Bạn là một người học trò chỉ bởi vì mắt bạn đang nhắm lại. Ngày bạn mở chúng ra, bạn sẽ thấy bạn không thể học được điều gì từ tôi hay bất cứ ai. Vậy thì Sư Phụ để làm gì? Để làm cho bạn thấy được sự vô dụng của việc có một sư phụ.
-Anthony de Mello
TRƯỚC KHI TÔI RA MỞ CỬA, hãy đảm bảo rằng tất cả chúng ta đều đang ở cùng một trang giấy. Tiền đề trung tâm của cuốn sách này là một lời khẳng định thực sự nực cười nhưng không thể chối cãi được, rằng vũ trụ không tồn tại. Đó là điều bạn có thể hiểu về mặt khái niệm, như xem một bộ phim tài liệu về Nam Cực, hoặc về mặt trải nghiệm, như chuyển đến sống ở Nam Cực. Ngoài ra còn có một hiện tượng liên quan đó là bạn ngủ quên khi xem phim tài liệu và thức dậy ở vùng đất hoang băng giá. Điều đó thật kỳ lạ, nhưng sự thật là bạn đang ngủ trong một vùng đất hoang cằn cỗi và nằm mơ rằng mình không ở đó, vì vậy đó là nơi mà bạn sẽ tới khi thức tỉnh.
*
Bây giờ chúng ta có thể xem xét khái niệm về trạng thái mơ để phần còn lại của cuốn sách trở nên có lý hơn. Hãy hình dung một hành tinh chết; vô hồn, vô nghĩa, trống rỗng. Đây là thế giới quê hương của bạn và bạn chưa bao giờ rời đi. Đó là một nơi rất khắc nghiệt, nhưng điều tệ hơn là nó rất nhàm chán. Sống trên tảng đá chết trôi trong hư vô vô tận này sẽ khiến bất cứ ai phát điên trong ba mươi giây, nhưng bạn đã nghĩ ra một giải pháp rất thông minh: Bạn ngủ, bạn mơ về một thế giới tốt đẹp hơn và bạn sống trong đó. Có thể giấc mơ của bạn thật ngọt ngào, có thể là ác mộng, có thể là cả hai, nhưng như vậy sẽ tốt hơn nhiều so với việc thức dậy trên một tảng đá vô hồn ở giữa hư không.
Thấy không? Về mặt khái niệm, tất cả đều rất đơn giản. Thế giới thực là một nơi khá buồn tẻ, nhưng thế giới mơ lại cực kỳ phong phú và tuyệt vời, và tất cả những gì chúng ta phải làm để ở lại xứ sở thần tiên này là không tự véo mình để xem liệu mình có đang mơ hay không. Có điều gì có thể đơn giản hơn? Tất cả những gì chúng ta phải làm là ngủ, và tất cả những gì chúng ta phải làm để ngủ là không được thức dậy.
Điều đe dọa cơn say giấc của chúng ta là suy nghĩ. Suy nghĩ là điều chúng ta có thể làm và chúng ta tin là mình có làm nhưng thực sự thì chúng ta không làm. Đúng là chúng ta có thể nghĩ về những chuyện vặt vãnh như trò chơi ô chữ, phản ứng tổng hợp hạt nhân và ăn gì cho bữa tối, nhưng thực sự tốt nhất là không nên nghĩ về bất cứ điều gì quá nghiêm trọng, chẳng hạn như việc có thể là bạn không hề thức tỉnh vào ngay lúc này và những thứ tương tự.
Nhưng bạn đang ở đây, đang làm một việc mà lẽ ra bạn không nên làm. Giống như Adam và Eva với trái táo cấm; bạn được trao cho thiên đường tráng lệ này để tận hưởng, và đổi lại, tất cả những gì bạn phải làm là không được ăn quả táo đó, nó chính xác là điều bạn đang cố gắng làm ngay bây giờ. Hãy nhớ lời cảnh báo của Nietzsche: Khi bạn cắn vào quả táo, quả táo cũng cắn vào bạn.
