Thứ tồn tại trong chân lý là Chân Ngã một mình. Thế giới, linh hồn cá nhân và Thượng Đế đều xuất hiện trong nó.
–Ramana Maharshi
MỘT SỰ BÁC BỎ DỰA TRÊN NIỀM TIN đối với chủ nghĩa trạng thái mơ đó là thế giới thực tại quá phức tạp và khổng lồ và trông rất thực đến nỗi không thể nào là giả, nhưng sự phản đối này thực sự là một lập luận hỗ trợ đảo ngược. Hãy nghĩ về nó giống như một bộ phim. Liệu sẽ hợp lý hơn nếu thực sự chế tạo tàu vũ trụ, vũ khí và ngôi sao tử thần đang hoạt động, thuê và trang bị cho đội quân hàng triệu bản sao, tiến hành các cảnh chiến đấu trong không gian và cho nổ tung tất cả? Hay là giả mạo tất cả trong máy tính?
Thông qua việc sử dụng CGI, những con tàu, nhân vật và cảnh chiến đấu đó không tồn tại thực tế như chúng ta nghĩ về thực tại. Chúng chỉ là một chuỗi điện tử gồm các số 1 và 0 được sắp xếp theo trí thông minh và ý muốn, và đó chính là bản chất của vũ trụ, một sự sắp xếp của trí thông minh và ý muốn không có thực tế thực sự.
Thực tại không dựa trên hạt, nó dựa trên trí thông minh.
Sự phản bác rằng vũ trụ quá lớn và phức tạp đến mức không thể nào giả thực ra đã ghi vào mặt đá trạng thái mơ của tấm đá phẳng phủ trên ngôi mộ. Một vũ trụ vật chất như chúng ta nghĩ có vẻ không cần thiết và khó có thể xảy ra vì chúng ta đang có Maya, Nữ thần CGI, để làm những điều không thể và tạo ra một thứ gì đó từ không gì cả: Creatio ex nihilo.
*
“Vậy là,” Maggie nói vài phút sau, “không có gì tồn tại như vẻ ngoài của nó?”
“Hoặc, cháu có thể nói rằng mọi thứ chỉ tồn tại chỉ khi nó có vẻ đang tồn tại, nhưng điều đó rất khác với việc nói bất cứ thứ gì có vẻ tồn tại đều thực sự tồn tại. Loại bỏ những điều không thể biết và không thể chứng minh, chỉ còn lại ý thức.
“Nhưng chờ đã,” cô nói, “chỉ nói rằng tất cả đều là ý thức thì không thực sự trả lời được câu hỏi thực sự, phải không? Vì vậy, tất cả chỉ là trạng thái mơ, được thôi, không có vũ trụ thực sự hay bất cứ thứ gì, nhưng tại sao? Ý nghĩa của tất cả là gì?”
“Được rồi, có nhớ cách đây vài phút cháu đã nói điều gì đó và chú nói, đó là điều Chúa đã nói không?”
“Vâng, cháu không biết nó có nghĩa là gì.”
“Trước đó cháu đã nói gì?”
“Cháu không nhớ.”
“Cháu nói rằng bài tập về nhà của cháu thật nhàm chán và cháu muốn làm cho nó trở nên thú vị hơn.”
“Okay,” cô ấy trả lời, “vậy thì?”
“Vậy thì đó chính là mấu chốt của vấn đề, đó là câu trả lời cho câu hỏi của cháu. Chìa khóa của câu chuyện về Adam và Eva là Chúa đã chán dự án của ông và muốn làm cho nó trở nên thú vị.”
Cô ấy làm một khuôn mặt nhăn nhó.
“Không đời nào.”
“Có đời nào.”
“Đó là mấu chốt của mọi chuyện à? Để trở lên thú vị?”
“Tất nhiên là thú vị, giải trí, vui vẻ. Còn gì nữa?”
“Để giải trí cho ai? Chúng ta?”
“Đối với ý thức, Brahman. Tánh nhận thức và hình tướng là hai màu đen trắng của biểu tượng âm dương tượng trưng cho trạng thái mơ, nhưng nó không thể chỉ ngồi đó mà phải làm một điều gì đó; nó phải được khởi động, nó phải chuyển động. Hình tướng không thể chỉ tồn tại mà nó phải năng động, lôi cuốn, mê hoặc. Nó phải lôi cuốn và thích thú. Brahman phải bị quyến rũ và chuyển mình vào trong Atman.”
