“Hãy giữ lấy, vùng đất cổ xưa, sự xa hoa đầy huyền thoại của các người!” bà ấy kêu lên
Với đôi môi im lặng. “Hãy trao cho tôi những người mệt mỏi, nghèo khổ
của các người,
Những đám đông chen chúc của các người khao khát được hít thở tự do, Những kẻ khốn khổ bị bỏ rơi trên bờ biển đông đúc của các người.
Hãy gửi những người vô gia cư này đến với tôi, quăng hết bọn họ cho tôi,
Tôi giơ cao ngọn đèn bên cánh cửa vàng!”
Emma Lazarus, Người Khổng Lồ Mới
Được khắc tại Tượng Nữ thần Tự do
Frank là người thừa kế tầm nhìn của Tiến sĩ Richard M. Bucke, tác giả của cuốn sách Cosmic Consciousness xuất bản năm 1901. Ông đã thấy những gì Bucke thấy, biết những gì Bucke biết, và giống như Bucke, ông có trí thông minh, trí tưởng tượng và lòng dũng cảm để ghép các mảnh lại với nhau và hình dung ra một tương lai mà trong đó tất cả chúng ta đều được trao quyền truy cập đầy đủ và không hạn chế vào các chiều không gian bên trong của chính mình. Một mặt, nó nghe có vẻ như điều hiển nhiên nhất, điều đáng mong muốn nhất và tự nhiên nhất trên thế giới: Sự tự do. Mặt khác, nó nghe có vẻ kỳ lạ điên rồ và cực đoan nguy hiểm: Dị giáo.
Frank nói với tôi rằng ông đã luôn có kế hoạch viết Cosmic Consciousness 2, nhưng ông lại gặp vấn đề ngược lại với Bucke. Trong khi Bucke có lẽ chỉ có thể chắp vá một số ít trường hợp giai thoại, Frank lại ngập tràn trong biển những câu chuyện trực tiếp minh bạch; một số trong điều kiện khoa học, một số thì không, nhưng không thiếu những câu chuyện có sức thuyết phục, mạnh mẽ và không thể chối cãi. Ông giải thích rằng vấn đề thực sự không phải là sự kiện một lần, mà là sự chuyển đổi lâu dài; sự nâng cao vĩnh viễn của cá nhân. Ông nói rằng những trường hợp đó không được phân tán quá nhiều, nhưng vẫn có thể tìm thấy.
Ông không muốn chỉ viết lại một bản sao của cuộc cách mạng nhỏ bé không thể thực hiện được. Ông muốn tiếp tục theo tinh thần của Bucke và tiếp cận chủ đề này với niềm vui gần như trẻ thơ, với sự phấn khích vào sáng Giáng sinh, như thể món quà tuyệt vời của Chúa dành cho nhân loại đang nằm dưới chân chúng ta, được gói trong giấy bóng với chiếc nơ hoàn hảo, chỉ chờ chúng ta xé nó ra, và cùng với nó, là chính chúng ta. Đó là tình thế tiến thoái lưỡng nan của ông; niềm vui trẻ thơ không được đón nhận nồng nhiệt trong các hành lang học thuật. Sự phấn khích vào sáng Giáng sinh không thanh toán được hóa đơn. Frank còn phải suy nghĩ về sự nghiệp và nuôi một gia đình.
Ông ấy chưa bao giờ viết cuốn sách của mình, nên ông ấy sẽ phải chấp nhận một vài trang không đủ trong cuốn sách của tôi. Tôi không thể lý giải thay cho ông ấy, nhưng nỗi thất vọng lớn nhất trong cuộc đời ông là ông cũng không thể lý giải được.
Frank không học ở Harvard hay Millbrook với Leary, hay ở trong rừng cây gỗ đỏ hay trên xe buýt với Kesey, hay trong tù với bất kỳ ai trong số họ, nhưng ông ấy ở đó, ở một nơi nào đó, mới bắt đầu sự nghiệp học thuật của mình, tràn đầy những ý tưởng lớn và một chút nhiệt huyết cách mạng. Ông ấy đã quen thuộc với Bucke, Whitman, Thoreau, Emerson và những người đó. Ông ấy đã đắm chìm trong tư duy của một nhân loại cao cả và tin tưởng vào tiềm năng biến động của nó. Ông ấy hiểu và tin vào thứ mà Bucke gọi là ý thức vũ trụ, nhưng vấn đề, theo ông ấy thấy, là vấn đề về khả năng tiếp cận. Khả năng tuyệt vời mà mọi người được cho là sở hữu này có ích gì nếu không ai có thể tiếp cận nó? Một cánh cửa có ích gì nếu bạn không thể mở và đi qua?
