang cảm thấy. Hãy nhìn vào người đang trải qua nỗi đau qua đôi mắt của chú thay vì mắt của cháu. Hãy hít một hơi thật sâu và thực hiện ngay bây giờ.”
Cô ấy hít một hơi và thở dài run rẩy. Cô ấy nhắm mắt lại và tôi quay đi. Khi tôi nhìn lại, cô bé Jolene đang nhìn tôi với nụ cười nửa miệng của một người mang súng vào một trận chiến bằng dao. Đó là một ánh nhìn tốt mà ta nên có.
“Cháu có thể nói cho chú biết lý do cháu đến đây không?” cô ấy hỏi. “Về việc tại sao cháu muốn gặp chú?”
“Chú có thể nói cho cháu biết không?” Tôi trả lời. Cô ấy vẫn bất động trong một giây, rồi gật đầu.
“Cháu muốn có một nơi nào đó để đến. Cháu muốn tìm một nhóm người để ở cùng. Cháu muốn hạ cánh ở đâu đó, để trở thành một phần của điều gì đó. Cháu hy vọng rằng có một thứ như vậy.”
Lúc này cô ấy đang cắn môi dưới và gật đầu.
“Chú đoán là thứ gì đó liên quan đến đạo Phật. Thứ gì đó ở California?”
Cô ấy gật đầu im lặng.
“Thiền tông?”
Một cái gật đầu nữa.
“Cháu rẽ nhầm hướng rồi”, tôi nói. “California thì ở hướng khác”.
Cô ấy không nhúc nhích.
“Hoặc có thể cháu đã biết câu trả lời và cháu không muốn tin, vì vậy bây giờ chú sẽ nói cho cháu. Cháu đã vượt qua đạo Phật. Phật giáo, thậm chí là Thiền tông, sẽ là một bước thụt lùi đối với cháu, và không có bước thụt lùi nào. Chúng ta không bao giờ có thể quay lại, đó không phải là một lựa chọn. Cháu hiểu điều đó chứ?”
Cô ấy gật đầu.
“Cháu tự lo liệu đi, nhóc ạ. Cháu đã đi xa hơn cả Phật giáo rồi. Cháu đi xa hơn bất kỳ ai có thể đi cùng cháu. Cháu biết rằng cháu không còn là một phần của mọi thứ nữa và cháu đã đến gặp chú trong một chút hoảng loạn, tìm kiếm một câu trả lời khác. Cháu muốn kết nối, có thể là với Phật giáo, có thể là với một tác giả bán chạy nhất hoặc một giáo viên satsang tuyệt vời. Có thể là với chú. Có lẽ cháu nghĩ chú có thể bắt được cháu, kéo cháu vào, làm cho mọi thứ trở nên vững chắc trở lại với cháu, cháu nghĩ vậy sao?”
Cô ấy ngồi bất động, đầu cúi xuống.
“Cháu đã có chỗ đứng vững chắc và cháu bắt đầu đánh mất nó vào ngày cháu nhìn thấy mọi người như những con bò trong nhà thờ. Bây giờ cháu đang vật lộn để tìm lại nó, nhưng cháu sẽ không bao giờ làm được. Cháu đang trôi nổi khỏi vũng bùn ấm áp mà hầu hết mọi người dành cả cuộc đời của họ trong đó. Đống bùn đó là cuộc sống duy nhất mà cháu từng biết và bây giờ cháu đang bỏ nó lại phía sau. Thật đáng sợ. Đừng lãng phí thời gian cho việc cảm thấy tồi tệ về điều đó, mọi người đều hoảng loạn vào thời điểm này. Cháu không thể không. Không ai trượt một cách duyên dáng dưới những con sóng. Đây là điều vượt xa sự dũng cảm và hèn nhát; những thuật ngữ đó không có ý nghĩa gì ở đây.”
“Đây có phải là bước đầu tiên không?” cô ấy hỏi.
“Đúng vậy, đây là Bước Đầu Tiên, thực ra là bước cuối cùng. Thấy không?Giữa cuốn Damnedest và Spiritual Autolysis, cháu không cần chú. Cháu đã có mọi thứ cháu cần rồi. Cháu đã có thể không cần phí tiền để mua vé máy bay đến đây.”
Cô ấy không cười cũng không mỉm cười. Từ ánh mắt cô ấy, tôi thấy cô ấy đã già dặn hơn hầu hết mọi người.