“Vì vậy, khi cháu hỏi tại sao lại có trạng thái mơ, lý do là gì, câu trả lời của chú là Chúa buồn chán và muốn được giải trí?”
“Nó là thế đó.”
“Chúa đã buồn chán à?”
“Chà, chúng ta đang kể một phiên bản hoạt hình để đặt nó trong tầm hiểu biết về mặt khái niệm của ta, nhưng đúng vậy. Tánh nhận thức cần có hình tướng, và hình tướng không thể nhàm chán. Trong Sáng Thế Ký 1, Đức Chúa Trời sáng tạo trời và đất, vũ trụ phải không? Nhưng hiển nhiên là nó vẫn chưa thú vị lắm. Trong Sáng Thế Ký 2 và 3, ông ấy mới làm cho nó trở nên thú vị”.
“Nhưng có phải vậy không?” cô ấy hỏi, “ý cháu là nó hiển nhiên đến thế sao? Cháu không chắc là nó có thực sự nghe có vẻ hiển nhiên. Nó thực sự nghe có vẻ hơi, ừm, ngu ngốc.”
*
Maggie nhìn thấy rất nhiều con số khác nhau trôi nổi xung quanh đó có thể cộng lại theo nhiều cách khác nhau. Con số duy nhất tôi nhìn thấy là một và một làn hơi có hình dạng như số hai. Tôi đã trải qua quá trình rút gọn sạch sẽ phương trình vũ trụ phổ quát. Tôi đã dành nhiều năm để chứng kiến sự thật về một và suy ngẫm về hình dáng của hai. Tôi có thể chỉ ra điểm mấu chốt của mình và cách tôi đạt tới điều đó. Tôi có thể, với một danh sách dài những người đủ điều kiện và những tuyên bố thoái trừ trách nhiệm, tranh thủ sự ủng hộ của các giáo lý phương Đông cổ xưa và cả một số nhà tư tưởng phương Tây. Tôi có thể viết sách về sự chắt lọc tinh thần và sự rút gọn đại số của thực tại cá nhân. Tuy nhiên, sau cùng thì tôi có thể dẫn mọi người đến sự thật, nhưng tôi không thể khiến họ nhìn thấy. Cho đến khi chúng ta tự mình nhìn thấy những gì nằm ngay bên ngoài bức tường của chiếc hộp ma thuật này, không có lời giải thích nào có thể hơn lời nói suông. Tóm lại, những gì hiển nhiên đối với tôi khi mở mắt thì Maggie không thể nhìn thấy được khi nhắm mắt.
Và thành thật mà nói, việc nói rằng vũ trụ hiện tướng này chỉ là hệ thống giải trí gia đình của ý thức vô hạn đối với tôi nghe cũng có vẻ ngu ngốc, nhưng sự thật không thể tránh khỏi đó là không thể có cái gì gọi là ý nghĩa, nên bất kỳ lời giải thích nào cũng sẽ nghe có vẻ ngớ ngẩn. Toàn bộ vũ trụ vật chất-không-thời gian vô tận này thực sự chỉ là một cái ti vi nhập vai, và nếu bạn có thể hỏi Brahman tại sao anh ấy lại dán mắt vào nó như một củ khoai tây nhỏ mập mạp, thì câu trả lời của anh ấy sẽ giống như câu trả lời của bạn hoặc của tôi: Tôi không muốn buồn chán!
Nói tóm lại, lý do duy nhất cho trạng thái mơ là niềm vui của nhận thức. Dù bạn có thấy lời giải thích này thỏa mãn hay không thì nó sẽ vẫn đầy đủ và chính xác và không thể có cách giải thích nào khác. Nếu bạn muốn giải thích mọi thứ theo cách khác, bạn phải tranh thủ niềm tin để làm điều đó, nghĩa là bạn phải quay trở lại trạng thái mơ và xây dựng lập luận của mình từ những nền tảng của sự tưởng tượng. May mắn thay, không có lý do gì để thu thập những mảnh ghép tưởng tượng bởi vì những mảnh ghép chúng ta đang có đã tạo thành một bức tranh rõ ràng và hoàn chỉnh.