“Không phải là về cánh cửa hay bức tường hay chìa khóa,” ông ấy nói với tôi trong một trong những cuộc trò chuyện buổi tối của chúng tôi, “không phải là về những thứ đó. Những thứ đó chỉ quan trọng ở phía bên này. Vấn đề là những gì ở phía bên kia. Vấn đề là đi đến đó, ở đó. Sau đó, tất cả những điều vô nghĩa về cánh cửa và chìa khóa sẽ bị lãng quên.”
Tôi đồng ý với ông ấy về việc nhắc lại nghịch lý cánh cổng không có cổng (vô môn quan). Người tự do không có cảm giác tự do nào cũng như một người không bị cháy không có cảm giác bị cháy. Tự do là một khái niệm của tâm lý bị giam cầm. Đó là điều bạn nghĩ đến khi bạn nhìn vào những bức tường không có cửa sổ và những cánh cửa bị khóa. Một khi bạn đã vượt ra và vượt qua, chính những khái niệm về sự giam cầm và tự do sẽ biến mất khỏi sự tồn tại đằng sau bạn.
Vậy là Frank vào cuối những một chín năm mươi và đầu những năm sáu mươi, nhìn chằm chằm vào bức tường mà ông biết là một cánh cửa, nhưng là một cánh cửa mà ông không biết cách mở. Có lẽ chính ông đã từng đi qua, nhưng theo phong cách từ bị của một vị Bồ Tát, ông muốn mở toang nó cho tất cả mọi người. “Tại sao nó không nên mở ra?” ông đã từng hỏi tôi. “Nếu chúng ta không có thứ này thì còn ý nghĩa gì nữa?”
Câu hỏi hay đấy.
Và rồi, điều gì sẽ xuất hiện trước đôi mắt ngạc nhiên của ông ấy? Chiếc chìa khóa vàng. Thật là một phép màu và, theo cách nghĩ của Frank, nó quan trọng hơn nhiều so với việc phát hiện ra lửa hay phát minh ra bánh xe. Giống như những người bạn nổi tiếng của mình tại Harvard, những chiếc chìa khóa đầu tiên mà ông phát hiện ra là đồng thau và thiếc, nhưng chúng sẽ sớm bị thay thế bởi Chiếc chìa khóa vàng thực sự: Lysergic acid diethylamide. LSD. (Thuốc gây ảo giác LSD)
Phật quả tức thời. Miễn phí và dễ dàng truy cập cho tất cả mọi người.
Thế Giới Mới. Đó là cách Frank gọi giấc mơ này của mình. Ông nghĩ rằng nước Mỹ sẽ là trung tâm của giấc mơ, rằng đây là sự tự do thực sự, và rằng việc mở ra một kỷ nguyên mới của tiềm năng con người được phát huy đầy đủ là lời hứa và trách nhiệm của nước Mỹ. Với ông, đó là giấc mơ Mỹ, lý tưởng của Emerson; không phải là một chiếc ô tô trong mỗi gara và một con gà trong mỗi nồi. Thế giới mới của Frank là về một ngày mai mới, không phải là vòng xoáy đi xuống liên tục của lòng tham, tham nhũng, bệnh tật và sự tầm thường đến mức ngớ ngẩn.
Tương tự như việc có tầm nhìn rõ ràng về tiềm năng của nhân loại khiến ông ấy chán ghét tình trạng hiện tại của nhân loại, việc có tầm nhìn rõ ràng về tiềm năng của nước Mỹ khiến ông ấy thất vọng về tình trạng hiện tại của nước này. Tôi nghĩ đây có thể là một trong những lý do khiến ông và Isabel mua ngôi nhà ở Mexico của họ nhiều năm trước và đi nghỉ ở đây và cuối cùng nghỉ hưu ở đây. Frank đã âm thầm ghê tởm Hoa Kỳ.
Ông có vẻ gì đó buồn bã, thất vọng. Qua những cuộc thảo luận nửa say nửa tỉnh của chúng tôi, tôi có thể hình dung khá rõ lý do tại sao. Đơn giản, ông là một người yêu nước. Ông yêu nước Mỹ, nhưng ý tưởng về nước Mỹ có ý nghĩa gì đó với ông mà thực tế nước Mỹ không thể tiếp cận được. Không phải là nơi chốn hay con người mà ông có cảm tình, mà là ý tưởng. Ông không phải là người theo chủ nghĩa dân tộc, ông là người theo chủ nghĩa nhân văn và lý tưởng. Ông cảm thấy rằng nước Mỹ có một định mệnh mà nó đã không hoàn thành. Ông nghĩ rằng chúng ta được cho là phải mạo hiểm tiến vào những biên giới mới, chứ không phải là rào chắn và trát vữa lên chúng. Ông đã từng ví tình cảm của mình dành cho nước Mỹ như một đứa con trai mà người ta đặt nhiều hy vọng và kỳ vọng nhất, chỉ để chứng kiến nó lớn lên thành một tên côn đồ đường phố và nghiện ma túy tầm thường, không thể cứu vãn, mọi tiềm năng đều bị lãng phí, mọi hy vọng đều tan biến. Ông buồn bã nhắc lại giấc mơ chiến trường của Lincoln rằng đất nước này sẽ có một sự tái sinh của tự do. Ông nói: “Nhưng những gì bắt đầu từ nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, giờ đây đã trở thành của tập đoàn, do tập đoàn và vì tập đoàn”.