Ánh đèn thành phố
Chúng tôi trở về căn hộ áp mái trong tình trạng mệt mỏi và đói. Tôi ăn một miếng và nằm xuống ngủ trưa, bảo Jolene tự lo cho bản thân. Cô ấy sẽ rời đi vào sáng sớm mai và tôi nghĩ cô ấy hơi thất vọng khi phát hiện ra rằng chúng tôi không đi một nhà hàng hay rạp chiếu phim tử tế hay bất cứ điều gì đặc biệt vào đêm cuối cùng của cô ấy. Tôi thức dậy sau giấc ngủ trưa vào khoảng 7:30 tối và thấy cô ấy đang ngủ gật trên chiếc ghế futon. Tôi dùng chân đẩy cô ấy và cô ấy mở mắt ra.
“Xin chào”, cô ấy nói.
“Xin chào,” tôi đáp lại. “Chuẩn bị đi, chúng ta sẽ ra ngoài.”
Cô ấy rướn người lên. “Cháu có nên mặc diện không?” cô ấy háo hức hỏi.
Tôi nhìn cô ấy như thể cô ấy bị điên. “Không, mặc bất cứ thứ gì cũng được.”
“Ồ,” cô ấy nói, thất vọng. “Okay.”
Chúng tôi đi ra ngoài và lên một vài con phố nơi dễ tìm taxi hơn. Tôi đưa cho tài xế một địa chỉ đường phố. Anh ta nói, “Ý anh là…” và tôi nói, “chạy tới cảng biển,” trước khi anh ta buột miệng nói ra. Vài phút sau, chúng tôi đi ra khỏi khu tài chính đến bến tàu East River. Chúng tôi xuống xe gần cảng và đi bộ về phía nam, Tòa tháp đôi lờ mờ hiện ra hùng vĩ phía trên. Cô ấy nhìn thấy một biển báo chỉ đường đến Phà Staten Island.
“Chúng ta sẽ đi phà à?” cô ấy hỏi.
“Nghe không vui sao?”
Cô ấy cố tỏ ra nhiệt tình. “Yeah!”
Tôi cười và chúng tôi tiếp tục đi. Tôi dừng lại trước bãi đáp trực thăng.
“Đây là cái gì vậy?” cô ấy hỏi.
“Nó trông giống cái gì?” Tôi hỏi.
“Một nơi có trực thăng,” cô ấy nói.
“Đúng vậy, đây là nơi có trực thăng.”
“Vầng, vậy thì sao? Chúng ta đang làm gì ở đây?” cô ấy nói.
Tôi mượn một câu của Contact. “Cháu có muốn đi một chuyến không?”
Mắt cô ấy mở to.
“Không đời nào!” Cô ấy đấm cho tôi một cái thật đau.
“Có đời nào.”
“Không đời nào!!” cô ấy nói và tôi nhảy lùi lại trước khi bị đánh tiếp.
“Ờ, có đời.”
“Ồ! Thật sự sao? Chúng ta đang đi đâu thế?”
“Nó được gọi là City Lights Tour. Chúng ta sẽ bay quanh Manhattan. Có lẽ từ đây đến Tượng Nữ thần Tự do, lên sông Hudson, vòng quanh Bronx và xuống East River. Ngắm thành phố, những cây cầu, hoặc, cháu biết đấy, ngắm vùng Jersey và Brooklyn nếu như cháu có một chỗ ngồi tồi tệ.”
Cô ấy đen mặt đi vài độ.
“Một chỗ ngồi tồi tệ? Có bao nhiêu người—?”
Tôi cười. “Chỉ có chú và cháu thôi, nhóc ạ. Đây là chuyện khá lãng mạn, nên chú không muốn cháu nói mấy thứ ngớ ngẩn với chú đâu—”
Cô ấy đẩy tôi rồi trở nên rất nghiêm nghị.
“Cháu không thể làm thế này được”, cô ấy khẽ nói. “Quá đắt. Cái này chắc tốn khoảng một ngàn đô la”.
“Không hẳn. Dù sao thì, cháu đang giúp chú trong việc này. Chú đã muốn thực hiện điều này từ nhiều năm rồi, nhưng không phải là đi một mình. Cháu cũng đang làm chuyện này để giúp chú nhiều như chú đang làm chuyện này để giúp cháu, okay?”
“Thật sao?” cô ấy nói, gần như đang cầu xin.
“Thật sự.”
