24. Show múa rối (Kết)

Chúng ta ở đây trên Trái Đất để đánh rắm xung quanh. Đừng để bất cứ ai nói với bạn điều gì khác.
Kurt Vonnegut

SUY NGHĨ LÀ YẾU TỐ CÂN BẰNG VĨ ĐẠI. Bất cứ ai có thể mở một lon súp đều có thể suy nghĩ. Nó không đòi hỏi tiền bạc, chăn nuôi, giáo dục hay trí thông minh tuyệt vời. Nó giống như một phép toán đơn giản; nếu bạn có thể cộng một số số lại với nhau, thực hiện một phép trừ nhỏ, có thể là đại số năm thứ nhất, bạn có thể suy nghĩ tốt như bất kỳ ai. Có thể không nhanh bằng, nhưng chắc chắn là tốt. Bạn không cần trình độ học vấn, giáo viên hay dòng dõi, mặc dù một số công cụ viết và một thư viện đàng hoàng có thể giúp ích. Bạn cũng có những cuốn sách của tôi để hướng dẫn bạn, những cuốn sách này có nguy cơ có vẻ khiếm nhã nhưng sẽ giúp bạn tiến bộ đáng kể trong cuộc phiêu lưu của mình. Trong mọi trường hợp, bạn bắt đầu từ nơi bạn đang ở và đi đến nơi bạn đến. Mọi suy nghĩ nghiêm túc cuối cùng đều dẫn đến cùng một nơi. Mọi suy nghĩ trung thực đều là đốt lên ngọn lửa, và tất cả ngọn lửa đang bắt đầu cháy thì cuối cùng sẽ thiêu rụi cả trái đất.
Vì vậy, vâng, hầu như ai cũng có thể suy nghĩ, và khá nhiều người nghĩ là họ có thực hiện suy nghĩ, nhưng hầu như không ai làm. Bạn có thể tự mình nhìn thấy điều này bằng cách tự mình suy nghĩ, sau đó bạn sẽ hiểu nó có tác dụng gì và tại sao không ai làm điều đó. Suy nghĩ trung thực là nhìn chằm chằm vào vực thẳm, và nhìn chằm chằm vào vực thẳm là bước vào trong đó. Cả hai là một thứ. Đó là điều đáng sợ nhất bạn có thể làm, nhưng đó là điều duy nhất có thể tạo nên sự khác biệt. Bạn có thể chinh phục các quốc gia, chữa khỏi bệnh tật, viết những bản giao hưởng, tích lũy của cải và vươn tới mọi sự vĩ đại điên rồ mà không cần rời khỏi chỗ ngồi hoặc bạn có thể đứng dậy và di chuyển và khám phá những thế giới mới với mỗi bước chân.
Bạn đang trên một chiếc máy bay đông đúc hướng tới nơi-ai-biết-ở-đâu, hạ cánh lúc ai-biết-khi-nào, vì những lý do-ai-biết-tại sao. Bạn có thể đọc tạp chí, thắt dây an toàn và ăn đồ ăn nhựa và trở thành một hành khách nhỏ ngoan ngoãn, hoặc bạn có thể chỉnh ghế ngồi thẳng lại, rút phích cắm khỏi bộ phim trên chuyến bay và chuyên tâm giải quyết những bí ẩn xung quanh đó và định nghĩa bạn. Điều này đòi hỏi phải nâng cấp việc phân bổ chỗ ngồi của bạn từ lối đi, nơi không có tầm nhìn lên chỗ cửa sổ có tầm nhìn vô hạn, từ đó bạn có thể đánh giá cao các khía cạnh rộng hơn trong tình huống của mình, điều này có thể truyền cảm hứng cho bạn để có một cái nhìn mờ ảo về giới hạn chật chội của mình, và từ đó, có thể truyền cảm hứng cho bạn đạp vỡ cửa thoát hiểm khẩn cấp và nâng cấp bản thân từ đường-bay-sợ-hãi-sự-thật thành cú-rơi-tự-do-vì-căm-ghét-sự-dối-trá. Bây giờ thì bạn đã hiểu chẳng có lý do gì để không làm thế, bởi vì đích đến cũng đều như nhau mà thôi, nhưng ít nhất thì khi làm theo cách này, thì nó là cách của bạn. Đó là sự khác biệt mà suy nghĩ có thể tạo ra, nhưng chỉ là một lời nói đối với người khôn ngoan; nếu bạn bắt đầu suy nghĩ, hãy ngừng nói. Bạn có thể đoán được độ nổi tiếng của mấy kẻ đốt lửa và mở cửa trên những chiếc máy bay đông đúc là như nào rồi đó.