Khi tôi biết ông ấy, ông vẫn còn giữ được nét mơ mộng trẻ trung mà hầu hết chúng ta đều để lại khi còn là thiếu niên; một kiểu lạc quan cố chấp mà ông ấy chưa bao giờ vượt qua. Thật may là ông ấy thích uống rượu, nếu không tôi có thể không bao giờ nhìn thấy điều đó ở ông ấy. Ông ấy không ồn ào, không loạng choạng hay ủy mị khi uống rượu, chỉ hoài niệm về chủ nghĩa lý tưởng của tuổi trẻ.
Và ngay cả với tất cả những điều đó, ông không đặc biệt đa cảm. Ông không tiếc nuối cuộc cách mạng đã chết yểu của mình, ông chỉ đơn giản bày tỏ nỗi buồn về những gì ông từng thoáng thấy qua một cánh cửa hé mở; giấc mơ về giải thoát, về một nhân loại được giải thoát. Mọi người đàn ông, phụ nữ và trẻ em đều trọn vẹn và hoàn chỉnh. Ông tiếp cận vấn đề như thể đó là một vấn đề học thuật đối với ông, nhưng có rất nhiều cảm xúc ẩn sau những lời nói của ông. Những lời như của ông sẽ không được bộc lộ nếu không có nhiều cảm xúc ẩn sau chúng. Trong trường hợp của Bucke, cũng như của Frank, những lời nói được thúc đẩy bởi trải nghiệm trực tiếp về một thực tại đằng sau thực tại này, và sự hiểu biết chắc chắn rằng thực tại này là phẳng và trống rỗng khi so sánh. Trải nghiệm trực tiếp về ý thức vũ trụ là thứ có thể tạo ra rất nhiều cảm xúc.
Phần còn lại là lịch sử. Giấc mơ đã chết, bị giết chết ngay từ trong trứng nước.
“Nhưng nó vẫn còn ở đó một thời gian ngắn,” Frank kể với tôi trong một đêm say xỉn.
“Chúng ta có thể mở cánh cửa đó cho tất cả mọi người mãi mãi, hoặc có vẻ như vậy. Tôi vẫn không biết chuyện gì đã xảy ra. Mọi thứ đã trôi qua quá nhanh. Vâng, anh biết câu chuyện, anh đã đọc sách. Đây là bốn mươi năm sau và hãy nhìn vào thế giới lố bịch này của chúng ta. Thay vào đó, nó sẽ trông như thế nào nếu như cánh cửa đó vẫn mở? Chúng ta sẽ như thế nào sau nhiều thế hệ? Nó sẽ trông như thế nào? Nó sẽ không giống như Woodstock hay Haight-Ashbury. Chẳng có gì cả. Đó chỉ là vài phút điên rồ đầu tiên của một lịch sử chưa từng được viết ra. Cánh cửa giờ đã trở lại thành bức tường. Có lẽ cũng tốt thôi. Có lẽ tốt hơn là mọi người không nên biết.”
Thật là một lý do tuyệt vời để đứng về phía thua cuộc.
“Nghe không giống bố tôi,” Lisa nói khi chúng tôi đi dọc bờ biển. “Tôi biết ông ấy thích cuốn sách đó, Ý thức vũ trụ, nhưng tôi không biết ông ấy đã có tất cả những ý tưởng điên rồ về sự tiến hóa hay bất cứ điều gì tương tự.”
“Có vẻ như một người đàn ông ở vị trí của ông ấy muốn giữ bí mật chuyện này”, tôi nói.
“Giữ bí mật khỏi chính gia đình ông ấy à?”
Tôi không trả lời. Cô ấy biết tôi không phải là người thích hỏi những câu hỏi riêng tư, nên khi tôi không trả lời, cô ấy cũng không thúc ép.
“Anh có đồng ý với ông ấy không?” cô ấy hỏi.
“Về chuyện gì?”
“Về toàn bộ sự việc.”