Chỉ với vài trăm đô la, bạn có thể nhảy dù ra khỏi một chiếc máy bay cao hai dặm và có thể sống sót. Với chưa đến một trăm đô la, người hướng dẫn bay địa phương sẽ đưa bạn lên một chiếc Cessna và cho bạn lái. Với chưa đến một nghìn đô la, bạn có thể thực hiện chuyến bay đêm trên một trong những thành phố lớn nhất thế giới, rực rỡ và lộng lẫy nhất trên một chiếc trực thăng được thuê riêng. Nhảy bungee, tàu lượn siêu tốc, chèo thuyền vượt thác, với mức giá gấp mười lần, những trải nghiệm này sẽ nằm trong số những món hời lớn nhất mà người ta có thể có trong đời; đáng nhớ nhất và đáng trân trọng nhất. Đây là những thứ sẽ ở bên chúng ta trên giường bệnh, chứ không phải số tiền chúng ta đã tiết kiệm không chi. Chi phí cho chuyến bay đêm này sẽ không ảnh hưởng đến đời sống của tôi, nhưng ngay cả khi đó là đồng cắc cuối cùng của tôi, tôi đâu có thể sử dụng nó vào việc gì tốt hơn?
Chúng tôi vào trong. Tôi để cô ấy ở khu vực ngồi chờ trong khi tôi xử lý một số thứ ở quầy làm việc và đi vệ sinh. Tôi quay lại và chúng tôi ra ngoài nói chuyện. Chúng tôi có thời gian trước khi trăng lên nên chúng tôi đi dạo.
Đã đến lúc phải cho Jolene thứ mà cô ấy muốn.
“Trong bối cảnh cuộc sống cá nhân và tương lai của cháu, Jolene, cháu có thể nói chắc chắn điều gì?”
Cô ấy biết đây là điều cô ấy phải suy nghĩ và cô ấy đã làm vậy. Cô ấy mất trọn một phút trước khi trả lời.
“Được rồi, cháu đoán là mình sẽ phải chết.”
“Cháu đoán?”
“Không, ý cháu là, cháu không đoán. Chỉ là nói ra vậy nghe có vẻ kỳ cục.”
“Nói gì cơ?”
“Cháu sẽ chết.”
“Có một câu trong Mahabharata, Krishna nói chuyện với Karna, chiến binh sẽ chiến đấu với Arjuna. Về cơ bản, Krishna đang nói với Karna rằng chiến thắng của Arjuna là chắc chắn.”
“Vâng, cháu đã xem rồi.”
“Krishna nói với anh ta, ‘Nhìn kìa, mùa xuân đã đến, nụ hoa ngọt ngào, nước lấp lánh, mọi người đều vui vẻ. Chúng ta sẽ phải chết.”
Cô ấy nhìn tôi một lúc lâu, tự hỏi chuyện này sẽ đi đến đâu. Trong cuộc trò chuyện này hoặc bất kỳ cuộc trò chuyện nào tương tự, có hai động lực khác nhau đang diễn ra. Có động lực rõ ràng, đó là những gì Jolene nhìn thấy và bất kỳ người ngoài cuộc nào cũng sẽ nhìn thấy, và có động lực tiềm ẩn, đó là những gì tôi nhìn thấy và nơi công việc thực sự đang được thực hiện. Công việc đó đúng với tôi và Jolene đang đứng trên vỉa hè New York cũng như với bất kỳ cuộc trò chuyện nào mà tôi tham gia hoặc những từ ngữ tôi viết. Một người dường như là người nhận dự định, theo một cách nào đó, chỉ là một tác nhân, một người trung gian, và đôi khi là một người vô tình.
Có vẻ như tôi đang nói chuyện với Jolene, nhưng thực ra tôi đang nói chuyện xuyên qua cô ấy. Tôi đang nói xuyên qua lớp vỏ ngoài để đến với kẻ khốn nhỏ bé ở bên trong. (Tôi luôn nghĩ về nó như một năng lượng nam tính bất kể giới tính của vật chủ.) Tên khốn nhỏ bé ẩn náu ở đó, sâu sau đôi mắt. Nó nhảy lên nhảy xuống, vẫy tay, cố gắng thu hút sự chú ý của tôi. Nó không biết chính xác nó muốn gì ở tôi, nhưng nó nghĩ tôi biết và nó đúng.
