Giờ đây tôi tin rằng tôi có thể nghe thấy các triết gia phản đối rằng sống trong sự điên rồ, ảo tưởng, lừa dối và thiếu hiểu biết chỉ có thể là đau khổ, nhưng nó không phải vậy – nó là làm một con người.
– Desiderius Erasmus, 1466-1536
CUỐN A COURSE IN MIRACLES nói rằng không có thứ gì là thực mà có thể bị đe dọa và không có cái không thực tồn tại. Bhagavad Gita nói cái không thực không bao giờ có tồn tại và cái thực không bao giờ ngừng tồn tại. Trong cả hai trường hợp, từ “thực” (real) chỉ là tương đối trong khi bắt buộc phải có từ tuyệt đối, vì vậy chúng ta sửa đổi các tuyên bố như sau: “Không có gì đúng (true) có thể bị đe dọa. Không thứ gì không đúng (untrue) tồn tại.” và “Cái không đúng không bao giờ tồn tại. Cái đúng không bao giờ là không tồn tại.” Giờ thì cả hai câu đều đúng.
Chân lý tồn tại. Cái phi chân lý thì không.
*
Brahman là tánh nhận thức, Maya là hình tướng. Brahman rất đơn giản, Maya thì không. Các học giả và nhà hiền triết đấu tranh để hiểu Maya và thường kết luận rằng cung điện ảo ảnh của cô, trạng thái mơ, vừa là thực vừa là không thực. Điều này hoàn toàn chính xác miễn là chúng ta đồng ý rằng những từ “thực” và “không thực” thực sự chẳng có ý nghĩa gì cả.
Câu hỏi đặt ra là thực tại có thực không (is reality real?) Bằng cách nói rằng nó vừa thực vừa không thực, các học giả và nhà hiền triết đang chiều theo ý kiến của cử tri. Họ không muốn ra ngoài và kiếm những việc làm thực sự, nhưng nếu họ đi khắp nơi rêu rao rằng thực tại không có thực, những người đang đi theo họ sẽ sa thải họ và thuê một số học giả và nhà hiền triết mới, những người mà sẽ không nói nhiều điều nhảm cứt ngu ngốc. Bản thân tôi không ngại nói nhiều điều nhảm cứt ngu ngốc, vì vậy tôi sẽ tiếp tục và trả lời câu hỏi.
Thực tại phải là thực (real) vì ở trong cái tên của nó đã nói lên điều đó, nhưng thực tại lại không đúng (not true). Không hề có tính đúng nào cả. Thực tại là thực về mặt chủ quan và chân lý là cái đúng về mặt khách quan. Chúng ta có thể nói vũ trụ vừa thực vừa không thực, nhưng chúng ta không thể nói nó vừa đúng vừa không đúng. Nó không thể. Trên thực tế, chúng ta có thể nói một cách dứt khoát rằng vũ trụ là không đúng, cũng như chúng ta có thể nói một cách dứt khoát rằng cái không đúng thì không tồn tại. Trạng thái mơ có thể là thực, nhưng nó không đúng. Nó có thể dường như
tồn tại, nhưng rõ ràng là không.
*
Ôi ghê chưa! Hãy xem chúng ta đã làm gì ở đó? Chúng ta đã đưa ra một câu trả lời đơn giản cho một câu hỏi đơn giản! Hãy khóa nó lại. Nếu chân lý (truth) là bất biến không thay đổi, và thực tại luôn thay đổi thì thực tại là không đúng/phi chân lý (untrue ). Câu đó đã hiệu quả, hãy làm câu khác. Nếu cái phi chân lý (untruth) không tồn tại và thực tại là không đúng/phi chân lý thì thực tại không tồn tại. Đúng, cả hai câu đều hiệu quả. Nói rằng thực tại không có thực có thể là một điều ngu ngốc, nhưng đó là một điều ngu ngốc đúng.