“Tôi không thấy có gì bất đồng cả. Ý tôi là, nó có vẻ giống như một thuyết âm mưu điên rồ, nhưng tôi không thấy có lỗi cụ thể nào trong suy nghĩ của cha cô. LSD chắc chắn là tất cả những gì ông ấy nói; những sự thật nằm ở chỗ một khi cô nhìn qua sự phỉ báng điên cuồng của Bộ Tuyên truyền và Thông Tin sai lệch của Maya. Bất kỳ ai có khả năng nhìn đều có thể tự mình thấy điều đó. Nhân loại chắc chắn đang hoạt động ở mức ý thức rất thấp, vì vậy hướng đi duy nhất là hướng lên trên. Rõ ràng là có một yếu tố ở-trên-xe-buýt hoặc xuống-khỏi-xe-buýt—”
“Vậy là anh đã đồng ý với ông ấy.”
“Nó là một bài tập về lý thuyết trạng thái mơ, nó rất thú vị và có lợi cho cuốn sách. Vượt ra ngoài nó—” Tôi ngắt lời câu nói để cho nó lơ lửng.
“Vượt ra ngoài nó thì sao?”
“Vượt ra ngoài nó, không có gì cả. Ngoại trừ việc nó phục vụ cho cuốn sách, tôi không mấy quan tâm đến vấn đề này. Cha của cô hiểu điều đó.”
“Ồ, tôi quên mất,” cô ấy nói một cách mỉa mai, “tất cả chỉ là một giấc mơ. Không có gì là riêng tư với anh cả. Không có gì thực sự quan trọng cả.”
Chúng tôi đi bộ trong im lặng trong vài phút.
“Tôi xin lỗi vì đã cáu kỉnh”, cô nói.
“Cứ nói những gì cô muốn. Đây là lúc rồi.”
“Được rồi, vậy thì nó có đúng không? Không có gì là vấn đề với anh cả. Không có gì quan trọng với anh cả. Không có gì là tốt hay xấu hay tốt hơn hay tệ hơn cả?”
Tôi biết tất cả những điều này đều rất riêng tư đối với cô ấy, nhưng cô ấy nói đúng; không có gì là riêng tư đối với tôi. Nếu tôi phải lựa chọn giữa thời đại khai sáng và thời kỳ băng hà, tôi sẽ phải tung đồng xu. Giống như việc đến rạp chiếu phim và lựa chọn giữa hai bộ phim; phim đề cao nhân loại ở bên trái và phim hủy diệt nhân loại ở bên phải. Cả hai đều có sức hấp dẫn riêng và đều mang lại sự giải trí thú vị, dù là trong đời thực hay ngoài đời thực, nhưng nếu phải đối mặt với sự lựa chọn như vậy, có lẽ tôi sẽ quyết định không xem phim và thay vào đó là đi dạo.
Chúng tôi đi dạo trong im lặng một vài phút trước khi cô ấy lên tiếng.
“Vậy thì, theo cách nhìn của cha tôi thì đó là một cuộc cách mạng thất bại?”
“Trên thực tế. Ông ấy đã từng nói đùa rằng nếu cô muốn lật đổ một siêu cường, cô không nên cử những người theo chủ nghĩa hòa bình và những đứa trẻ mang theo hoa đến đó. Ông ấy muốn cánh cửa mở ra, đó là mục tiêu; quyền tiếp cận tự do và dễ dàng cho tất cả mọi người. Điều đó có nghĩa là mô hình hiện tại sẽ bị lật đổ, nhưng đó không phải là trọng tâm chính của ông ấy.”
Cô ấy nói: “Tôi cứ nghe nói về việc tiếp cận dễ dàng và tự do.”
“Cho tất cả mọi người,” tôi bổ sung thêm. “Miễn phí và dễ dàng tiếp cận vào bên trong cho tất cả mọi người. Đó là cách cha cô diễn đạt.”
“Được rồi, thế là sao, ý tôi là, tại sao lại diễn đạt theo cách đó? Có vẻ như là cách diễn đạt rất có chủ đích, gần giống như ngôn ngữ pháp lý.”
“Cha của cô đã nghĩ ra cụm từ này với nhiều ý nghĩ. Thật khó để đưa ra quan điểm ủng hộ chất ma túy trong thời đại ngày nay, đặc biệt là nếu loại ma túy này bị coi là ma túy hoạt động như acid, mặc dù về mặt kỹ thuật, tôi tin rằng nó là một kiểu thuốc tác nhân, không phải là ma túy. Cha của cô đã tìm cách ngăn chặn những phản ứng tức thì không thể tránh khỏi bất cứ khi nào có thể.”
“Acid,” cô nhăn mặt, “Chúa ơi, tôi không thể tin là chúng ta lại đang nói về chuyện này.”
“Đó chính là loại phản ứng mà ông ấy muốn nói đến. Ông ấy đã không nhận thức được có bất cứ vấn đề gì với LSD. Ông ấy nghĩ mọi chuyện đều tốt đẹp.”