Nó muốn điều mà bất kỳ người cách mạng nào âm mưu lật đổ bằng bạo lực cũng đều muốn; vũ khí và thông tin tình báo. Những thứ có thể đốt cháy và phá hủy, và kiến thức để ngắm bắn và sử dụng chúng. Điều thực sự đang diễn ra ở đây là lực lượng nổi loạn đã liên lạc với tôi để xin viện trợ và tôi đang bí mật cung cấp nó. Tôi rất vui khi được giúp đỡ họ vì đó là điều mà tôi làm; ủng hộ cuộc nổi loạn. Tôi không kích động nó, tôi không phải làm vậy; nó tự kích động. Sau đó, nếu nó tình cờ tìm đến tôi, thông qua cuốn sách hoặc trực tiếp, tôi có thể cung cấp những gì nó cần. Tôi phải tô hồng nó một chút để Jolene có thể nuốt trôi, nhưng một khi nó đã vào hệ thống của cô ấy, tên khốn nhỏ bé đó có thể tiêu hóa nó một cách thoải mái. Trong cuộc trò chuyện cũng giống như trong những cuốn sách tôi viết. Thông tin trong sách có thể được cung cấp dưới dạng khô khan hơn nhiều trong không gian nhỏ hơn nhiều và kém hấp dẫn hơn nhiều. Tôi đồ rằng tôi chưa từng bộc lộ một suy nghĩ gốc hoặc một suy nghĩ chưa từng được diễn đạt theo nhiều cách khác nhau trong nhiều lần trước đó. Bí quyết nằm ở nước sốt.
Trận chiến đang diễn ra bên trong cô ấy sẽ không phải là giữa tên khốn nhỏ và Jolene, như vẻ ngoài, mà là giữa tên khốn nhỏ và Maya. Maya, trên chiến trường này, sẽ được đại diện bởi nỗi sợ hãi, và tên khốn nhỏ sẽ được đại diện bởi lòng căm thù. Nỗi sợ đấu với lòng căm thù. Nỗi sợ sự vô ngã đấu với lòng căm thù cái ngụy ngã. Đây là những đội quân đối đầu nhau trên chiến trường Kurukshetra. Giữa hai thế lực này là nơi mà Arjuna sụp đổ. Đây là một cuộc chiến tranh thực sự mà mọi cuộc chiến khác chỉ là những cái bóng, và mọi xung đột khác chỉ là ẩn dụ.
Trong ngắn hạn, Maya hầu như luôn đè bẹp cuộc nổi loạn. Theo ước tính của tôi, tỷ lệ thắng/thua của cô ấy còn lớn hơn 100.000.000: 1. Bằng cách sử dụng vô số mánh khóe và chiêu trò để mua chuộc, quyến rũ, đánh lạc hướng hoặc làm phân tâm những kẻ nổi loạn tiềm năng, cô ấy khiến họ quá vui vẻ, buồn bã, say mê hoặc hài lòng để không di chuyển nữa, một cách dễ dàng và hiệu quả ngăn chặn một cuộc nổi loạn trước khi nó vượt qua giai đoạn bất mãn nhẹ. Tuy nhiên, dài hạn, sự sụp đổ của Maya là chắc chắn. Chân lý tồn tại còn ảo ảnh thì không. Sau cùng, tính hai mặt nhị nguyên là một cấu trúc nhân tạo và khi nó biến mất, chân lý là thứ còn lại. Nhìn theo cách này, ý tưởng cho rằng Maya là xấu xa, rằng ảo tưởng là tiêu cực, rằng trạng thái mơ là nhà tù, hoặc rằng vũ trụ nhị nguyên là bất cứ thứ gì khác ngoài phước lành vĩ đại và tuyệt vời nhất trong tất cả các phước lành là vô lý đến mức nực cười. Tại sao lại ghét Maya? Bạn sẽ ở đâu nếu như không có cô ấy?
Bản thân Jolene chỉ mơ hồ nhận ra rằng cuộc chiến này đang diễn ra bên trong cô. Theo một cách nào đó, cô chỉ là một người ngoài cuộc vô tội bị kẹt giữa hai đội quân đông đảo. Tất nhiên, ở giai đoạn này, quân nổi loạn chỉ là một nhóm nông dân nhỏ với những cây chĩa, nhưng họ đang hành động cùng nhau. Họ đã thuyết phục Jolene thực hiện chuyến đi này để gặp tôi, và họ đã xoay sở để thu hút sự chú ý của một người đồng cảm có địa vị tốt hơn. Không tệ.
