22. Thế giới tốt nhất trong tất cả thế giới có thể hiện hữu

“Anh có tin,” Candide nói, “rằng con người luôn tàn sát lẫn nhau như ngày nay, rằng họ vẫn luôn là những kẻ dối trá, lừa đảo, phản bội, vô ơn, cướp bóc, ngu ngốc, trộm cắp, vô lại, háu ăn, say sưa, bủn xỉn, đố kỵ , đầy tham vọng, đầu óc đẫm máu, những kẻ vu khống, những kẻ cuồng tín trụy lạc, những kẻ đạo đức giả và những kẻ ngu ngốc?”
Martin nói, “Anh có tin rằng diều hâu luôn ăn thịt chim bồ câu khi chúng tìm thấy chúng không?”
“Vâng, không nghi ngờ gì,” Candide nói.
“Vậy thì,” Martin nói. “nếu diều hâu luôn có tính cách giống nhau thì tại sao anh lại tưởng tượng rằng con người có thể đã thay đổi bản tính của họ?”
-Voltaire, Candide


ĐÂY LÀ HAI QUAN SÁT VĂN HỌC sẽ rất thú vị và soi sáng nếu đưa ra vào thời điểm này. Đầu tiên là Candide, đó là phản ứng châm biếm của Voltaire đối với khẳng định lạc quan của Gottfried Leibniz rằng “Tất cả là vì điều tốt nhất cho thế giới này, thế giới tốt nhất trong tất cả thế giới có thể hiện hữu.” Khẳng định này thực sự là một giải pháp trong dòng truy vấn giả triết học có tên là Theodicy, thứ tìm cách xoa dịu Sự Bất Hòa Tâm Linh của chúng ta bằng cách dung hòa niềm tin bên trong của chúng ta vào tình yêu của Chúa với thực tế bên ngoài là đau khổ và xấu xa.
Theodicy không phải là một cuộc truy vấn triết học hợp lệ bởi vì nó giả định trước một Đức Chúa Trời toàn năng, toàn trí, nhân từ và tìm cách hòa giải cái ác trong những điều khoản định sẵn đó. Theo nghĩa tương tự, tất cả triết học đều là triết học giả và tất cả khoa học đều là khoa học giả bởi vì, như một điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại của chúng, chúng chấp nhận thực tại giả tạo của trạng thái mơ là thực tại có thật, và xây dựng hệ thống kiến ​​thức của chúng trên cơ sở vô căn cứ đó.
Candide, giống như Đức Phật, được lớn lên trong sự cô lập đặc quyền, được bảo vệ khỏi sự xấu xí của thế giới, và giống như Đức Phật, đi ra ngoài và tự mình khám phá ra điều đó theo cách có hại cho thế giới quan đã được ươm mầm trước đó của mình. Cả Candide và Đức Phật sau đó đều trải qua đau khổ và khó khăn do suy nghĩ sai lầm, và cuối cùng cả hai đều tìm thấy con đường trung đạo của mình.
Candide được nuôi dạy để tin rằng mọi thứ đều nằm trong kế hoạch của Chúa và rằng, cho dù chúng ta có nhìn thấy hay không, thì mọi thứ đều là tốt nhất. Giải thích bất kỳ sự kinh hoàng, xấu xa hay đau khổ nào thành bất kỳ điều gì khác ngoài sự tốt đẹp nhất chỉ đơn giản là thể hiện sự thiếu hiểu biết về sự thật rằng Chúa có một bản thiết kế vĩ đại mà chúng ta không đủ tư cách để phán xét. Chủ đề chính của Candide là châm biếm sự lạc quan tuyệt đối này bằng cách đưa nó ra khỏi lớp học lý thuyết và đặt nó vào sự khắc nghiệt thực tế của một thế giới tồi tệ khủng khiếp. Câu chuyện đặt các nhân vật của nó vào mọi nỗi kinh hoàng tự nhiên và nhân tạo và mọi loại đau khổ để thử nghiệm tính lạc quan này, và triết lý của họ thất bại thảm hại. Cuối cùng, ngay cả Tiến sĩ Pangloss, nhà triết học lạc quan, thừa nhận rằng, mặc dù ông vẫn duy trì rằng tất cả là nhằm cho điều tốt nhất, nhưng ông không tin vào điều đó.
Theo lời của G.s Pangloss, giáo sư siêu vật lý-thần học-vũ trụ học:


“Nó có thể được minh họa,” ông ấy nói, “rằng mọi thứ không thể khác với bản chất của chúng: vì tất cả được tạo ra cho một cái kết, tất cả đều nhất thiết phải là nhắm tới cái kết tốt đẹp nhất. Hãy quan sát, rằng chiếc mũi đã được tạo ra để mang kính, do đó chúng ta có kính. Chân được thiết kế rõ ràng cho tất – và chúng tôi có đôi tất. Đá được tạo ra để đẽo, và để xây dựng lâu đài – vì vậy chúa tôi có một lâu đài tráng lệ, vì nam tước vĩ đại nhất trong tỉnh phải là người sống ở nơi tốt nhất. Lợn là được tạo ra để ăn -do đó chúng ta ăn thịt lợn quanh năm. Do đó, những người khẳng định rằng mọi thứ đều tốt đẹp đã nói một điều ngu ngốc, lẽ ra họ nên nói rằng tất cả đều là để hướng tới thứ tốt đẹp nhất.”


Bỏ qua tính chất điếm trí thức của nó, và bất chấp lỗi lập luận mà kết quả đạt được, triết lý của người hướng dẫn triết học của Candide, Giáo sư Pangloss, tối hậu vẫn là đúng và có thể biết được nó là đúng. Nếu chúng ta rút gọn phương trình theo phương pháp đại số bằng cách loại bỏ các phán đoán bình đẳng và đối lập – chẳng hạn, lấy thiện từ bên này và ác từ bên kia -thì chúng ta chỉ còn lại một sự quan sát tâm linh được thanh tẩy và vô bản ngã: Bất kể điều gì xảy ra cũng hẳn phải là thứ tốt nhất có thể xảy ra, bởi vì nó là thứ đã xảy ra. Cuối cùng, tiêu chí duy nhất chúng ta có để xác định điều gì là tốt nhất chính là điều gì đã xảy ra.
Hoặc, như Alexander Pope đã nói một cách ngắn gọn: Bất cứ thứ gì hiện hữu, thứ đó đúng.
Đại dương không thể vi phạm ý tưởng về một đại dương. Nếu có mâu thuẫn giữa ý tưởng và thực tế, thì ý tưởng đó có lỗi. Đại dương không thể sai lầm bởi vì những gì nó làm thứ mà nó . Sóng thần quét sạch các ngôi làng không phải là tốt hay xấu, đúng hay sai, nó đơn giản là như vậy.
Đích đến không phải là nơi chúng ta sẽ đến, mà là nơi chúng ta đang ở.
Đây là quan điểm vô ngã rõ ràng và tự nhiên. Đâu là phần của đại dương cảm thấy tồi tệ về trận sóng thần quét sạch toàn bộ ngôi làng? Đâu là phần suy nghĩ của đại dương nơi các hành động được giải thích và các hành vi trong tương lai được điều chỉnh hoặc sửa đổi cho phù hợp? Việc lập kế hoạch và lên lịch trình được thực hiện ở đâu? Nó lưu trữ những ký ức, kiến ​ thức, quan điểm và niềm tin của nó ở đâu? Phần cảm giác nơi đại dương cảm nhận được sự hùng vĩ, sức mạnh và vẻ đẹp của chính nó ở đâu? Nó cảm thấy tự hào và xấu hổ ở đâu? Nó đâu sợ thời gian không còn nữa? Nơi nào đại dương giữ hy vọng và tham vọng của nó? Những hối tiếc và nghi ngờ của nó? Phần nào âm mưu chống lại một doanh nghiệp của con người và ủng hộ một doanh nghiệp khác? Đại dương phán xét như thế nào? Làm sao nó biết đúng sai?
