Suy nghĩ về những cuộc tranh luận

Gần đây tôi đọc câu chuyện của một cô gái chia sẻ trên mạng. Cô ấy đăng một bài toán lên một diễn đàn toán học và mong đợi có ai đó giúp đỡ giải bài toán đó. Nhưng nhiều ngày trôi qua, không ai quan tâm tới bài toán của cô. Cô nảy ra một ý tưởng, cô sử dụng một tài khoản khác và cố tình viết một lời giải sai vào bài toán của cô trên diễn đàn đó. Không lâu sau đó, có rất nhiều người vào bình luận sửa chữa lỗi sai của cô và đưa ra lời giải đúng, chính là thứ mà cô ấy cần. Ở đây, cô ấy đã tận dụng khéo léo tâm lý muốn sửa sai người khác, thứ mà chúng ta luôn thấy dường như ở tất cả mọi người. Chúng ta có thể chấp nhận, hoặc không quan tâm tới một người thiếu hiểu biết, thiếu kiến thức, một người không biết, nhưng chúng ta rất khó chịu hoặc tuyệt đối không thể chấp nhận một người mà hiểu sai, biết sai, làm sai,…Chúng ta rất muốn “sửa” người đó. Khi ta sửa được người đó, ta có xu hướng thấy bản thân mình có chút gì đó thông thái khôn ngoan, thượng đẳng hơn người khác, hoặc cảm giác mình vừa ban phát ân huệ cho ai đó, vừa giúp đỡ được ai đó, cái bản ngã có phần chân thật hơn, bản ngã của những kẻ khác thấp kém, giả tạm hơn…

Điều tương tự cũng xảy ra trong những cuộc tranh luận liên quan tới những chủ đề lớn, triết học, tôn giáo, tín ngưỡng, tâm linh, ý nghĩa của cuộc sống,…Thông thường, nếu có ai đó nói điều gì khác với niềm tin của chúng ta, ngay lập tức ta sẽ tìm cách sửa người đó, tìm cách phản biện. Nhưng khi bắt đầu tranh luận ở những chủ đề này, ta sẽ nhận ra rằng mình không quá chắc chắn về kiến thức của mình, ta tin rằng điều mình biết là đúng, nhưng cũng không hoàn toàn chắc chắn. Ta rất có thể sai, hoàn toàn có thể sai. Nếu sự hiểu biết của ta trên những nền tảng cơ bản, chủ chốt nhất của đời sống là sai thì đó là một cú công kích lớn tới sự tự tin, sự kiêu ngạo, và bản ngã của ta. Cho nên nhiều người có xu hướng chuyển cuộc tranh luận thành một cuộc công kích và phòng thủ. Công kích niềm tin của người kia và phòng thủ cho niềm tin của mình. Và nó có thể nhanh chóng chuyển biến thành việc công kích cá nhân. Và kết thúc bằng việc cả hai bên không thay đổi được gì và đều ôm một cục tức. Cá nhân tôi thấy rằng, có rất ít người thực sự chân thành, những người sẵn sàng tạm thời đặt những định kiến của mình xuống, tranh luận để tìm ra sự thật, và chấp nhận sự thật dù nó có là gì đi nữa.

Một khuynh hướng khác của những cuộc tranh luận là mọi người tham gia tranh luận chỉ để để giải trí, giết thời gian. Việc học thêm kiến thức từ tranh luận chỉ là phụ, không học được gì cũng được. Điều quan trọng nhất với họ là cố tình tạo drama cho bản thân để một ngày đỡ tẻ nhạt. Bản thân tôi cũng từng như thế. Hồi nhỏ tôi rất hay tranh cãi với anh trai tôi. Mỗi lần anh tôi nói ra một nhận định gì đó, tôi lại tìm cách phủ nhận, nói ngược lại, thế là hai anh em tranh cãi. Có lúc tôi vốn biết anh mình đúng, nhưng tôi vẫn cố tình phản biện. Lúc đó tôi cũng không hiểu bản thân mình tại sao lại như vậy, tưởng là mình vốn ương ngạnh, khắc khẩu với anh mình. Sau này tôi mới nhận ra rằng, là do hồi đó cuộc sống của tôi quá tẻ nhạt buồn chán, hằng ngày chỉ biết đi học về rồi ăn, rồi lại học, tôi cố tình tạo drama cho mình. Có lẽ cũng nhờ thế mà tôi tự rèn luyện sự tư duy phản biện cho mình. Ngày nay cuộc sống hiện đại, dường như mọi người có rất nhiều công cụ để giải trí, nhưng sự tẻ nhạt trong cuộc sống vẫn còn đó, ở đại đa số con người. Hầu hết chúng ta vẫn đang sống một cuộc sống lặp đi lặp lại như nhau mỗi ngày, cho nên chúng ta vẫn luôn cần drama cho mình. Nhờ có internet chúng ta đã được kết nối với nhau trên mạng xã hội và mọi người có thể dễ dàng tranh luận với nhau bất cứ lúc nào, giải quyết một phần lớn tâm lý đó.

Tôi luôn muốn tránh hai kiểu tranh luận như bên trên cho nên tôi đã hạn chế đăng bài trên facebook. Thực tế thì, nếu muốn tìm ra sự thật, tranh luận với người khác cũng không hiệu quả bằng tranh luận với chính bản thân mình. Chúng ta có thể tự mình công kích niềm tin của chính mình và tìm cách phòng thủ bản thân.

Leave a Comment

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.