“Thật vậy sao?”
“Tôi cũng không tìm thấy vấn đề gì cả, nhưng như tôi đã nói với cha cô, tôi không quan tâm nếu có tìm thấy.”
“Ý là gì?”
“Ý là—” Tôi dừng lại, muốn trả lời một cách thận trọng và đúng đắn, ở đây trên bờ vực của sự việc, “rằng nếu như tôi là người chịu trách nhiệm biến giấc mơ này thành hiện thực, tôi sẽ chấp nhận mức thương vong rất cao. Giống như thể tôi đang làm điều đó để giải thoát cho chính mình, tôi sẽ rất chịu rủi ro. Rất. Tuy nhiên, tất cả chỉ là giả thuyết; những nhược điểm thực tế có vẻ không đáng kể.”
“Nhưng ông ấy đang nói chuyện riêng với anh. Tại sao lại dùng ngôn ngữ thận trọng như vậy? Ông ấy không phải là người cẩn thận như vậy, và anh có vẻ thông cảm với quan điểm của ông ấy.”
“Tôi nghĩ ông ấy đã viết một cuốn sách trong đầu mình trong nhiều thập kỷ. Cô thậm chí có thể tìm thấy ghi chú hoặc bản nháp trong số đồ đạc của ông ấy. Ý tưởng của ông ấy được phát triển khá tốt. Ông ấy đã sử dụng cách diễn đạt cụ thể đó để định nghĩa một tiêu chuẩn. Ông ấy không nói về thời kỳ phục hưng của những người theo chủ nghĩa hippie hay việc kiểm tra chính phủ được đổi mới hay nhiều nghiên cứu đại học hơn, ông ấy đang nói về quyền truy cập không hạn chế vào các chiều kích bản ngã mà thông thường không có sẵn, và các tiêu chí mà ông đặt ra như một tiêu chuẩn rõ ràng là quyền truy cập tự do và dễ dàng cho mọi người. LSD tình cờ đáp ứng được tiêu chuẩn đó và không có thứ gì khác làm được như vậy.”
“Thật sao? Không còn gì nữa sao?”
“Câu nói của cha cô rất thông minh vì nó rất loại trừ. Nó loại trừ rất nhiều loại ma túy, tác nhân và chất tương tự khác. Nó cũng loại trừ các phương pháp khác để đạt được trạng thái mở rộng. Ví dụ, có những bậc thầy Thiền tông, chuyên gia thiền định và các bậc thầy tâm linh tuyên bố rằng LSD là nhân tạo và các phương pháp độc quyền của họ là hình thức tiếp cận vào bên trong chân chính duy nhất, thực sự và lâu dài, đại loại như vậy.”
“Đó có phải là một quan sát hợp lệ không? Ý tôi là, anh có biết không?”
“Tôi không dám nói về những trải nghiệm của họ, nhưng tôi muốn nói rằng họ đã có cơ hội và chưa bao giờ đạt được bất cứ điều gì gần với lý tưởng mà cha cô đã nêu. Theo tôi, việc tiếp cận tự do và dễ dàng cho mọi người khiến mọi tôn giáo, triết lý và giáo lý tâm linh ngay lập tức trở nên lỗi thời và không còn liên quan, và thật tuyệt. Nó khiến họ không còn tham gia vào một trò chơi mà họ chưa bao giờ thực sự tham gia.”
“Và LSD thực sự có tác dụng đó sao?”
“Tôi không thể bác bỏ nó.”
“Và các nhóm tôn giáo và tâm linh thấy điều đó là đe dọa?”
“Một số, tất nhiên rồi. Nếu chủ nghĩa thần bí hóa học có nghĩa là bạn có thể lôi bất kỳ kẻ vô gia cư nào ra khỏi đường phố sau bữa sáng và khiến anh ta trải nghiệm trạng thái ý thức Thượng Đế hoàn toàn trước khi tới giờ bữa trưa, thì các quy tắc đã thay đổi. Các phương pháp tiếp cận mà họ đang bảo vệ đòi hỏi nhiều thập kỷ thành tâm, tận tụy và thiếu thốn, mà không có khả năng thành công nghiêm túc nào. Cô có muốn nhảy lên một chiếc thuyền chèo và bắt đầu chèo qua Đại Tây Dương mặc dù gặp khó khăn và phải nỗ lực khủng khiếp và gần như chắc chắn sẽ thất bại, hay là lên máy bay và bay thẳng đến Paris vào đêm nay? Dù sao thì, cha của cô đã tránh né toàn bộ vấn đề bằng cách định nghĩa tiêu chuẩn là quyền truy cập tự do và dễ dàng cho mọi người. Khi cô nói theo cách đó, cô ngay lập tức quét sạch mọi người khác khỏi bàn. Nó không để lại chỗ cho thảo luận hay tranh luận.”
