Kinh Pháp Cú có ghi chép lại một câu nói mà Đức Phật thốt lên sau khi ông mới giác ngộ: ”Ta lang thang trong vòng luân hồi qua bao kiếp sống, tìm mãi mà không gặp kẻ làm nhà. Đau khổ thay kiếp sống cứ tái diễn mãi! Hỡi kẻ làm nhà! Nay Ta gặp được ngươi rồi. Ngươi không thể làm nhà nữa. Cột và đòn tay của ngươi đều gãy cả, nóc và xà nhà của ngươi đã vụn tan rồi. Ta đã chứng đắc Niết-bàn, bao nhiêu dục ái đều dứt sạch.”
Tôi ngẫm nghĩ về nó một lúc. ”Kẻ làm nhà” ở đây là ai? Câu trả lời lóe lên: Đó là Maya, nữ thần của ảo ảnh và ảo tưởng. Vật liệu của ngôi nhà chính là ý thức, Maya là người đã thiết kế nên ngôi nhà và đặt chúng ta vào đó. Về bản chất, Maya chính là một cơ chế tự đánh lừa, tự huyễn hoặc bản thân rằng thực tại là thực. Dù ngôi nhà có xấu xí hay tệ hại đến đâu, khi Maya còn ở đó thì ta còn chấp nhận sống và tin vào ngôi nhà đó. Giống như trong một giấc mơ, mọi thứ hết sức bất thường và phi lý, nhưng nhờ có cơ chế tự huyễn hoặc, ta vẫn tin tưởng thế giới giấc mơ là thực không chút nghi ngờ.
Một ngôi nhà có thể xây dựng theo kiểu tạm bợ xấu xí hoặc đồ sộ hoành tráng như lâu đài, nó vẫn phải được xây dựng trên một số nguyên lý cơ bản chung. Cần phải có cột nhà, nóc nhà, xà nhà, đòn tay,…Đó tượng trưng cho thời gian, không gian, bản ngã, dục vọng,…Đó là những thứ nhất thiết phải có trong một thực tại, trong một thế giới. Nếu đánh vỡ những nguyên lý chủ chốt đó, ngôi nhà nhanh chóng đổ sụp và không thể sửa chữa được nữa. Các pháp tu chân chính thực sự chỉ là đánh vào một trong số các trụ cột đó và mọi thứ sẽ kéo theo sụp đổ như domino. Khi ta không còn tin bản ngã là thực, vậy thế giới cũng không thực, khi ta không còn tin thời gian là thực, vậy thế giới cũng không thực, khi ta thấy dục vọng là hư ảo, thế giới không còn có ý nghĩa, nó cũng mất đi tính chân thực,…Maya bị phá hủy. Ngôi nhà sẽ dần dần sụp đổ hoàn toàn. Tuy nhiên, chúng ta cũng biết, không có ngôi nhà nào là tồn tại vĩnh viễn bất biến, nó cũng sẽ sụp đổ dù sớm hay muộn. Cũng như một giấc mơ, dù ta không cố gắng thức tỉnh, nhưng cũng tự động tới thời điểm ta tỉnh lại. Khi một ngôi nhà sụp đổ, vật liệu của ngôi nhà vẫn còn đó chứ không mất đi đâu, nó chỉ trở lại bản chất ban đầu mà thôi. Một ngôi nhà gỗ khi sụp đổ, ta sẽ nhìn thấy những thứ còn lại chỉ là gỗ, không còn là gì khác ngoài gỗ. Khi thực tại sụp đổ, ý thức trở về ý thức thuần khiết, không còn hình tướng nào khác.