Chúa ơi, tôi khá giỏi về mấy vụ học giả và nhà hiền triết này. Tôi nên được ban cho ba điều ước! Được rồi, một, tôi ước rằng những điều ước là những con ngựa để những người ăn xin có thể cưỡi, hoặc ít nhất là ăn chúng. Hai, tôi ước rằng Đại Học Berlinisches Polytechnikum sẽ trao cho tôi một bằng tiến sĩ triết học danh dự mà tôi sẽ cử một siêu mẫu đến thay mặt tôi từ chối và đọc một bài phát biểu phản đối những bài phát biểu phản đối. Thứ ba, tôi ước rằng tất cả các trường đại học sẽ đóng cửa khoa triết học của họ và chuyển nguồn tài trợ vào nghiên cứu AI để robot có thể quét sạch loài người trong khi tôi vẫn còn đủ trẻ để tận hưởng nó.
*
Maya dễ hiểu khi chúng ta nhận ra không có Maya. Đó là sự phân đôi có-thực-nhưng-không-đúng, và không ai có thể nghĩ về điều đó vì nó quá phản trực giác, phản cảm giác, phản hiển nhiên và đơn giản là phản-mọi-thứ đến mức không thể tin được. Làm sao thực tại có thể là không đúng sự thật? Nếu nó là thực thì nó phải là sự thật, nhưng nếu nó không đúng sự thật thì nó không thể là thực, có phải không? Chúng ta không thể nắm bắt được sự giả dối của thực tại bởi vì vốn chẳng có gì để nắm bắt; nó không có cái ở đó ở đó. Giống như một giấc mơ, bạn có thể quan sát, tham gia và diễn giải nhưng không thể hiểu được.
Erasmus tính toán tỷ lệ đam mê và lý trí của chúng ta là 24 trên 1, với lý trí bị giam cầm trong một góc chật chội của đầu và phần còn lại của cơ thể bị chi phối bởi đam mê. Đó là lý do tại sao, cho dù bạn có hứng thú với những thứ trong trạng thái mơ này đến đâu khi bạn nhìn lên từ cuốn sách này, bạn sẽ hoàn toàn bị say mê trở lại bởi thực tế của thực tại. Đúng như vậy, vì thực tại là thực, và chẳng ích gì khi giả vờ như nó không phải vậy.
Các học giả và nhà hiền triết khi mô tả Maya sẽ sử dụng những từ như không thể diễn tả được, bí ẩn và khó hiểu, nhưng đây chỉ là những cách khác nhau để diễn đạt điều mà họ nên nói ngay từ đầu, đó là chúng ta không thể hiểu được Maya vì vốn không hề có Maya để hiểu. Cô ấy không tồn tại. Tuy nhiên, đừng cố nói với cô ấy điều đó. Cô ấy có thể không tồn tại, nhưng bạn đang sống trong nhà của cô ấy và tin tôi đi, khiếu hài hước của cô ấy rất khác với khiếu hài hước của bạn.
Dù Maya có thể thế nào đi nữa, cô ấy không hề ngẫu nhiên. Cô ấy phải tuân theo những quy tắc bất khả xâm phạm mà chúng ta có thể nhìn như là khuôn mẫu, trải nghiệm như dòng chảy năng lượng và thấu hiểu như cấu trúc cơ học của trạng thái mơ. Ở cấp độ bề ngoài, chúng ta cảm nhận mình như những giọt nước trong đại dương, nhưng ở cấp độ cấu trúc cơ bản, giọt nước và đại dương là một không thể nhầm lẫn. Khi bạn đã mở mắt và có thời gian để điều chỉnh, lớp lót thống nhất đó sẽ trở nên rõ ràng, dễ điều hướng và chân thực hơn so với bề ngoài. Sự đánh đổi là một khi bạn đã lang thang xuống các đường hầm dịch vụ bên dưới — mặt dưới cơ khí nơi câu chuyện kết thúc và phục trang bị lộ ra — vương quốc phép thuật phía bên trên sẽ mất đi vẻ hào nhoáng và mối liên hệ của bạn với những người dân vẫn còn bị mê hoặc ở đó sẽ bị kéo ra một vách ngăn mà chỉ hiển thị với bạn. Nói tóm lại, bạn sẽ trở thành người lớn ở một nơi được thiết kế dành cho trẻ em.
Sau cùng thì đó vẫn chỉ là một thế giới nhỏ bé.