Bây giờ, hãy có một cái nhìn mới mẻ về thế giới từ quan điểm của đạo Bà la môn này và kinh ngạc khi thấy rằng nó thực sự là một cái tivi tuyệt vời như thế nào. Nhìn xung quanh trong không gian và thời gian. Hãy cố gắng tán dương sự đa dạng tuyệt vời của trạng thái mơ, không chỉ là góc nhỏ bé của bạn trong đó. Tôi có vẻ chê bai thực tại vì nó không có thật, nhưng không ai có thể phủ nhận rằng nhà hát trạng thái mơ là sự sáng tạo vĩ đại nhất. Giả sử một trăm tỷ người sống trung bình năm mươi năm, thì đó là bốn mươi bốn triệu triệu giờ có giá trị giải trí cực kỳ đa dạng chỉ riêng ở địa điểm trên Trái đất và hàng tỷ giờ nữa cho mỗi người bạn trải nghiệm. Tất nhiên, không phải tất cả những thứ phù hợp với bạn, nhưng do đặc điểm tự giới hạn bản thân của Brahman trên Atman, mỗi phút trong cuộc đời bạn đều tươi mới đối với Brahman cũng như đối với bạn, điều này giúp loại bỏ vấn đề chạy lại.
*
Nếu chúng ta biên soạn một danh sách mọi lời giải thích về vũ trụ mà bất cứ ai từng nghĩ ra, bao gồm nhưng không giới hạn bởi: kế hoạch của Chúa, vụ nổ lớn, sự tiến hóa của linh hồn và địa điểm tuyệt vời để xem một trận derby lăn bóng, thì chúng ta sẽ thấy rằng tất cả những điều đó đều có thể sụp đổ dưới sức nặng của sự phi lý của chính chúng. Bất kỳ lời giải thích nào cho rằng vũ trụ thực sự tồn tại chắc chắn là ngớ ngẩn. Lời giải thích sự-giải-trí-của-Brahman có thể hơi phản cảm vì chúng ta mong đợi sự mặc khải vĩ đại nào đó về ý nghĩa thiêng liêng, nhưng không thể có sự mặc khải như vậy vì không thể có ý nghĩa như vậy. Vũ trụ trạng thái mơ là vô nghĩa và chỉ nhằm mục đích giải trí cho người xem duy nhất được nhân cách hóa—bạn.
*
Trên thực tế, chúng ta có thể tiến xa hơn. Chúng ta có thể nói một cách chắc chắn rằng không có hình tướng thì không thể có tánh nhận thức. Ngược lại, có nhận thức nên phải có cái gì đó để được nhận thức , mặc dù nó không có thực chất gì ngoài cái vẻ hiện tướng bên ngoài, tức là một giấc mơ. Tôi có thể nói rằng tánh nhận thức là đúng sự thật và hình tướng là không đúng sự thật, điều đó đúng, nhưng cá nhân tôi cũng có thể khẳng định Ta-Tồn-Tại/Ý thức, có nghĩa là, về mặt kỹ thuật, tôi có đủ tư cách để nói rằng hình tướng có vẻ như tồn tại. Không phải là nó tồn tại như người mơ, cũng không phải là nó không tồn tại như những thứ trong giấc mơ không tồn tại, mà nó dường như tồn tại, giống như giấc mơ. Tôi không thể xác nhận nội dung của hình tướng, nhưng tôi có thể xác nhận chính hình tướng đó. Tôi không thể xác định được tôi đang mơ về cái gì nhưng tôi có thể xác định là tôi đang mơ.
Con quỷ độc ác của Descartes có thể lừa dối tôi về tất cả mọi thứ ngoại trừ sự thật rằng tôi tồn tại, điều mà tôi chắc chắn vì tôi biết. Đó là sự khác biệt giữa mọi điều tôi tin và điều duy nhất tôi biết, nhưng nếu những hình tướng làm cơ sở cho sự tự nhận thức của tôi đều là ảo ảnh, liệu tôi vẫn có thể coi chúng là bằng chứng cho sự tồn tại của mình không? Có chứ. Bất kể tôi có đang nhận thức về cái gì đi nữa, thì tôi vẫn nhận thức, và như Descartes đã nói rất đúng, Con quỷ không thể lừa dối tôi về điều đó.