Không tìm thấy câu trả lời cho những câu hỏi này, liệu chúng ta có cho rằng đại dương là một thứ vô tri vô giác, không có sự sống và không có trí thông minh? Rõ ràng là không. Đại dương là một hệ thống trí tuệ thuần túy sống, quan trọng và năng động. Nó thực hiện một hoạt động với độ phức tạp khôn lường mỗi giây mỗi ngày, trên khắp thế giới, từ đầu này đến đầu kia của trái đất, không bao giờ có một chút sai lệch nào so với sự hoàn hảo. Trí thông minh thuần túy này được tìm thấy ở mọi nơi từ các thiên hà đến các hạt hạ nguyên tử, và ở mọi nơi bên ngoài và ở giữa. Mọi côn trùng, mọi con người, mọi suy nghĩ, mọi làn gió, mọi hành tinh, mọi hạt bụi và tay nắm cửa, mọi giọt sương và đốm thời gian. Whitman viết: “Tôi tin rằng một chiếc lá cỏ cũng không kém gì hành trình của các vì sao”. Gibran viết: “Tôi đã khám phá ra bí mật của biển cả khi thiền định về giọt sương.” Đại dương chỉ là một phần vô cùng nhỏ của một hệ thống vô hạn, trong đó chúng ta cũng là những phần vô cùng nhỏ, nhưng không có phần nào to tát hơn hay nhỏ bé hơn. Không có phần nào tách biệt; mọi bộ phận đều chứa đựng tổng thể. Đại dương chỉ là chỉ một thể; là một phần của đại dương là trở thành cả đại dương. Tat tvam ast. Bạn là cái đó.
Đây cũng là quan điểm vô ngã của Trạng Thái Hòa Nhập.
Vũ trụ là trí thông minh thuần túy; tuyệt đối, không lỗi, hoàn hảo. Vậy, sự khác biệt giữa đại dương và các ngôi sao và thế giới hạ nguyên tử và bạn
là gì?
Cái bản ngã.
Chỉ những sinh vật có bản ngã mới có khả năng không hoàn hảo. Chỉ riêng chúng ta, trong tình trạng tách biệt của mình, mới có khả năng làm được tất cả những thứ mà vũ trụ không có; lỗi, điên rồ, đa cảm, ngu xuẩn, đánh giá cao, yêu, ghét, khám phá, sợ hãi, tự trọng, ý nghĩa, nghệ thuật, diệt chủng, và một danh sách rất dài các phẩm chất khác bao gồm, thứ quan trọng nhất đối với mục đích của chúng ta, sự khát vọng. Chúng ta có thể khao khát vượt ra ngoài chính mình, vượt ra khỏi bản ngã tách biệt; chúng ta có thể vượt qua bản chất của chính mình. Chúng ta có thể khao khát loại bỏ bản thân khỏi chương trình tự giới hạn của mình và hòa trở lại vào tính trạng hòa nhập mà cái bản ngã đã tách biệt chúng ta ra một cách giả tạo.
Tất nhiên, xét cho cùng thì loài người bị ràng buộc bởi bản ngã cũng là một hệ thống con, giống như đại dương, các vì sao và cỏ cây, và những gì có vẻ như sai lầm từ bên trong lại là sự hoàn hảo từ bên ngoài. Chúng ta hoàn hảo trong sự không hoàn hảo của mình; bị lỗi do được thiết kế như vậy.
Khi chúng ta loại bỏ bản thân khỏi sự khăng khăng ích kỷ của mình trong việc phán xét các hành động, ý định, suy nghĩ và cảm xúc là đúng hay sai, tốt hay xấu, tích cực hay tiêu cực, chúng ta sẽ thấy rằng tiêu chí duy nhất để
đánh giá bất cứ điều gì là nó có xảy ra hay không. Kẻ dị giáo là đúng khi phạm tội dị giáo của mình, nếu anh ta làm thế, và đám đông giận dữ là đúng khi thiêu chết anh ta. Nếu họ làm. Không có đúng hay sai, tốt hay xấu, chỉ là có tồn tại và không tồn tại.
Bất cứ điều gì hiện hữu, điều đó là đúng.
Tất cả là vì điều tốt nhất trong thế giới này, vì thế giới tốt nhất trong tất cả các thế giới có thể hiện hữu.