*
Tôi hiểu rằng khuôn mẫu là dòng chảy năng lượng mà tôi hòa hợp một cách tinh tế và tương tác với nó. Chế độ hoạt động hiệu năng cao này này không phải là lĩnh vực duy nhất của Trạng Thái Hòa Nhập, nhưng kinh nghiệm của tôi là nó hoạt động hiệu quả, nhất quán và liền mạch hơn nhiều một khi sự ảnh hưởng tách biệt của việc hiểu biết sai đã được loại bỏ. Bản ngã cô lập chúng ta khỏi nhận thức tổng hợp giống như một tấm bịt mắt giữ chúng ta trong bóng tối vào một ngày nắng. Một khi lớp mặt nạ ban đêm của cái bản ngã bị loại bỏ, những cách nhận thức, hiểu biết và hành xử hoàn toàn mới sẽ mở ra và thực tại như bạn hiện đang trải nghiệm sẽ chỉ được nhớ đến như một trạng thái chạng vạng của thời kỳ trước khi ló rạng.
Trong Trạng Thái Hòa Nhập, chánh-kiến, chánh-nghiệp và chánh-sở-cầu trở nên tự nhiên như thấy, nghe và giữ thăng bằng, không có gì ít kỳ diệu hay nhiều kỳ diệu. Chúng ta có thể coi việc tồn tại một cách chân chánh như này chính là giác cảm tâm linh. Những người mà giác cảm tâm linh chưa được đánh thức dường như chỉ được sinh ra một nửa, trong trường hợp tốt nhất thì giống như những đứa trẻ mới biết đi loạng choạng, hoặc trong trường hợp không tốt lắm thì giống như những dị nhân càu nhàu.
Trong lĩnh vực AI có một hiện tượng gọi là thung lũng kỳ lạ. Nó đề cập đến một đường trên biểu đồ có xu hướng đi lên vì nó mô tả mức độ thoải mái ngày càng tăng, điều mà chúng ta cảm thấy đối với một robot khi nó xuất hiện giống con người hơn. Dòng này tăng dần cho đến khi con robot trở nên quá giống con người, quá chân thực một cách kỳ lạ, và sau đó dòng đó giảm xuống đáng kể—nó là thung lũng kỳ lạ—khi sự thoải mái của người quan sát chuyển sang bối rối và ghê tởm. Rất gần mà cũng rất xa. Một người mà giác cảm tâm linh chưa được đánh thức sẽ xuất hiện trong con mắt của người có giác cảm tâm linh tương tự như vậy; như một con người kỳ lạ, nhưng theo cách nào đó cũng không phải. Và không chỉ một ai đó, tất cả mọi người.
Có lẽ một số điểm chung nguyên mẫu nào đó giải thích tại sao chúng ta hình dung những người mộng du, quái vật và zombie trong cùng một tư thế nhắm mắt, dang tay, lê bước một cách mù quáng, sống động nhưng không liền lạc nhất quán. Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn thức dậy và thấy mọi người đều trông như vậy? Điều gì sẽ xảy ra nếu Adventureland thực sự là Zombieland? Điều gì sẽ xảy ra nếu như ngày tận thế zombie đã xảy ra và chúng ta thua cuộc? Điều gì sẽ xảy ra nếu hiện tại bạn là một thây ma và việc tin rằng mình không phải như vậy chỉ là một trong những triệu chứng? Điều gì sẽ xảy ra nếu cái Tội Tổ Tông thực sự chính là sự tách biệt chủng tộc và sự Sa Ngã thực sự của Con Người không phải đến từ ân điển mà là từ sự sáng suốt? Và nếu bạn phát hiện ra, bạn có muốn quay lại khu vườn nhàm chán này không? Hay bạn sẽ xác định rằng việc làm một thây ma cũng không phải là vấn đề bạn cần giải quyết, mà đó là việc thức tỉnh?
Những thứ thú vị.