Tất nhiên, bạn có thể nói rằng tên khốn nhỏ đó là một phần của Jolene. Điều đó đúng. Nhưng bạn cũng có thể nói rằng tên khốn nhỏ đó sẽ là cái chết của Jolene. Điều đó cũng đúng.
Cái chết và sự phân biệt
“Cháu và chú, Jolene, chúng ta sắp lên trực thăng; một cái bẫy tử thần biết bay. Chú phải nói cho cháu biết, gã phi công đang say rượu và thừa cân kinh khủng. Vợ anh ta vừa bỏ anh ta và mang theo bọn trẻ. Chú thấy anh ta khóc lóc trong phòng tắm, và uống thuốc.” Cô cười khúc khích. “Chúng ta có thể chết trong vài phút nữa. Cháu có còn nhớ chú đã đề cập trong cuốn sách rằng chú đã đưa ra lời khuyên cho một anh chàng mà chú lấy lời từ trong phim Billy Jack không?”
“Là phim The Trial of Billy Jack,” cô ấy sửa tôi. “Cháu cũng thấy điều đó. Nếu bạn biết mình sẽ chết vào ngày mai, thì cái vấn đề này có thực sự quan trọng đến mức nào? Đó là câu hỏi.”
“Đó là sự xá tội. Trước lúc xá tội. Bản chất của cái chết là vậy, là sự xá tội được đảm bảo; sự tự do và tha thứ tất cả trong một. Nếu cháu hiểu được sự thật về cái chết của chính mình, rằng nó luôn ở đây với cháu và rằng đó là điều chắc chắn, thì cháu được tự do. Đó là sự giải thoát; biết rằng không có gì là của cháu hoặc có thể là của cháu, biết rằng không có gì để mất. Những người khác đẩy cái chết ra xa, phủ nhận nó, nhưng chúng ta không có sự xa xỉ đó. Chúng ta phải kéo cái chết lại gần, ôm trọn lấy nó, mang nó trong trái tim và tâm trí của chúng ta. Ý chú không phải là như một đứa trẻ đại học bị ném đá và có một đêm tình một đêm với chủ nghĩa hiện sinh, ý chú là như thứ gì đó cháu mang trong túi và luôn cầm trên tay. Có hai loại người trên thế giới, những người giả vờ và những người nghiêm túc. Jolene, cháu là một người nghiêm túc, đó là người mà cháu đang trở thành. Bây giờ cháu đã vào trong trò chơi và cháu phải chơi theo luật lệ..”
“Chú luôn nói thế; một người nghiêm túc. Điều đó có nghĩa là gì?”
“Tập trung. Tất cả đều là về sự tập trung. Cháu phải học cách trở thành một kẻ thất bại hoàn toàn trong chín mươi chín phần trăm cuộc đời mình. Cháu có thể chấp nhận điều đó vì cháu không phải là kẻ thất bại trong một phần còn lại, phần duy nhất quan trọng. Cháu phải vứt bỏ mọi danh tính phụ. Trở thành một người xấu, một công dân xấu. Đừng định nghĩa bản thân theo thế giới. Hãy định nghĩa bản thân theo nhiệm vụ của cháu và để thế giới khinh thường cháu hoặc tốt hơn là quên cháu đi. Cháu muốn trở thành một công dân tốt? Đi bầu cử? Vấn đề học tập?”
Cô ấy suy nghĩ rồi gật đầu.
“Chết tiệt. Hãy là một công dân tồi tệ. Tốt hơn hết là đừng là công dân nữa. Đơn giản là hãy từ bỏ danh tính đó đi. Cắt bỏ nó đi. Cháu muốn trở thành một cô con gái tốt? Bạn bè? Chị em? Là vợ một ngày nào đó? Là mẹ? Quên đi. Hãy buông bỏ tất cả. Đơn giản là hãy cắt bỏ tất cả những mỏ neo này. Tất cả những ý kiến cháu có về bản thân đều giống như những trụ gỗ của một cấu trúc giả tạo. Tất cả phải ra đi. Tất cả sẽ ra đi. Quá trình đã bắt đầu. Cháu càng ít chống cự, mọi việc sẽ càng dễ dàng hơn.”