Brahman là người nhận thức, Atman là quá trình nhận thức và Maya là cái được nhận thức. Người nhận thức, quá trình nhận thức và cái được nhận thức không phải là ba mà là một; là ý thức (consciousness). Ý thức là một mà không có cái khác, chỉ có thể tự ý thức về chính mình, giống như một
tấm gương phản chiếu chính mình trong hư không, tạo ra từ hư vô hình tướng của vạn vật; sáng tạo từ hư không creatio ex nihilo. Vì vậy, dựa trên thực tế chắc chắn rằng chỉ có ý thức, chúng ta có thể kết luận rằng vũ trụ trong trạng thái mơ về cơ bản là một tấm gương vô cực.
Vậy thì đó là tốt đẹp.
*
Bạn có thấy vui vẻ với tất cả những thứ trong trạng thái mơ này không? Tôi hy vọng là vậy vì đó thực sự là tất cả mục đích tồn tại của chúng. Chúng ta chỉ đang làm bánh bùn và đập vỡ lâu đài cát thôi, nên chúng ta cũng có thể tận hưởng nó thôi. Chúng ta không bao giờ có thể thực sự dung hòa được hình tướng cũng như chúng ta không thể dung hòa được giấc mơ hoặc ký ức hoặc cảm xúc. Cuối cùng, chúng ta phải chấp nhận sự thật rằng trạng thái mơ là thứ mà nó là, mặc dù thực tế thì nó không tồn tại.
Nếu bạn đến gặp một trong những người bạn khoa học của mình và nói với anh ta rằng việc đặt chân lên mặt trăng là một trò lừa bịp, anh ta sẽ cười nhạo bạn, nhưng dựa trên cơ sở nào? Anh ấy có ngồi xuống trong vài tháng và xem xét lại đầy đủ các sự kiện không? Anh ta đã nghiên cứu tất cả các bằng chứng của cả hai bên? Anh ta có phải chịu sự thanh lọc cảm xúc nghiêm ngặt để có đủ tư cách phán xét không? Liệu anh ta có tiến hành một cuộc điều tra có phương pháp có thể đứng vững trước sự bình duyệt toàn cầu không? Không. Anh ta có bao giờ suy nghĩ về vấn đề này một chút nào không? Tất nhiên là không, anh ta chỉ kết hôn với câu chuyện này giống như những người còn lại trong bầy đàn, và đối với anh ta, bạn chỉ là một kẻ điên tạo thuyết âm mưu. Chắc chắn, anh ta sẽ chế nhạo sự ngu ngốc của bạn, không phải vì anh ta là Spock luôn lý trí đối với kẻ ngốc nghếch McCoy là bạn như anh ta muốn tin, mà bởi vì anh ta là một đứa trẻ nhắm mắt được bao bọc trong tấm chăn an toàn giáo điều của một bầy đàn mà bạn đã là thành viên đào ngũ. Người bạn khoa học của bạn không phải là người cởi mở, hay đặt câu hỏi, đón nhận thông tin mới hoặc hành động vì tò mò hay thắc mắc, anh ta chỉ là một con bò khác mà thôi.