“Còn những tác hại có hại mà anh nghe nói thì sao?”
“Của LSD? Cả hai chúng tôi đều không biết bất kỳ điều gì đáng để nhắc đến. Có rất nhiều báo cáo mang tính giai thoại, chiến thuật hù dọa, vấn đề với những người bị rối loạn hoặc mất cân bằng, với việc sử dụng vô trách nhiệm, với việc sử dụng trong các bối cảnh không thuận lợi. Không còn nghi ngờ gì nữa, chúng ta đang nói về một loại chất rất mạnh, có khả năng cách mạng hóa hoàn toàn sự hiểu biết của một người về thực tại chỉ trong vài giờ. Có lẽ nên thận trọng khi tiếp cận nó với một số sự tôn trọng.”
“Thật sự?”
“Nghe này, tôi không phải là chuyên gia hay người ủng hộ LSD, đó không phải là sở thích của tôi, nhưng tôi sẽ nói thế này; trong số nhiều giờ tôi dành trong thư viện của cha cô, phần lớn tập trung vào tài liệu phản đối LSD, và tôi không mấy ấn tượng. Tôi có khứu giác rất tốt đối với mấy thứ nhảm cứt, và tài liệu chống LSD thì bốc mùi. Bây giờ cô là chủ sở hữu của thư viện đó nên cô có thể tự mình tìm hiểu nếu cô quan tâm, nhưng tôi không nghĩ cô sẽ tìm thấy nhiều nhược điểm khi sử dụng LSD có trách nhiệm ngoại trừ những chuyến đi cảnh tồi tệ (bad trip).”
“Nhưng chúng có thể khá tệ, phải không?”
“Tôi đoán vậy, nhưng có vẻ như đó là yếu tố của môi trường bên trong của cô chứ không phải của cái tác nhân đưa cô đến đó. Cha cô nói rằng bạn không thể đổ lỗi cho chìa khóa nếu bạn không thích những gì ở phía bên kia cánh cửa. Để làm rõ, cha của cô không nói về một số hoạt động giải trí mới và thú vị mà chúng ta có thể thêm vào danh sách các trò tiêu khiển giải trí hiện tại của mình. Ông ấy không nói về chủ nghĩa thoát ly theo cách mà ma túy được sử dụng ở phương Tây. Ông ấy nói về việc đòi lại quyền bẩm sinh tự nhiên của chúng ta, di sản thiêng liêng của chúng ta. Có một chút buồn cười, ở tác phẩm 1984, nó nói về một xã hội hòa bình, tình anh em, bình đẳng có thể đã được tạo ra nhưng không được tạo ra. ‘Thiên đường trần gian đã bị mất uy tín vào đúng thời điểm nó trở nên khả thi.’ Đó chính là điều mà cha của cô đang nói đến. Thiên đường trần gian là tầm nhìn của ông ấy, và nó đã bị mất uy tín vào đúng thời điểm nó trở nên khả thi. “
Chúng tôi bước đi trong im lặng. Tôi nghĩ về hai phiên bản của một nhân loại biến đổi mà tôi đã xem xét trong vài tháng qua: Quan điểm của Bob rằng mọi người có thể tự mình thực hiện quá trình chuyển đổi này thông qua các kỹ thuật và sự nhận thức, và quan điểm của Frank rằng LSD là chìa khóa có thể mở toang cánh cửa cho tất cả mọi người. Quan điểm hoàn toàn vô căn cứ của Bob chỉ là một đống thứ mà Brett gọi là thứ nhảm nhí khôi hài, có nghĩa là để làm dịu những rung động tâm linh, và có thể quay lại và tạo dáng trong khi làm như vậy. Frank bắt đầu với một lý tưởng không tưởng dựa trên cuốn sách của Bucke, và đã làm điều dũng cảm bằng cách đi theo sự thật bất kể chúng dẫn đến đâu. Ý tưởng của Bob là điều vô nghĩa của trẻ con và ý tưởng của Frank ít nhất là hợp lý về mặt lý thuyết, nhưng điểm chung của họ là cả hai ý tưởng đều không bao giờ thành hiện thực.