*
Dưới đây tôi sẽ cho thấy vấn đề thực sự đơn giản tới mức nào. Thực ra chỉ có hai thứ tồn tại, một thứ trong đó không tồn tại. Hai thứ đó là tánh nhận thức (awareness) và hình tướng (appearance). Tánh nhận thức là ý thức, hình tướng là nội dung của ý thức, và mọi thứ trong (mô hình) Tôi-Vũ trụ của bạn đều là cái này hay hoặc là cái kia. Ý thức là chân thực, nội dung của ý thức thì không. Nó không thể đơn giản hóa được thêm nữa.
*
Có ba trạng thái mà một sinh vật có tự nhận thức có thể trải qua. Dưới mức sáng suốt, sáng suốt trong trạng thái mơ, và thức tỉnh khỏi trạng thái mơ.
Trạng thái đầu tiên, dưới mức sáng suốt, có nghĩa là nhắm mắt hoặc say ngủ trong trạng thái mơ. Đó là hầu hết tất cả mọi người. Nó bao gồm một phạm vi từ không sáng suốt đến gần như sáng suốt và tương đương với giai đoạn tiền dậy thì. Đó là ý nghĩa của việc sinh ra từ xác thịt (born of flesh). Chúng ta cũng có thể gọi nó là Thời Thơ Ấu của con người hoặc Trạng thái Tách Biệt.
Trạng thái thứ hai, sáng suốt, có nghĩa là mắt mở hay thức tỉnh trong trạng thái mơ. Nó tương đương với giai đoạn sau tuổi dậy thì và rất ít người đạt được điều này. Đó là ý nghĩa của sự tái sinh của thánh linh (reborn of the spirit) hay sự tự sinh. Chúng ta cũng có thể gọi nó là Tuổi trưởng thành của Con người hoặc Trạng thái Hòa Nhập.
Trạng thái thứ ba thức tỉnh khỏi trạng thái mơ, đây là một mô thức khác biệt và không liên quan tới trạng thái mơ. Thức tỉnh khỏi trạng thái mơ có nghĩa là thức dậy trên một tảng đá hiu quạnh ở giữa hư không, nó chính là thú vị như thế đó. Đó là trạng thái duy nhất xứng với thuật ngữ giác ngộ tâm linh, tất cả các trạng thái khác đều là tưởng tượng.
*
Tôi đã thức tỉnh khỏi giấc mơ. Mắt tôi mở, điều đó có nghĩa là tôi sống trong một mô thức thực tại khác với bạn; cái của tôi có điểm khác biệt là nó không làm một sự dối trá, thực tại của bạn có giá trị giải trí cao hơn rất nhiều. Tôi cũng sống trong trạng thái mơ. Tôi đã từng sống ở đó một cách trọn vẹn và dễ dàng như bất kỳ ai, nhưng ngày nay việc đó đòi hỏi nhiều nỗ lực hơn một chút.
Tôi viết sách mô tả những gì tôi thấy và chia sẻ những gì tôi biết. Tôi không phải là một guru hay một giáo viên hay người đứng đầu một đế chế tâm linh. Tôi là một chàng trai sống trong một cabin gỗ trên núi với con chó của mình lo việc của riêng mình và viết những cuốn sách đầy câu văn hấp dẫn bởi vì đó là những gì nhân vật thức tỉnh trong trạng thái mơ của tôi làm. Tôi không hóa thân vào nhân vật của mình một cách quá cá nhân và tôi tránh tiếp xúc với những người kiểu như vậy.
Giả định của tôi là bất kỳ ai đọc cuốn sách này đều muốn ở Trạng thái Hòa Nhập vì tôi coi đó là điều kiện tự nhiên và là mong muốn phổ biến đối với tất cả con người đã qua tuổi dậy thì. Tuy nhiên, việc chúng ta không phát triển một cách tự nhiên thực chất là sự thành công của cơ chế khiến trạng thái mơ trở nên thú vị. Mặc dù trạng thái Hòa Nhập có rất nhiều phẩm chất tuyệt vời nhưng lại thiếu đi drama và xung đột, và đó là lý do tại sao nó sẽ không bao giờ trở nên phổ biến. Sự nhàm chán là kẻ thù của tánh nhận thức.