Cô ấy có vẻ choáng ngợp vì điều này, và cô ấy cũng nên như vậy. Hiếm khi nên nhìn xa hơn một bước. Ngay cả bước kế tiếp cũng luôn có vẻ vô lý đến mức không thể. Nhưng ngay lúc này, Jolene đang nhìn chằm chằm vào Bước Đầu Tiên và thực tế là cô ấy không bị mất trí vì cảnh tượng đó là minh chứng cho sự trung thực và quyết tâm của cô ấy. Như tôi đã chỉ ra trước đây, đây là nơi mọi người có thể suy sụp.
“Dù sao thì đây cũng là nơi mọi thứ sẽ diễn ra. Cháu có toàn bộ cuộc sống này; tổ ấm, trường học, cộng đồng và tất cả những thứ đó, mọi thứ cháu đã làm, mọi thứ cháu là, tương lai đã được định sẵn trước mắt cháu, nhưng tất cả những thứ đó phải được giải phóng để cháu có thể tiếp tục đi. Và nó sẽ là như vậy. Tất cả các lựa chọn của cháu đã được đưa ra. Cháu không thể lựa chọn giữa việc có nên buông bỏ tất cả hay không, cháu chỉ có thể chọn giữa việc đấu tranh chống lại quá trình này hoặc là không, và điều khiến quá trình chuyển đổi này xảy ra dễ dàng hơn chính là cái chết. Những lớp giả tạo này giống như làn da của cháu. Nó có thể bị xé ra từ từ, với nỗi đau dữ dội, hoặc cháu có thể chỉ cần lột nó ra như một con rắn, từng lớp một, để tất cả rơi ra. Cách để làm điều đó, để cho phép quá trình này diễn ra thay vì chống lại nó, là chấp nhận cái chết của chính cháu. Đặt một tay trên cái chết của cháu và chiến đấu với những trận chiến của cháu bằng tay kia.”
“Cháu không có lựa chọn nào trong tất cả những điều này sao? Cháu không có tự do sao?”
“Tự do? Chú không biết điều đó có nghĩa là gì; đó chỉ là một từ khái niệm. Tự do không phải là một thứ gì đó, đó là một ý tưởng chưa hoàn thiện. Cháu phải tự do khỏi một thứ gì đó. Cháu muốn tự do khỏi thứ gì?”
“Thế còn toàn bộ chuyện này thì sao? Toàn bộ quá trình này thì sao? Nếu như cháu không muốn làm thì sao? Còn nếu cháu chỉ muốn dừng mọi chuyện lại và quay lại cuộc sống bình thường thì sao?”
Tôi dừng lại để cô ấy có thời gian thở.
“Okay.”
“Okay? Okay nghĩa là sao?”
“Nó có nghĩa là okay. Lưu cuộc trò chuyện này lại để nói sau. Chú không phải là thầy của cháu, cháu biết mà. Chú cũng giống như cháu thôi, ngoại trừ việc chú đã hoàn thành một việc mà cháu mới bắt đầu. Nếu cháu muốn học cách quay lại, hãy thử quay lại xem.”
Cô thở dài một hơi. “Cháu không biết mình muốn gì.”
“Cháu muốn bám víu,” tôi nói với cô ấy. “Đó là sự thôi thúc đã đưa cháu đến đây. Cháu muốn tham gia với mọi người, một nhóm, trở thành một phần của một cái gì đó, một cái gì đó lớn lao, an toàn và đáng kính. Cháu cảm thấy mình đang bị cuốn tròn vào trong sự quên lãng và cháu đang tuyệt vọng cố gắng nắm lấy một cái gì đó. Đây là một sự thôi thúc rất mạnh mẽ và hầu như mọi người đều khuất phục trước nó. Đó là cái bẫy lớn, cái bẫy kéo chúng ta vào và cứu chúng ta khỏi sự chuyển đổi mô thức, điểm không thể quay lại, Bước Đầu Tiên. Tất cả những điều này có vẻ đúng với cháu không?”
“Cháu đoán là vậy.”
Tôi đợi.
“Đúng.”
Điều này đã được đề cập trong cuốn Damnedest. Chúng ta đều đang đạp nước trong một vùng biển không có bờ bến và chúng ta tụ tập lại thành từng nhóm để tự thuyết phục mình rằng hoàn cảnh của chúng ta khác với thực tế. Đó là sự tưởng tượng. Những người nghiêm túc muốn đối mặt với hoàn cảnh thực sự. Để làm được điều đó, họ phải rời khỏi nhóm và ngừng giậm chân tại chỗ, đầu hàng trước điều không thể tránh khỏi thay vì sống một cuộc sống đấu tranh vô nghĩa. Họ phải tự mình ra đi và để bản thân chìm xuống. Đây là điểm mà không ai có thể vượt qua. Đây là điều mà mọi người đều sống trong sự phủ nhận; điều mà họ phải, bằng mọi giá, tránh xa.
