Phát biểu với các vị khách vào một buổi sáng, Maharaj nói: Một số bạn đã đến đây trong nhiều tuần. Tôi đặc biệt quan tâm tới những vị khách nước ngoài đã vượt đại dương đến đây chỉ để gặp gỡ tôi và chứ không phải đi du lịch. Họ phải chi rất nhiều tiền cho việc đi lại và cư trú tại Bombay, và đôi khi tôi tự hỏi liệu họ có thực sự hiểu những gì tôi đang cố gắng truyền tải hay không. Bây giờ hãy nói ngay cho tôi, bạn có biết Paramartha là gì không – cái chân lý cao siêu, ý nghĩa tối hậu (của cuộc sống). Với mỗi bạn thì cái ý nghĩa tối hậu này là gì? Hãy suy nghĩ về những gì tôi đã nói về trước khi bạn trả lời.
Một câu trả lời táo bạo của một vị khách nước ngoài là: Giải thoát. Tôi muốn được giải thoát khỏi sự trói buộc của cuộc sống này. Khi được nghe ông nói, bây giờ tôi sẽ gọi nó là ‘sự trói buộc của ý thức’. Ngay lập tức có những lời xì xào xác nhận từ một số người khác.
Maharaj cười và nói: Hãy nhìn xem sự điều kiện hóa mạnh đến mức nào! Cho dù sự điều kiện hóa là từ cha mẹ hay là từ các hướng dẫn tâm linh đều không liên quan. Vấn đề ‘trói buộc’ và ‘giải thoát’ là một phần của giáo lý truyền thống được trao cho những người có trí tuệ và trực giác mức độ không đủ cao để nắm bắt được bản chất thực sự của cái-thực-tồn-tại. Nhưng các bạn không phải là những học sinh mẫu giáo của tâm linh học. Tôi liên tục nói với các bạn rằng các bạn phải ngừng việc suy nghĩ và nói như thể các bạn là những đối tượng hiện tượng. Tôi đã nói với các bạn rằng các bạn không phải là đối tượng hiện tượng, mà là chính cái ý thức, cái ý thức sống động đã mang lại cảm quan cho chúng sinh; xa hơn, rằng bạn là cái ý thức chỉ trong sự biểu lộ, và thực sự thì bạn là cái tồn tại trước cả ý thức chính nó, tức là bạn là Nhận Thức Thuần Túy.
Maharaj hỏi, cơ thể hoàn toàn chỉ là một đối tượng đơn thuần, một hình tướng bên ngoài, nó không thể thực hiện bất kỳ hành động nào với tư cách là một thực thể độc lập, nó chưa đủ đơn giản để hiểu sao? Chỉ khi Ý Thức Phi Cá Nhân, trong sự vận hành toàn thể của nó, biểu lộ bằng cách đối tượng hóa chính nó và trở nên đồng hóa với một đối tượng nhất định mà từ đó khái niệm về cái ‘tôi’ cá nhân ra đời. Khái niệm này là nguồn gốc của ‘sự trói buộc’, sự đối tượng hóa cái ‘Ta’ chủ quan thuần túy, thành ‘cái tôi’ khách quan. Đó là ‘cái tôi’ – quan niệm về tôi, hay bản ngã – là sự trói buộc tưởng tượng mà từ đó sự giải thoát được tìm kiếm. Sự nhận thức rõ ràng về những gì cấu thành nên một chúng sinh đang tìm kiếm sự giải thoát sẽ cho thấy toàn bộ ý tưởng đó lố bịch đến mức nào. Chính cơ thể không là gì khác ngoài sự phát triển của tinh trùng nam được thụ tinh trong tử cung nữ; bào thai có bản chất là của thức ăn được hấp thụ bởi cha mẹ, và cái ý thức tiềm ẩn trong đó. Maharaj nói, bây giờ bạn đã rõ ràng rằng cái cơ thể bề ngoài của chúng ta không là gì khác ngoài tinh chất của thực phẩm chưa, tôi có thể hỏi xem bạn muốn giải thoát cái loại thức ăn cụ thể nào không? Bạn đang đồng hóa mình với loại ngũ cốc cụ thể nào, hoặc loại thực phẩm nào cấu thành từ các nguyên tố?
Thức tỉnh, hay giác ngộ, hay giải thoát hoàn toàn không là gì khác hơn là nhận thức một cách sâu sắc, trực quan rằng ta là gì – cái-mà-ở-đây-bây giờ – là sự trống vắng tuyệt đối của bất cứ điều gì có thể tưởng tượng được hoặc có thể nhận biết được; cũng là sự hiện diện tuyệt đối của cái tiềm năng không thể thấu biết.
Hãy dành chút thời gian để suy nghĩ, Maharaj nói: Có thể có bất kỳ câu hỏi nào nảy sinh mà không xoay quanh vào ‘bạn’ hoặc ‘tôi’ với tư cách là một cá nhân – nhìn thấy hoặc không thấy, hiểu hoặc không hiểu, làm hay không làm? Nó luôn luôn có một ‘cái tôi’ liên quan. Hiếm khi nó là một thứ được nhìn ra, hoặc một vấn đề được hiểu, hoặc một hành động đã xảy ra. Bất cứ khi nào có Para-Vritti, một sự thay đổi hoàn toàn và toàn diện, chứng ‘metanoesis’ (Nd: chứng nhiễm hắc tố- khi da chuyển dần sang trạng thái màu đen) đã xảy ra, sự thay đổi không được ‘thực hiện’ hoặc ‘đạt được’ bởi bất kỳ thực thể nào bằng ý chí riêng của nó. Ta đã không nhận ra sự thật này. Ta không nhận ra là không thể có một thực thể nào trực tiếp gây ra sự thay đổi! Thật vậy, sự nhận thức (không phải bởi bất kỳ cá nhân nào) chính sự thật này dẫn đến sự hủy diệt của ‘bạn’ – người tìm kiếm – và đạt được một loại chân không, một sự ‘nhịn ăn’ của tâm trí, nó sẽ dẫn tới sự hiện diện của chân ngã của ‘bạn’. Đây là sự thay đổi toàn diện xảy ra hoặc đến với bạn. Nó không phải là thứ mà bạn đạt được.
Maharaj đã kết luận rằng các đối tượng và các Guna (thuộc tính) của chúng không phải là chủ thể và đối tượng, khi nó được cảm nhận bởi các giác quan và được diễn giải bởi trí óc, mà tất cả đều là đối tượng, bao gồm cả con người, tất cả chỉ là những hình tướng xuất hiện trong ý thức – và cuối cùng, do đó, các đối tượng không thể và không cần phải được ‘giải thoát’.