*


Một quan sát văn học khác cần đưa ra ở đây là tác phẩm 1984, trong đó sự khác biệt giữa một niềm tin và một mô thức được nhấn mạnh bởi tiên đề của nhân vật chính Winston Smith: “Sự tự do là tự do được nói rằng hai cộng hai là bốn. Nếu điều đó được chấp nhận, tất cả những điều khác đi theo.” Điều mà Winston học được sau này, trong quá trình hủy lập trình/tái lập trình của anh ấy trong Bộ Tình Yêu, là những gì có thể được cấp cho cũng có thể bị hủy cấp cho, và hai cộng hai thực sự bằng năm, hoặc bằng ba, hoặc bất cứ giá trị nào mà đảng nói. Tuy nhiên, thực hiện một sự điều chỉnh nhỏ đối với hệ thống niềm tin của Winston là không đủ đối với những nhà hảo tâm/những kẻ bất lương của anh ấy. Ngay cả mảnh vụn cuối cùng của bản ngã của anh, sự thật chân thật nhất trong trái tim của trái tim anh, điều mà anh chắc chắn nhất là không bao giờ có thể bị lấy đi khỏi anh – tình yêu của anh dành cho Julia – cũng có thể bị tước bỏ trong một hoặc hai phút, giống như bất kỳ niềm tin nào khác, như anh đã học được trong Phòng 101.
Như vậy là Đức Phật của Winston Smith đã bị giết.
Duy chỉ cái Ta Tồn Tại chủ quan là ngoại lệ, mọi kiến ​​thức chỉ là niềm tin, và mọi niềm tin chỉ là đồ trang sức có thể bị xé ra và ném xuống máng xối giống như những món đồ trang sức ích kỷ rẻ tiền. Chúng ta không sở hữu niềm tin, chúng sở hữu chúng ta.
Hai cộng hai bằng bốn cũng chính xác như hai cộng hai bằng năm. Sự thật chân thật nhất mà chúng ta giữ trong tim của trái tim cũng không hề đúng hơn những sự thật mà chúng ta nói với trẻ em và cảnh sát giao thông. Hai cộng hai bằng bất cứ điều gì chúng ta nói. Đây là điều mà O’Brien, vị cứu tinh/kẻ bắt giữ Winston Smith, gọi là thuyết duy ngã tập thể – hoặc ngược lại.


“Nhưng làm thế nào anh có thể kiểm soát vật chất? [Winston] thốt lên. “Anh thậm chí không kiểm soát được khí hậu hay định luật hấp dẫn. Và có bệnh tật, đau đớn, chết chóc___”
O’Brien ra hiệu cho anh ta im lặng. “Chúng ta kiểm soát vật chất bởi vì chúng ta kiểm soát tâm trí. Thực tại ở bên trong hộp sọ. Anh sẽ học dần dần, Winston à. Không có gì mà chúng ta không làm được. Khả năng tàng hình, bay lên bất cứ điều gì. Tôi có thể nổi khỏi mặt sàn này như bong bóng xà phòng nếu tôi muốn. Nhưng tôi không muốn, bởi vì Đảng không muốn điều đó. Anh phải loại bỏ những ý tưởng của thế kỷ 19 về các quy luật Tự Nhiên. Chính chúng ta tạo ra các quy luật Tự Nhiên.”


Sự thật là không có niềm tin nào là đúng, và nói rằng bất kỳ niềm tin nào là đúng chẳng khác nào mở cửa xả lũ và nói rằng mọi niềm tin đều đúng. Không có cái không đúng nào lại đúng ít hơn hay đúng nhiều bất kỳ cái không đúng nào khác. Khi chúng ta sáng suốt trong trạng thái mơ, chúng ta thấy rằng hai cộng hai bằng bốn, nhưng khi chúng ta không sáng suốt trong trạng thái mơ, thì không có hạn chế nào như vậy được áp dụng, và thậm chí hai cộng hai bằng bốn cũng chỉ là một dạng niềm tin khác. Bất cứ điều gì cộng với bất cứ điều gì bằng bất cứ điều gì. Hai cộng hai bằng bất cứ thứ gì chúng ta nói nó bằng. Nó có thể là những thứ khác nhau đối với những người khác nhau vào những thời điểm khác nhau vì những lý do khác nhau. Trong trạng thái mơ ngủ, hai của bạn có thể là bảy, và của tôi có thể là một. Có thể nhóm 2+2=5 và nhóm 2+2=3 ghét nhau và đã gây chiến trong nhiều thế kỷ. Có thể họ hầu như không nhận ra nhau, hoặc có thể họ đang liên minh với nhau một cách khó khăn để chống lại thế hệ 2+2=7. Thế giới hiện tại thuộc về quy luật 2+2=4, nhưng như cuốn 1984 giúp chúng ta thấy, điều đó có thể thay đổi. Đó là cuộc sống trong trạng thái mơ không sáng suốt, nơi mà sự thật là tùy ý và thực tại chỉ là một ‘sự tưởng tượng vô nghĩa’.

Leave a Comment

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.