Vị hoàng đế không mặc quần áo. Rõ ràng là vậy. Bất kỳ ai mở mắt và nhìn đều sẽ thấy. Nhưng để toàn bộ thỏa thuận trạng thái mơ này hoạt động, mọi người phải nhìn thấy quần áo. Quần áo trông như thế nào không quan trọng, quan trọng là họ không thể nhìn thấy kẻ khỏa thân. Đây là điều Maya phải chống lại; sự thật hiển nhiên. Cô ấy phải làm gì để mọi người không nhìn thấy điều hiển nhiên?
Làm họ rối trí với những điều nhảm nhí.
Những điều nhảm nhí của Do Thái giáo – Cơ Đốc giáo, những điều nhảm nhí của Ấn Độ giáo, những điều nhảm nhí của Phật giáo, những điều nhảm nhí của New Age, tất cả đều chỉ là những dạng thức của thuyết bất khả tri và tất cả đều dẫn đến cùng một kết quả: Sự rối trí về mặt tâm linh.
Đơn giản vậy thôi. Hoàng đế không có quần áo. Tất cả chỉ là giả vờ. Khi chúng ta muốn ngừng giả vờ, chúng ta trở thành những người nghiêm túc. Tất nhiên, dù sao thì ai cũng sẽ chìm một mình, nhưng người nghiêm túc không thể chịu đựng được lời nói dối rằng biển không vô bờ hay bóng tối không phải là tuyệt đối hay cái chết không phải lúc nào cũng cách một hơi thở. Sự thôi thúc bám víu là sự thôi thúc sinh tồn; sự thôi thúc để không chết đuối, không chìm vào bóng tối.
Tôi dừng bước và nhìn cô ấy.
“Hoảng loạn là điều tự nhiên”, tôi nói, “và đó là những gì cháu đang làm bây giờ. Việc cố gắng để bám víu là như vậy. Cháu đang trong cuộc đấu tranh sống còn để tồn tại và công việc của chú là giúp cháu chết.”
“Đó là những gì chú làm sao? Giúp cháu chết à?”
“Một các gián tiếp. Chú đã cố gắng giúp cháu nắm bắt một điều gì đó để cháu có thể tự mình thấy rằng điều đó không thể thực hiện được. Quá trình này hoạt động, nó không cần chú hay bất kỳ ai khác. Bây giờ cháu bắt đầu thấy rằng không thể bám víu được nữa. Cháu đang đuổi theo ảo ảnh trong sa mạc. Mọi thứ cháu cố gắng bám víu đều biến mất. Cháu không thể bám víu bất cứ thứ gì vì không có gì để nắm lấy. Có lẽ cháu nghĩ rằng cháu có thể bám lấy chú, nhưng điều đó cũng không hiệu quả. Cháu muốn một người bạn? Một người đồng hành? Hãy để cái chết là bạn đồng hành của cháu. Đó là thứ duy nhất cháu thực sự có, thứ duy nhất thực sự là của cháu, mà không ai có thể lấy đi được.”
Biểu cảm của cô ấy căng thẳng, mắt cô ấy khóa chặt vào mắt tôi. Không có đôi mắt đẫm lệ hay đôi môi run rẩy. Không có cô gái trẻ bĩu môi hay nhếch mép. Một chiến binh đang nổi lên. Sẽ sớm có sự thay đổi quyền lực ở Jolene. Lực lượng nổi loạn sẽ lật đổ chế độ cũ. Một hiến pháp mới sẽ được áp đặt và những điều thái quá và phù phiếm của chế độ giả tạo sẽ bị quét sạch. Một chính phủ mới sẽ nắm quyền kiểm soát và áp đặt thiết quân luật và một hiến pháp thời chiến không có chỗ cho bất cứ thứ gì ngoài cỗ máy hủy diệt. Danh tính sẽ tàn lụi. Sở thích sẽ phai nhạt. Các mối quan hệ sẽ bị bỏ rơi. Bản thân tình yêu sẽ bị lãng quên. Đó là Bước Đầu Tiên và, đối với Jolene, nó sẽ sớm đến.