*

Chúng ta đã xem xét tất cả những thứ này từ quan điểm của bản ngã, nhưng điều đó chẳng có ý nghĩa gì vì bản ngã chỉ là một con rối và những con rối thì không có quan điểm. Để thực sự hiểu được trạng thái mơ, chúng ta phải nhìn nó từ góc nhìn của điểm kỳ dị, vì vậy hãy lật lại toàn bộ vấn đề này và nhìn nó từ phía Brahman. Vẻ đẹp của thế giới hay tinh hoa của bụi bặm, đàn ông không làm tôi thích thú; không, cũng không phải phụ nữ. Tôi không được giải trí nhiều bởi con người, nhân loại hay những việc làm của con người, và nếu buổi biểu diễn múa rối vĩ đại không làm hài lòng một kẻ ngốc nghếch như tôi, thì làm sao chúng ta có thể cho rằng Brahman thích thú với bất kỳ điều gì trong số này?
Câu trả lời, mấu chốt, là Brahman không quan sát từ xa như cách một khán giả xem phim. Brahman là Atman và Atman ở trong vai nhân vật như nhân vật luôn. Atman không chỉ nhìn Juliet tự đâm mình bằng con dao găm của Romeo, mà Atman còn chính là Juliet tự đâm mình bởi vì, bất kể Juliet có suy nghĩ gì về vấn đề này hay không, Atman chính Juliet. Không chỉ Atman là Juliet, mà vốn không hề có Juliet, chỉ có mỗi Atman mà thôi. Brahman, thông qua Atman, tin rằng chính bản thân ông là bạn ở mức độ chính xác mà bạn tin rằng mình là bạn, vậy ai đúng? Có lẽ là Brahman, vì ông ấy tồn tại còn bạn thì không.
Atman là do Brahman kết xuất ra, không chỉ hữu hạn mà còn bị ràng buộc bởi bản ngã và trong mơ. Atman không phải là một người quan sát tách biệt, mà là ngã tánh của nhân vật mà nó cư trú. Khi bạn nói Ta-Tồn-Tại/Ý thức, đó là Atman đang nói. Bạn không bị ảo tưởng để quên mình là Atman, nói đúng hơn là Atman bị ảo tưởng để quên mất mình là Brahman. Nhưng trước tiên, Brahman tự lừa dối mình rằng ông là Atman; có thể nói đó là tội lỗi nguyên thủy, Sự Lừa Dối Ban Sơ. Bản ngã của bạn không thực sự là bản ngã của bạn bởi vì thực sự không hề có bạn. Nhìn một cách đúng đắn thì chính Atman mới là kẻ mù quáng do bản ngã, chứ không phải bạn. Bạn không phải là người bị lừa dối, bạn chính là sự lừa dối. Bạn là một con rối muốn đạt được sự hợp nhất với bàn tay đang đặt lên mông của bạn, nhưng anh bạn, đó không phải là bàn tay của bạn. Bạn là Pinocchio mong muốn Nàng tiên xanh sẽ biến bạn thành thực, nhưng bạn chỉ là một khối gỗ và sự thật cơ bản về bạn là không hề có bạn. Phép thuật thực sự của trạng thái mơ không đến từ Maya lừa dối bạn mà đến từ chính Brahman đang lừa dối bản thân nó. Từ góc nhìn của chúng ta, Atman là Brahman, nhưng từ góc nhìn của Brahman, Atman là một bàn tay búp bê đang biểu diễn, và mánh khóe dành cho Brahman là quên mất rằng anh ta đang nhìn vào bàn tay của chính mình. Nếu Brahman có thể làm được điều đó thì tánh nhận thức có thể thích thú với vẻ hình tướng và chúng ta có trạng thái mơ đang hoạt động.
Nghiêm túc mà nói, bạn đã không được học tất cả những điều này ở trường tiểu học sao?
Trong một huyền thoại sáng thế hay hơn, không phải Adam và Eva được chuyển hóa sau khi cắn quả táo, mà là Chúa/Brahman mới là người ăn Quả của Cây Tri Thức Sai lầm về Nhị Nguyên và chìm vào giấc mơ của tánh nhận thức tách biệt. Thực ra, không có bạn hay tôi hay Atman hay Maya, chỉ có Brahman. Brahman là người mơ, sự mộng mơ và tạo vật trong mơ; người nhận thức, sự nhận thức và cái được nhận thức. Trong trạng thái mơ, Brahman được phân chia nhân tạo thành Atman nên nó mơ giấc mơ về cái ngã, nhưng đó không phải là cái ngã của tôi vì không hề có tôi, và đó không phải là cái ngã của Atman vì không có Atman. Đó cái ngã của Brahman vì chỉ có ý thức mà thôi.