Và thực sự ta cũng nên mong muốn mấy điều như vậy thành hiện thực. Thật tự nhiên khi chúng ta muốn một điều gì đó tốt hơn, nhưng không nhất thiết là chúng ta biết điều đó sẽ là như thế nào, hoặc là chúng ta nên có được nó. Nếu tôi phải chọn người chiến thắng trong cuộc thi quan điểm này, đó sẽ không phải là Frank hay Bob, mà là Lisa. Joe Banks, không phải Tim Leary hay Đức Đạt Lai Lạt Ma. Một người tạo ra sự đột phá, vạch ra một ranh giới, đó chính là nơi điều tuyệt vời nhất trên thế giới xảy ra; không phải trong hội nhóm hay xã hội, mà là trong cá nhân. Thật thú vị khi lưu ý rằng quan điểm của Bob có thể sẽ được đón nhận nồng nhiệt và quan điểm cân bằng và được ghi chép đầy đủ của Frank có thể khiến ông bị khinh thường và xã hội xa lánh. Tiến lên Maya.
“Tại sao anh lại tập trung vào những điều tiêu cực như vậy?” Lisa hỏi. “Anh không định viết về chiếc chìa khóa vàng, cánh cửa vàng và mấy thứ đó sao?”
“Không, không hẳn vậy. Đó là sở thích của cha cô. Ông ấy muốn xây dựng một loại tài liệu bán học thuật nào đó có thể đảo lộn thế giới. Tôi không cần phải bị thuyết phục, và tôi thực sự không hứng thú lắm. Điều thú vị với tôi là cánh cửa đó bị đóng sầm lại nhanh chóng và hiệu quả như thế nào. Đó là Maya đang làm việc. Đó là điều khiến tôi hứng thú; sức mạnh thô sơ và sự xảo quyệt của nỗi sợ hãi. Tôi không viết một cuốn sách về việc nhận thức mở rộng tuyệt vời như thế nào; có rất nhiều cuốn như vậy. Tôi muốn xem kẻ thù của sự thức tỉnh tuyệt vời như thế nào. Thật thú vị khi quan sát Maya trong con người, trong bản ngã, nhưng việc cô lập và quan sát phản ứng của Maya trước mối đe dọa rất mạnh mẽ này đối với sự thống trị của cô ấy thực sự là một sự giáo dục. Không phải hàng nghìn năm trước ở một vùng đất xa lạ khi không ai viết ra bất cứ điều gì và cô phải cố gắng làm sáng tỏ một huyền thoại vô lý, mà là vài năm trước, ngay tại đây, và được ghi chép lại từ mọi góc độ đến mức tối đa. Nó giống như một nhánh chuyên biệt của nhân chủng học tập trung vào việc thấu hiểu bản ngã và thiên phú đầy lôi cuốn của nó trong việc tự bảo tồn. Thú vị với tôi và tốt cho cuốn sách thứ ba. Tất cả là nhờ cha của cô.”
“Tôi bắt đầu nghĩ rằng ông ấy thực sự có chút lập dị.”
“Có thể ông ấy là vậy, nhưng điều tôi thấy trong tất cả những điều này là có hàng trăm người được gọi là nhà tiên tri trong giai đoạn này, những năm một chín sáu mươi, nhưng so với cha của cô, họ chủ yếu là những người có tư duy rất nhỏ nhen và thiển cận. Tôi rất tiếc vì cha của cô không bao giờ viết được Cosmic Consciousness II. Tôi không nghĩ rằng nó sẽ được thế giới đón nhận nồng nhiệt, nhưng đó sẽ là sự phản ánh về thế giới, không phải cha của cô hay chủ đề của ông ấy.”
—
Lisa và tôi đã nói về nơi cô ấy sẽ đến tiếp theo, cuộc sống của cô ấy sẽ đưa cô ấy đến đâu, cô ấy sẽ trở thành ai từ bây giờ và tương lai sẽ như thế nào. Cô ấy tò mò về tương lai của mình, từ lo lắng đến phấn khích.
Cô ấy cảm thấy mình vô gia cư, điều mà cô ấy chưa từng cảm thấy trước đây. Cô ấy nghĩ giải pháp là tìm một ngôi nhà, và tôi đang cố gắng giúp cô ấy thấy rằng giải pháp là cứ thoải mái với việc không có nhà, hoặc với việc ở nhà mọi lúc mọi nơi. Cô ấy muốn quay lại nơi cô ấy thuộc về, và không vui khi nghe rằng không có nơi nào như vậy. Bố cô ấy và tôi đã nói về việc vượt qua tình trạng vô gia cư liên quan đến LSD và những đứa trẻ trong những năm sáu mươi. Làm sao bạn có thể giữ chúng ở lại trang trại sau khi chúng đã nhìn thấy Thượng Đế? Sau khi chúng đã là Thượng Đế? Đột nhiên, mọi người bị đẩy ra khỏi thực tại trần tục của họ vào cõi siêu nhận thức kỳ ảo, trong quá trình đó, tự đưa mình trôi dạt.