*
Những chiếc kính bạn đeo để xem phim 3D sẽ bóp méo cảm quan của bạn, nhưng chúng khiến bộ phim 3D trở nên hợp lý. Bạn có thể tháo chúng ra nhưng sau đó màn hình mờ đi và về cơ bản bạn đã rút phích cắm ra khỏi sự kiện drama mà bạn đang tham dự. Bây giờ bạn là vị khách duy nhất của rạp chiếu phim không bị mê hoặc, nhưng việc đến rạp đâu có để làm gì ngoại trừ việc bị mê hoặc? Vì vậy, bây giờ bạn có thể đi loanh quanh và coi thường tất cả những khán giả xem phim khác vẫn đang “bị xích” vào chỗ ngồi của mình, vẫn cắm đầu vào vũ trụ hư cấu của họ. Giờ đây, bạn có thể khám phá rạp chiếu phim, xem nơi cất giấy vệ sinh và viên khử mùi nước tiểu, quẹt vài chiếc kẹo dẻo, nghiên cứu tất cả những chi tiết tầm thường trong quá trình vận hành một cụm rạp chiếu phim, hoàn toàn làm chủ ở nơi này, nhưng điều bạn không thể làm bây giờ là thưởng thức bộ phim, đó là lý do đầu tiên duy nhất để đến rạp. Đó là cuộc sống của bạn trên màn hình; con người của bạn, bối cảnh của bạn, vở kịch của bạn. Bây giờ, dù tốt hay xấu, bạn không còn những thứ đó nữa, vì vậy bạn phải tìm hiểu xem mình có những gì . Đó chính là ý nghĩa của việc sáng suốt ở một nơi được thiết kế để khiến bạn đắm chìm trong trải nghiệm chưa sáng suốt. Cái giá của việc thức tỉnh là chân thực trong thế giới bóng ma hư ảo. Bạn nghe thấy âm thanh và phát hiện chuyển động, nhưng cái thực tại mà mọi người khác đang say mê giờ đây chỉ là một điều trừu tượng mơ hồ đối với bạn. Bạn thử quay lại chỗ ngồi và đeo kính lại nhưng bong bóng đã vỡ đó không thể khôi phục lại được.
“Nó không có thực,” bạn tự nhắc nhở mình, “bộ phim không phải là thực tại.” Nhưng bạn đã sai. Con người và bộ phim là thực bởi vì thực tại là như vậy và lựa chọn thay thế duy nhất là một căn phòng tối tăm, trống rỗng. Trong Trạng Thái Hòa Nhập, bạn vẫn ở trong rạp chiếu với khán giả, nhưng bạn không còn là một trong số họ nữa. Trong thế giới nhưng không thuộc về thế giới thực sự có nghĩa là trong rạp chiếu , nhưng không thuộc về sự kiện drama. Đó có phải là điều bạn muốn? Tôi chỉ đang đóng vai người bào chữa cho quỷ dữ ở đây thôi, nhưng mục đích là gì? Toàn bộ điều này nên được coi là một cuộc hành trình tâm linh nhưng nó thực sự là một điều gì đó khác, vì vậy, thỉnh thoảng bạn nên tạm dừng và tự hỏi bản thân xem nơi bạn đang đến có phải là nơi bạn thực sự muốn đến không.
*
Sự thật về bạn nằm ở trung tâm con người bạn giống như điểm kỳ dị ở trung tâm vũ trụ của bạn. Vũ trụ của bạn là của riêng một mình bạn và nó được xoay quanh điểm 0 trong tánh nhận thức của bạn. Bằng cách trải qua sự đánh mất bản ngã và đạt đến điểm kỳ dị, sự thống nhất giữa bản thân và vô ngã được bộc lộ, giúp bạn tự do tham gia vào việc định hình và đồng sáng tạo thực tại cá nhân của mình. Tánh nhận thức không thay đổi, nhưng rào cản của thấu kính bản ngã méo mó đã bị loại bỏ nên bạn phải đối mặt với một phiên bản thực tại đã thay đổi, trong đó mọi thứ đều trông giống như cũ nhưng nó hoạt động theo cách khác.