*

Theo cách nhìn của riêng mình, tôi là người tuyệt vời nhất, ngầu nhất nhất từ trước đến nay và tôi hy vọng rằng bạn, theo cách riêng của mình, cũng là người tuyệt vời nhất, ngầu nhất từ trước đến nay. Điều đó thật tốt đẹp. Nếu tôi được lựa chọn ăn tối với bất kỳ ai trong lịch sử, tôi sẽ ăn tối với chính tôi, và tôi luôn làm điều đó thông qua suy nghĩ bên trong và bên ngoài. Đối với tôi, việc viết lách giống như giải câu đố, và đâu có câu đố nào hay hơn thực tại? Chiếc hộp kỳ diệu mà chúng ta thấy mình đang ở trong đó đâu có là gì ngoài một chiếc hộp trò chơi giải đố? Lúc đầu, tôi tấn công câu đố với sự thôi thúc hưng cảm, nhưng kể từ khi giải được nó, tôi tiếp tục chơi với nó, ngưỡng mộ nó và chia sẻ những gì tôi đã học được.
Tại sao bạn không nên là người tuyệt vời nhất, ngầu nhất bằng ngọn đèn của riêng bạn? Bạn là vũ trụ, là tổng thể. Đây là một sự thực khó khăn đó là có rất nhiều người trong chúng ta hay là chỉ có mỗi mình bạn. Đây không chỉ là một câu chuyện bông tuyết xinh đẹp (nd: tức là những câu chuyện được lãng mạn hóa quá mức), nói rằng bạn đặc biệt bởi vì tất cả chúng ta đều đặc biệt, đây là sự thật theo đúng nghĩa đen nói rằng nếu bạn có tự nhận thức (self-aware) thì bạn là Atman, tức là Brahman, cũng tức là tất cả.
Tôi sẽ nói lại điều đó: Nếu bạn có tự nhận thức thì bạn là Atman, tức là Brahman, tức là tất cả. Đó không phải là một điều nhảm nhí gần như huyền bí của Thời Đại Mới (New Age), đó là điểm mấu chốt không thể cắt lược đi được của sự tồn tại bản thể. Bạn có thể thích câu chuyện về bông tuyết xinh đẹp hơn, nhưng câu chuyện này thì là sự thật. Dù có giá trị thế nào thì bạn vẫn là Người Số Một và điều đó không có nghĩa là số không.


Leave a Comment

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Website này sử dụng Akismet để hạn chế spam. Tìm hiểu bình luận của bạn được duyệt như thế nào.