Đó là lý do tại sao tôi muốn nhấn mạnh sự hiểu biết về tuổi phát triển thật so với tuổi thể xác. Khi bạn xác định được tuổi thật của một người, họ sẽ xuất hiện với bạn đơn giản và minh bạch như một đứa trẻ thực sự. Điều này áp dụng cho hầu hết mọi người, vì vậy trừ khi ai đó đang thể hiện sự tách biệt kỳ lạ nào đó, bạn có thể giả định một cách an toàn rằng họ đang bị mắc kẹt ở giai đoạn phát triển trước tuổi dậy thì. Có vẻ hơi buồn cười khi bạn bắt đầu nhìn thấy tuổi thật của mọi người một cách chính xác, nhưng bộ điều chỉnh tăng trưởng bên trong này không phải là thứ bất toàn như vẻ ngoài của nó. Đơn giản là làm người lớn không hề vui vẻ, vì vậy cách duy nhất để giữ được niềm vui trong trạng thái mơ là giữ cho nó luôn trẻ tuổi. Bây giờ, hãy thử xem người bạn khoa học lâu năm của bạn như một khía cạnh của chính bản thân bạn. Cách mà bạn phản ứng với mọi thứ theo một cách phản xạ, điều đó có thể đáng được xem xét kỹ hơn. Không phải là bạn nên xem xét những thứ đó, mà bạn nên xem xét phản ứng phản xạ đó. Nếu bạn muốn thực hiện một cuộc hành trình, bạn phải đứng dậy và di chuyển, và bạn làm điều đó bằng cách mở mắt ra và nhìn. Nhìn và thấy là tất cả những gì bắt nguồn từ nó, không phải mức độ hiểu biết hay trạng thái ý thức hay chiều sâu của lòng từ bi. Nếu bạn chỉ muốn hài lòng thì sao cũng được, nhưng nếu bạn muốn thức tỉnh thì phải mở đôi mắt của bạn.
Tôi, người có lẽ không được phép băng qua những con phố đông đúc mà không có người giám sát, đã biến ba đế chế tư tưởng vĩ đại—khoa học, tôn giáo và triết học— thành bụi bặm, một cách nhẹ nhàng như làm tan chảy một bông tuyết. Đó không phải là một sự phản ánh về sự tuyệt vời của tôi (cũng như không thiếu điều đó), mà nó là về những vị hoàng đế ngu ngốc trần truồng của chúng ta thực sự trần trụi kinh khủng đến mức nào. Ở đây, trong Dreamstate Wonderland của chúng ta, hang thỏ là thực tại và chỗ đứng vững chắc là ảo ảnh. Ta-Tồn-Tại/Ý thức là tri thức và mọi thứ khác là niềm tin. Chúng ta nhầm lẫn việc mô tả với việc hiểu biết, thứ gì mà không được hiểu một cách hoàn toàn thì cũng có nghĩa là không hiểu một chút gì, và không có thứ gì có thể được hiểu một cách hoàn toàn bởi vì không có gì, kể cả tri thức, là có thật. Hãy hỏi người bạn khoa học của bạn vật chất được tạo thành từ gì, thời gian là gì, cuộc sống hay không gian hay bất cứ thứ gì, và xem anh ta bắt đầu múa. Bây giờ thì ai là kẻ tạo thuyết âm mưu? Bí mật của trạng thái mơ là không được nhìn, nhưng bạn có thể nhìn nếu muốn; bạn chỉ cần mở mắt ra.
*
“Thần thoại về sự sáng thế duy nhất chứa đựng tất cả những thần thoại khác,” tôi nói với Maggie, “là câu chuyện mà nói rằng sự sáng thế không phải là thần thoại. Một khi cháu chấp nhận sự sáng thế là sự thật thì cháu đã lạc vào bụi cỏ rậm rồi.”
“Lẽ ra chú phải nói cảnh báo spoiler trước.”
“Xin lỗi.”
“Có thần thoại sáng thế nào mà chú thích hơn Adam và Eva không?” cô ấy hỏi khi đang thu dọn đồ đạc và chuẩn bị rời đi.
“Có người nói rằng Brahman chán nên tạo ra Maya để mua vui. Sau đó Maya bảo Brahman tạo ra một vũ trụ và chứa đựng con người trong đó. Sau đó cô ấy cắt Brahman thành hàng tỉ mảnh và giấu vào mỗi người một mảnh, và kể từ đó họ chơi trò trốn tìm, người ta cố tìm Brahman và Maya cố ngăn cản họ.”
“Ồ,” cô ấy dừng lại và nhìn chằm chằm vào khoảng không một lúc. “Điều đó có bất cứ ý nghĩa gì không?”
“Có sao đâu khi những chuyện này vẫn diễn ra.”
“Chà,” cô ấy khẳng định, “nếu chú không thích chuyện sáng thế của người khác, có lẽ chú nên nghĩ ra chuyện của riêng mình.”
“Chà,” tôi nói, “có lẽ chú sẽ làm vậy.”