Nhưng có một cái giá. Bằng cách loại bỏ lăng kính bản ngã, bạn đang loại bỏ chiều thứ ba của trạng thái mơ, giống như việc tháo kính 3D sẽ tách bạn
khỏi một bộ phim 3D. Nhưng thưởng thức bộ phim trước hết là mục đích chung của rạp chiếu phim. Nó có thể không đúng, nhưng nó khá thú vị, và bằng cách tách rời khỏi nhân vật của mình, bạn đang tách rời khỏi cuộc sống của mình. Đó không phải là điều tốt hay điều xấu, nhưng nó chắc chắn là một điều gì đó. Bằng cách loại bỏ lăng kính ma thuật của bản ngã, bạn đang làm cạn kiệt chiều sâu và màu sắc cảm xúc của thế giới. Cái giá của chân lý là ảo ảnh, nhưng ảo ảnh là bản chất của trạng thái mơ và trạng thái mơ là ngôi nhà của bạn. Tại sao bạn lại muốn phá vỡ ý nghĩa và đánh thức thực tại của một chiếc hộp trống rỗng? Vâng, bạn là tổng thể, giống như Brahman, nhưng cũng giống như Brahman, bạn thật khó để làm hài lòng. Xét như vậy, tất cả những việc tháo xiềng xích, mở mắt và uống những viên thuốc màu đỏ này đột nhiên có vẻ khá giống như tự đánh bại bản thâ, và việc đánh bại chính mình để làm gì? Ai được lợi?
*
Cuộc hành trình tâm linh không phải là một quá trình bộc lộ bản thân lấy trái tim làm trung tâm mà nó là sự tự hủy diệt một cách nhẫn tâm. Bạn phải trỗi dậy như một con phượng hoàng từ xác chết của nhân vật của bạn. Nếu bạn muốn biết bản chất thực sự của một cái gì đó, bất cứ điều gì, bạn phải phá hủy nó với tối đa sức mạnh của bạn và xem cái đó còn lại gì. Nếu nó vẫn còn, bạn vẫn chưa xong. Quá trình tự chưng cất bản thân này thực sự là phương pháp thực hành tâm linh duy nhất dẫn đến sự thức tỉnh, tất cả những phương pháp khác đều nhằm mục đích hoàn thành điều ngược lại. Phá hủy bản ngã và thức tỉnh trong trạng thái mơ, phá hủy trạng thái mơ và thức tỉnh khỏi nó. Không có gì trong vũ trụ hình tướng này là rắn chắc, không có gì có thực thể, nên không có gì tồn tại qua quá trình chưng cất này ngoại trừ chính tánh nhận thức. Cho dù bạn bắt đầu từ cái gì, tất cả những gì còn lại là ý thức. Đó mới là nơi mà từ “thánh linh” (spirit) thực sự có ý nghĩa. Thánh linh (spirit) là sản phẩm cuối cùng của quá trình chưng cất và không có quá trình chưng cất nào hoàn thành cho đến khi không còn gì ngoài thánh linh nguyên chất. (Nd: tác giả chơi chữ khi “spirit” ngoài nghĩa là thánh linh theo ngôn ngữ Thiên Chúa giáo còn có một nghĩa khác là tên một loại thành phẩm khi chưng cất đồ uống cồn, một loại rượu.)
*
Quan điểm chủ quan của tôi cho rằng Trạng Thái Hòa Nhập là mục tiêu duy nhất của mọi sự tâm linh, sự phát triển và tham vọng của con người. Đó hẳn là hướng di chuyển cho bất kỳ ai ở Trạng Thái Tách biệt vì không còn nơi nào khác để đi. Gà con trong quả trứng chỉ có hai lựa chọn; ở lại hoặc thoát ra. Bạn có thể ở trong vùng nổi trung tính hoặc lao ra khỏi vùng thoải mái của mình và bước vào trải nghiệm cô đơn hơn nhưng rộng mở hơn về trạng thái mơ và có lẽ còn xa hơn nữa.
Nhưng quan điểm khách quan của tôi là quan điểm chủ quan của tôi không đúng. Dù bạn có xào nấu kiểu nào cũng chẳng có chỗ nào khác để đi, cho nên chỗ nào cũng ngon như chỗ nào. Bạn có thể giết Đức Phật và giết chết bản ngã, nhưng bạn không thể tạo ấn tượng gì với Brahman, vì vậy bạn có thể đi đến nơi bạn muốn và làm những gì bạn muốn làm. Hãy làm những gì bạn muốn, theo đuổi niềm hạnh phúc ngu ngốc của mình, tại sao không? Bạn có thể định hướng bằng ngôi sao nào tốt hơn?