“Cháu sẽ đến những nơi khó khăn. Cháu sẽ có một cuộc sống hoàn toàn khác so với những người cháu thấy xung quanh mình. Bây giờ cháu đang thoáng thấy sự cô đơn là như thế nào—không, đó không phải cô đơn, mà là sự cô độc—và còn nhiều điều hơn thế nữa ở phía trước. Nhưng điều này rồi cũng sẽ qua thôi.”
Cô nhìn xuống và gật đầu. “Chuyện này rồi cũng sẽ qua thôi”, cô lặp lại.
“Nỗi đau của sự chuyển hóa sẽ qua đi, chứ không phải sự cô độc. Sự cô độc thực sự trở nên rất thoải mái.”
Tôi nâng cằm cô ấy lên. “Cháu phải vượt qua nơi mà cái chết được cho là một điều bệnh hoạn và xấu xa. Cái chết là hướng về sự giải thoát, nhưng không phải vào lúc cuối đời mà là trong đời, đó mới là khi mà nó là quan trọng. Bây giờ. Hãy nhìn lên. Nhìn chú này. Chú vui mừng được chết bất cứ lúc nào. Với chú điều đó không quan trọng. Bây giờ hay là sau này, bất kể thế nào. Chú đều yêu cái chết của mình; cái chết là điều khiến cuộc sống của chú trở nên khả thi. Đó là cách chú biết cuộc sống của mình là gì và phải làm gì với nó. Nếu chú biết chiếc trực thăng đó sẽ rơi vào đêm nay, chú sẽ bước lên máy bay với một trái tim vui mừng và biết ơn.”
Chúng tôi đi bộ một lúc trong im lặng. Đây là điều nặng nề khi chia sẻ với một thiếu nữ còn cả cuộc đời phía trước và thậm chí không nên nghĩ đến cái chết của chính mình trong nhiều thập kỷ, nhưng Jolene không phải người bình thường. Cô ấy đang tham gia vào trò chơi, và trò chơi có luật lệ.
“Cuộc sống của cháu sẽ là một cuộc chiến tranh”, tôi nói với cô ấy bằng giọng nhẹ nhàng. “Nó đã là như vậy rồi. Mọi người ghét chiến tranh vì họ sợ cái chết, nhưng cái chết là người bạn tốt nhất và chắc chắn nhất của cháu. Không phải chú, không phải người Tây Tạng hay người Nhật hay một vị guru hay một nhà huyền môn đang học việc ở quán cà phê. Đây là điều cháu đến đây để học. Có vẻ lạ khi thuyết giảng cho một cô gái trẻ xinh đẹp về cái chết, nhưng cháu không chỉ là một cô gái trẻ xinh đẹp, phải không? Cháu là thứ gì đó khác. Đó là điều cháu đang khám phá ra, phải không?”
“Cháu không nghĩ là cháu thực sự có thể làm được điều đó.”
“Cháu đang làm điều đó. Đây chính là nó. Từng bước một.”
“Cháu sợ lắm,” cô ấy nói.
“Sợ cái gì?”
Cô ấy nghĩ về điều đó. “Cháu không biết.”
“Tốt. Hãy tìm hiểu. Đó là cách cháu biết mình nên đi đâu. Hãy theo đuổi nỗi sợ hãi. Hãy đi vào đó và thắp sáng nó. Bên trong nỗi sợ hãi của cháu là cánh cửa tiếp theo, là thứ tiếp theo giữ cháu lại. Hãy để nỗi sợ hãi dẫn đường cho cháu.”
Cô ấy cuộn mình vào cánh tay tôi khi chúng tôi tiếp tục bước đi.
Chúng tôi vào trong và ký một số giấy tờ khi họ khởi động chiếc trực thăng êm ái bên ngoài bãi đáp. Jolene thấy rằng phi công khá gọn gàng, đẹp trai và có vẻ ổn định về mặt cảm xúc. Cô ấy phấn khích với mọi thứ, điều đó khiến tôi thấy hồi hộp. Khi chúng tôi đứng bên ngoài chờ được vẫy tay lên khoang máy bay, Jolene đang thoải mái bám vào cánh tay tôi. Cô ấy
nhón chân lên và nói vào tai tôi. “Đêm nay đẹp quá”, cô ấy nói. “Cháu hy vọng chúng ta không bị tai nạn”.
Tôi cười và mỉm cười với cô ấy.
“Không đời nào có chuyện cháu thoát dễ thế được.”