*
Việc thức tỉnh trong hoặc khỏi trạng thái mơ không cần có thầy dạy hay truyền thống hay bất kỳ điều gì trong số đó, mặc dù những chân trời đáng ngại và lực thủy triều buộc chúng ta phải hướng tới những bến cảng an toàn như vậy. Lý do khiến các hệ thống niềm tin phổ biến trở nên phổ biến là vì chúng ta thầm muốn bị quyến rũ và cứu rỗi khỏi chính bản thân mình. Những giáo lý và hệ tư tưởng đáng kính đó không lôi chúng ta ra khỏi đường phố và tẩy não chúng ta; chúng ta tự đến với họ như thể đang trong trạng thái thôi miên. Chúng ta ngất ngây trong vòng tay của họ một cách khao khát, háo hức được ôm ấp bất kỳ con búp bê guru mềm mại, ấm áp nào cho phép chúng ta ngủ ngon. Đạo Phật tạo ra Phật tử chứ không tạo ra các vị Phật. Có thể nói điều tương tự với tất cả các loại đạo khác. Nếu bạn muốn trở thành thành viên của một điều gì đó lớn lao, an toàn và đáng kính trọng thì khu chợ tâm linh nhộn nhịp chính là siêu thị cứu rỗi của bạn. Nếu bạn muốn thức tỉnh, bạn phải tự mình làm thôi.
*
Trạng thái mơ, thứ mà chúng ta gọi là thực tại, là hữu hạn. Nó có biên giới và những biên giới đó có thể bị vượt qua một cách cố ý nhưng cũng có thể do vô tình. Phút trước bạn đang rình mò giống như bạn đang làm bây giờ, và phút tiếp theo bạn phát hiện ra rằng mình đã vượt qua một ranh giới mà trước đó bạn đã không hề biết rằng có một ranh giới và không thể quay lại được nữa.
Giống như bạn đang ngủ trên đỉnh một vách đá. Chỉ cần bạn tiếp tục ngủ, bạn sẽ an toàn, nhưng ngay khi bạn cảm thấy bồn chồn và bắt đầu mộng du, mọi thứ có thể thay đổi theo cách mà cuộc sống trong trạng thái mơ chưa chuẩn bị cho bạn. Bạn bước ra khỏi bờ vực và thế là xong; không có nút hoàn tác, không làm lại, không quay lại. Phút trước bạn đang mộng du trong một mô thức, phút tiếp theo bạn lại rơi vào một mô thức khác. Điều đó thực sự có thể xảy ra. Mộng du là cách nó xảy ra và đó là điều bạn đang làm bây giờ. Chỉ đơn giản bằng cách nghĩ về hoàn cảnh của mình, bằng cách truy vấn, bằng cách cắn quả táo, bạn có nguy cơ tự phát xuất hiện từ trạng thái mơ màng nửa tỉnh thành tới trạng thái hoang tàn. Điều đó gần như sẽ không xảy ra, nhưng có thể nó sẽ xảy ra.
*
Ở đây chúng ta không thuộc lãnh thổ của niềm tin. Tôi không cố gắng thuyết phục bạn về bất cứ điều gì và bạn cũng không được yêu cầu phải tin vào bất cứ điều gì. Việc chấp nhận rằng thực tại là một giấc mơ cũng chỉ là một dạng niềm tin khác, và không có niềm tin nào là đúng cả. Niềm tin là một chức năng của trạng thái nhắm mắt, còn chúng ta đang nói về việc mở mắt ra để nhìn.
Tâm linh là về việc ngủ thoải mái trong trạng thái mơ. Thức tỉnh trong trạng thái mơ có thể được coi là vượt-qua-tâm-linh và thức tỉnh khỏi trạng thái mơ là phản-tâm-linh. Không quá trình nào đòi hỏi hệ tư tưởng hay học thuyết, quan điểm hay niềm tin. Bạn nhìn thấy nó hoặc không vì mắt bạn mở hoặc không. Điều khó hiểu là có vẻ như chúng ta đang nói về bạn, nhưng không có thứ gì giống như bạn cả. Hành trình thức tỉnh là hành trình đi đến vô ngã, điều đó có nghĩa là bản thân cái ngã chỉ là một giấc mơ. Vì vậy, nó đặt ra câu hỏi, tất cả những điều này là dành cho ai? Đây là giấc mơ của ai và ai muốn thức tỉnh?
*
Okay, giờ hãy cùng xem ai đang ở ngoài cửa.