“Tôi sẽ đi đâu tiếp theo?” có lẽ nhiều người đã tự hỏi mình trong những lúc tĩnh lặng. “Tôi đã phá hủy một thế giới, vậy giờ thì sao? Rõ ràng là tôi không quay lại nhà trường để trở thành một kế toán viên hay một kỹ sư hay một luật sư nữa vì tôi biết, không còn nghi ngờ gì nữa, rằng những gì cha mẹ tôi gọi là cuộc sống chỉ là trò chơi với cái bóng rẻ tiền, vậy tôi sẽ đi đâu?”
Họ cần hiểu biết về cấp độ thực tại mới này nơi mà họ thấy mình đang ở, một khuôn khổ nào đó để ẩn náu và đồng hóa những trải nghiệm siêu cá nhân, siêu con người, siêu mọi thứ của họ, và họ không tìm thấy bất kỳ hướng dẫn nào về ý thức cao hơn trên giá sách của bố mẹ. Họ đã bị đẩy xa khỏi mô hình của cha mẹ mình đến mức họ giống như một trật tự mới và chưa từng có của những sinh vật. Lời khuyên của Leary là hãy bật lên, điều chỉnh và bỏ cuộc là tốt cho đến nay, nhưng thực sự chẳng đi đến đâu cả. Bỏ cuộc là phần dễ dàng. Phần khó khăn là khi bạn bỏ cuộc khỏi một thứ, bạn phải rơi vào một thứ khác, và không có thứ nào khác. Công viên thành phố, bãi đỗ xe tạm thời và xe buýt Volkswagen không tạo nên một mô hình có thể ở được. Một tầng lớp xã hội mới gồm những nhà thần bí nghèo khổ và những guru vỉa hè chắc chắn sẽ không tồn tại lâu.
“Đây là một sự kiện hoàn toàn độc đáo trong lịch sử của chúng ta,” Frank nói. “Anh có thể thấy bất cứ điều gì gần giống trong biên niên sử của ý thức con người ở đâu nữa? Vị thần đèn đã thoát khỏi chiếc bình và trong một thời gian ngắn, mọi người đều có thể dễ dàng tiếp cận một cách tự do. Không lâu sau đó, nhưng nó đã ở đó, một tôn giáo mới nổi lên với một bí tích đích thực thay vì một bí tích tượng trưng. Nhưng sau đó, vị thần đèn đã bị nhét trở lại vào chiếc bình và chiếc bình được dán nhãn là thuốc độc và được chôn sâu đến mức có thể mất nhiều thế hệ nữa mới được nhìn thấy lại.”
Một trong những câu hỏi mà Frank và tôi đã đặt ra là, Bây giờ họ đang ở đâu? Bây giờ chúng ta nhìn lại toàn bộ sự việc theo góc nhìn thời gian, họ đã đi đâu? Quay trở lại trang trại, chúng tôi kết luận vậy. Còn nơi nào để đi nữa? Họ phải đột nhập trở lại tổ chim cu, tái hòa nhập vào máy gặt đập liên hợp, tái hòa nhập với bầy đàn. Giống như Cypher, kẻ phản bội trong phim The Matrix, họ phải luồn lách để quay trở lại và sắp xếp ký ức của mình. Frank đã nói chuyện với tôi trong hai giờ một đêm về ký ức và về việc tất cả chúng ta đều là những người theo chủ nghĩa xét lại lịch sử (historical revisionists) trong chính đầu óc của mình. Tôi nhớ rằng vào thời điểm đó, có vẻ như sự thay đổi của quá khứ mà Big Brother (Anh Cả) có thể áp đặt lên người dân đất nước Oceania (Nd: trong tác phẩm 1984). Có lẽ Maya cũng làm điều tương tự vậy, tôi nhớ rằng tôi đã nghĩ vậy, hoặc có lẽ tôi chỉ nghĩ rằng tôi nhớ là tôi đã nghĩ như vậy.
Không phải tất cả các vị thần đều hồi hương. Một số tìm thấy sự thoải mái và cộng đồng trong các đàn vệ tinh nhỏ hơn được liên kết lỏng lẻo dưới sự bao quát của biểu ngữ New Age, nhưng đó chỉ là một sự phù phiếm nhỏ nhen; tất cả các con cừu trong quỹ đạo đàn, bất kể đứng xa đến đâu, vẫn là một phần của đàn. Maya là người chăn cừu tốt, và rất ít khi có đầu cừu nào bị mất.
“Vậy là chúng ta ở đây,” Frank nói, “bốn thập kỷ sau khi nhìn lại, và chúng ta thấy gì? Một vài dấu hiệu tác động trong thế giới cũ, một vài cuộc cách mạng thứ cấp—nữ quyền, tình dục, chủng tộc—nhưng không có thế giới mới nào từng nảy sinh từ đó. Nó không bao giờ bén rễ. Nó không bao giờ có cơ hội.”